Toepassing van het recht
Inhoud
1. Rechtshulp en conflictregeling................................................................................................7
1.1 . Rechtshulp.......................................................................................................................7
“Op wie kan men beroep doen bij juridische problemen?”....................................................7
1.1.1 Advocatuur.................................................................................................................7
1.1.2 OCMW........................................................................................................................9
1.1.3 Vakbonden.................................................................................................................9
1.1.4 Mutualiteiten / ziekenfondsen..................................................................................9
1.1.5 Verbruikersorganisaties...........................................................................................10
1.1.6 Wetswinkels en huurdersbonden............................................................................11
1.1.7 Kinderrechtwinkels..................................................................................................11
1.2 . Conflictregeling.............................................................................................................11
“Hoe kunnen conflicten geregeld worden buiten de rechtbanken om?”..............................11
1.2.1 Ingebrekestelling......................................................................................................11
1.2.2 Onderhandelen........................................................................................................12
1.2.3 Verzoening voor vrederechter.................................................................................12
1.2.4 Ombudsfuncties.......................................................................................................13
1.2.5 Geschillencommissie en arbitrage...........................................................................13
1.2.6 Bemiddeling.............................................................................................................13
2. Gerechtelijke organisaties.....................................................................................................14
2.1 De gerechtelijke macht..................................................................................................14
Nationale rechtbanken.........................................................................................................14
2.1.1 De gewone rechtbanken..........................................................................................14
2.1.2 De bijzondere rechtbanken......................................................................................21
Internationale rechtbanken..................................................................................................22
2.2 De gerechtelijke functies................................................................................................24
2.2.1. Raadsheer en rechter..............................................................................................24
2.2.2. Griffier.....................................................................................................................24
2.2.3. Het Openbaar Ministerie........................................................................................24
2.2.4. Advocaat.................................................................................................................25
2.2.5. Gerechtsdeurwaarder.............................................................................................25
1
, 2.2.6. Notaris.....................................................................................................................25
2.3 De burgerlijke gerechtelijke procedure.........................................................................26
2.3.1 Inleiding van de zaak................................................................................................26
2.3.2 Aanvang van de zaak................................................................................................26
2.3.3 Verloop.....................................................................................................................27
2.3.4 Uitspraak: Vonnis – arrest........................................................................................27
2.3.5 Betekening...............................................................................................................27
2.3.6 Rechtsmiddelen.......................................................................................................27
2.3.7 Uitvoering.................................................................................................................28
2.3.8 Kosten procedure.....................................................................................................29
Staatsinrichting.........................................................................................................................35
Federale Staat...........................................................................................................................35
1. Bevoegdheidsverdeling.....................................................................................................35
2. De koning..........................................................................................................................35
3. De regering........................................................................................................................35
4. Het parlement...................................................................................................................36
4.1. Samenstelling.............................................................................................................36
4.2. Verkiezing...................................................................................................................36
4.3. Legislatuur – Ontbinding............................................................................................36
4.4. Bevoegdheid...............................................................................................................36
5. Rechtsbronnen van de Federale Overheid.......................................................................36
5.1. Wetten.......................................................................................................................36
5.2. Koninklijke- en ministeriële besluiten........................................................................36
5.3. Hiërarchie...................................................................................................................36
Gemeenschappen en Gewesten...............................................................................................36
1. Bevoegdheid......................................................................................................................36
1.1. Bevoegdheidsverdeling federale overheid – regio’s.................................................36
1.2. Bevoegdheid gemeenschappen.................................................................................36
1.3. Bevoegdheid gewesten..............................................................................................36
2. Instellingen........................................................................................................................36
2.1. Deelstaatparlementen...............................................................................................36
2.2. Deelstaatregeringen...................................................................................................36
3. Rechtsbronnen van de gemeenschappen en gewesten...................................................36
2
,Provincies en gemeenten..........................................................................................................36
1. Provincies..........................................................................................................................36
1.1. Bevoegdheden...........................................................................................................36
1.2. Organen......................................................................................................................36
2. Gemeenten.......................................................................................................................36
2.1. Bevoegdheden...........................................................................................................36
2.2. Organen......................................................................................................................36
2.3. OCMW ’s....................................................................................................................36
Begrippen..................................................................................................................................42
1. Natuurlijk of fysiek persoon – rechtspersoon...................................................................42
2. Rechtssubject – rechtsobject............................................................................................43
3. Rechtshandeling – rechtsfeit............................................................................................43
4. Bekwaamheid....................................................................................................................43
Burgerrechtelijke positie minderjarigen...................................................................................43
1. Principiële handelingsonbekwaamheid............................................................................43
2. Handelingen die MiJa zelfstandig kan stellen...................................................................44
2.1. Dagdagelijkse handelingen........................................................................................44
2.2. Handelingen met betrekking tot de persoon van MiJa.............................................44
2.3. Handelingen met betrekking tot vermogen v.d. MiJa...............................................46
3. Handelingen die MiJa kan stellen behoudens verzet.......................................................46
4. Handelingen die MiJa kan stellen mits toestemming.......................................................47
5. Handelingen waarvoor MiJa bijstand nodig heeft............................................................47
6. Bijzondere situaties...........................................................................................................47
6.1. MiJa en seksualiteit....................................................................................................47
6.2. Andere bijzondere situaties.......................................................................................48
7. Nietigheid van rechtshandelingen gesteld door MiJa......................................................48
Procesrechtelijke positie minderjarigen...................................................................................49
1. Principiële procesonbekwaamheid van MiJa....................................................................49
2. Uitzonderingen op de onbekwaamheid...........................................................................50
2.1. Daden van bewaring..................................................................................................50
2.2. Persoonlijke rechten..................................................................................................50
2.3. Jeugdbescherming.....................................................................................................50
2.4. Recht om gehoord te worden in gerechtelijke procedures.......................................50
3
, 3. Juridische bijstand.............................................................................................................51
Ontvoogding..............................................................................................................................51
1. Wat is ontvoogding?.........................................................................................................51
2. Procedure..........................................................................................................................52
3. Gevolgen...........................................................................................................................52
3.1. Ten aanzien van de persoon......................................................................................52
3.2. Ten aanzien van goederen.........................................................................................53
4. Nietigverklaring van rechtshandelingen...........................................................................53
5. Intrekking van de ontvoogding.........................................................................................54
Ouderlijke rechten – ouderlijk gezag........................................................................................60
1. Titularis en uitoefening van ouderlijk gezag.....................................................................61
1.1. Wie heeft ouderlijk gezag?.........................................................................................61
1.2. Uitoefening ouderlijk gezag.......................................................................................61
1.3. Ouders die niet meer samen wonen.........................................................................62
2. Elementen van ouderlijk gezag.........................................................................................63
2.1. Gezag over de persoon..............................................................................................63
2.2. Beheer over en vruchtgebruik van goederen............................................................63
Vb. het huis (kapitaal) verantwoording maar niet over de huur die ze innen,…..............64
Vb. Je hebt een appelboom, de appels zijn de vruchten. Als je eigenaar bent van de
boom, ben je ook eigenaar van zijn vruchten. Je kan ook eigenaar zijn van de boom
alleen = naakte eigenaar. Dat kan ook andersom: de appels. De ouders hebben het
vruchtgebruik op het vermogen van MiJa. Ze zijn geen eigenaar van het vermogen, ze
moeten het beheren. Vruchtgebruik: het vermogen gebruiken zodat het opbrengsten
met zich mee neemt voor het kind. Ze moeten enkel verantwoording afleggen voor de
naakte eigendom..............................................................................................................64
2.3. Vertegenwoordigingsbevoegdheid............................................................................64
2.4. Recht op persoonlijk contact.....................................................................................65
2.5. Ouderlijke voorrechten..............................................................................................65
Ouderlijke plichten....................................................................................................................66
1. Plicht tot vergoeding schade door onrechtmatige daad..................................................66
2. Plicht tot eerbied voor kind..............................................................................................66
3. Plicht tot levensonderhoud...............................................................................................66
3.1. De ouders...................................................................................................................66
3.2. Naar evenredigheid van middelen............................................................................67
3.3. Onderhoudsplicht geldt voor:....................................................................................67
4
Inhoud
1. Rechtshulp en conflictregeling................................................................................................7
1.1 . Rechtshulp.......................................................................................................................7
“Op wie kan men beroep doen bij juridische problemen?”....................................................7
1.1.1 Advocatuur.................................................................................................................7
1.1.2 OCMW........................................................................................................................9
1.1.3 Vakbonden.................................................................................................................9
1.1.4 Mutualiteiten / ziekenfondsen..................................................................................9
1.1.5 Verbruikersorganisaties...........................................................................................10
1.1.6 Wetswinkels en huurdersbonden............................................................................11
1.1.7 Kinderrechtwinkels..................................................................................................11
1.2 . Conflictregeling.............................................................................................................11
“Hoe kunnen conflicten geregeld worden buiten de rechtbanken om?”..............................11
1.2.1 Ingebrekestelling......................................................................................................11
1.2.2 Onderhandelen........................................................................................................12
1.2.3 Verzoening voor vrederechter.................................................................................12
1.2.4 Ombudsfuncties.......................................................................................................13
1.2.5 Geschillencommissie en arbitrage...........................................................................13
1.2.6 Bemiddeling.............................................................................................................13
2. Gerechtelijke organisaties.....................................................................................................14
2.1 De gerechtelijke macht..................................................................................................14
Nationale rechtbanken.........................................................................................................14
2.1.1 De gewone rechtbanken..........................................................................................14
2.1.2 De bijzondere rechtbanken......................................................................................21
Internationale rechtbanken..................................................................................................22
2.2 De gerechtelijke functies................................................................................................24
2.2.1. Raadsheer en rechter..............................................................................................24
2.2.2. Griffier.....................................................................................................................24
2.2.3. Het Openbaar Ministerie........................................................................................24
2.2.4. Advocaat.................................................................................................................25
2.2.5. Gerechtsdeurwaarder.............................................................................................25
1
, 2.2.6. Notaris.....................................................................................................................25
2.3 De burgerlijke gerechtelijke procedure.........................................................................26
2.3.1 Inleiding van de zaak................................................................................................26
2.3.2 Aanvang van de zaak................................................................................................26
2.3.3 Verloop.....................................................................................................................27
2.3.4 Uitspraak: Vonnis – arrest........................................................................................27
2.3.5 Betekening...............................................................................................................27
2.3.6 Rechtsmiddelen.......................................................................................................27
2.3.7 Uitvoering.................................................................................................................28
2.3.8 Kosten procedure.....................................................................................................29
Staatsinrichting.........................................................................................................................35
Federale Staat...........................................................................................................................35
1. Bevoegdheidsverdeling.....................................................................................................35
2. De koning..........................................................................................................................35
3. De regering........................................................................................................................35
4. Het parlement...................................................................................................................36
4.1. Samenstelling.............................................................................................................36
4.2. Verkiezing...................................................................................................................36
4.3. Legislatuur – Ontbinding............................................................................................36
4.4. Bevoegdheid...............................................................................................................36
5. Rechtsbronnen van de Federale Overheid.......................................................................36
5.1. Wetten.......................................................................................................................36
5.2. Koninklijke- en ministeriële besluiten........................................................................36
5.3. Hiërarchie...................................................................................................................36
Gemeenschappen en Gewesten...............................................................................................36
1. Bevoegdheid......................................................................................................................36
1.1. Bevoegdheidsverdeling federale overheid – regio’s.................................................36
1.2. Bevoegdheid gemeenschappen.................................................................................36
1.3. Bevoegdheid gewesten..............................................................................................36
2. Instellingen........................................................................................................................36
2.1. Deelstaatparlementen...............................................................................................36
2.2. Deelstaatregeringen...................................................................................................36
3. Rechtsbronnen van de gemeenschappen en gewesten...................................................36
2
,Provincies en gemeenten..........................................................................................................36
1. Provincies..........................................................................................................................36
1.1. Bevoegdheden...........................................................................................................36
1.2. Organen......................................................................................................................36
2. Gemeenten.......................................................................................................................36
2.1. Bevoegdheden...........................................................................................................36
2.2. Organen......................................................................................................................36
2.3. OCMW ’s....................................................................................................................36
Begrippen..................................................................................................................................42
1. Natuurlijk of fysiek persoon – rechtspersoon...................................................................42
2. Rechtssubject – rechtsobject............................................................................................43
3. Rechtshandeling – rechtsfeit............................................................................................43
4. Bekwaamheid....................................................................................................................43
Burgerrechtelijke positie minderjarigen...................................................................................43
1. Principiële handelingsonbekwaamheid............................................................................43
2. Handelingen die MiJa zelfstandig kan stellen...................................................................44
2.1. Dagdagelijkse handelingen........................................................................................44
2.2. Handelingen met betrekking tot de persoon van MiJa.............................................44
2.3. Handelingen met betrekking tot vermogen v.d. MiJa...............................................46
3. Handelingen die MiJa kan stellen behoudens verzet.......................................................46
4. Handelingen die MiJa kan stellen mits toestemming.......................................................47
5. Handelingen waarvoor MiJa bijstand nodig heeft............................................................47
6. Bijzondere situaties...........................................................................................................47
6.1. MiJa en seksualiteit....................................................................................................47
6.2. Andere bijzondere situaties.......................................................................................48
7. Nietigheid van rechtshandelingen gesteld door MiJa......................................................48
Procesrechtelijke positie minderjarigen...................................................................................49
1. Principiële procesonbekwaamheid van MiJa....................................................................49
2. Uitzonderingen op de onbekwaamheid...........................................................................50
2.1. Daden van bewaring..................................................................................................50
2.2. Persoonlijke rechten..................................................................................................50
2.3. Jeugdbescherming.....................................................................................................50
2.4. Recht om gehoord te worden in gerechtelijke procedures.......................................50
3
, 3. Juridische bijstand.............................................................................................................51
Ontvoogding..............................................................................................................................51
1. Wat is ontvoogding?.........................................................................................................51
2. Procedure..........................................................................................................................52
3. Gevolgen...........................................................................................................................52
3.1. Ten aanzien van de persoon......................................................................................52
3.2. Ten aanzien van goederen.........................................................................................53
4. Nietigverklaring van rechtshandelingen...........................................................................53
5. Intrekking van de ontvoogding.........................................................................................54
Ouderlijke rechten – ouderlijk gezag........................................................................................60
1. Titularis en uitoefening van ouderlijk gezag.....................................................................61
1.1. Wie heeft ouderlijk gezag?.........................................................................................61
1.2. Uitoefening ouderlijk gezag.......................................................................................61
1.3. Ouders die niet meer samen wonen.........................................................................62
2. Elementen van ouderlijk gezag.........................................................................................63
2.1. Gezag over de persoon..............................................................................................63
2.2. Beheer over en vruchtgebruik van goederen............................................................63
Vb. het huis (kapitaal) verantwoording maar niet over de huur die ze innen,…..............64
Vb. Je hebt een appelboom, de appels zijn de vruchten. Als je eigenaar bent van de
boom, ben je ook eigenaar van zijn vruchten. Je kan ook eigenaar zijn van de boom
alleen = naakte eigenaar. Dat kan ook andersom: de appels. De ouders hebben het
vruchtgebruik op het vermogen van MiJa. Ze zijn geen eigenaar van het vermogen, ze
moeten het beheren. Vruchtgebruik: het vermogen gebruiken zodat het opbrengsten
met zich mee neemt voor het kind. Ze moeten enkel verantwoording afleggen voor de
naakte eigendom..............................................................................................................64
2.3. Vertegenwoordigingsbevoegdheid............................................................................64
2.4. Recht op persoonlijk contact.....................................................................................65
2.5. Ouderlijke voorrechten..............................................................................................65
Ouderlijke plichten....................................................................................................................66
1. Plicht tot vergoeding schade door onrechtmatige daad..................................................66
2. Plicht tot eerbied voor kind..............................................................................................66
3. Plicht tot levensonderhoud...............................................................................................66
3.1. De ouders...................................................................................................................66
3.2. Naar evenredigheid van middelen............................................................................67
3.3. Onderhoudsplicht geldt voor:....................................................................................67
4
