De Koude Oorlog
Hoofdstuk 5
Het ontstaan van de Koude Oorlog 1
De situatie na WO2 1
De verdeling van Europa door de grootmachten 2
De Truman Doctrine 2
Het Marshallplan: containment in de praktijk 3
De moeilijke situatie van Duitsland en Berlijn 3
Verdeling Duitsland in bezettingszones 3
Berlijnse blokkade 3
De Berlijnse muur 4
De NAVO en Warschaupact 4
De middelen 4
Het verzamelen van bondgenoten 4
De wapenwedloop 4
De Space Race 5
Spionage en verdachtmakingen 5
Sport en cultuur 5
De Koude Oorlog als warme oorlog: front 5
Koreaanse oorlog 5
Vietnam oorlog 6
Naar het einde van de Sovjet-Unie en de Koude Oorlog 7
Dooi onder Chroesjtsjov 7
Stagnatie vanaf Brezjnev 7
Falen van planeconomie 7
Praagse Lente 7
Gorbatsjov 8
Glasnost 8
Perestrojka 8
Nieuwe denken ten opzichte van buitenland 8
Het ontstaan van de Koude Oorlog
De situatie na WO2
- Na WO2 2 grootmachten: USA en SU → hadden tijdens oorlog samengewerkt, maar
na oorlog weer spanningen → tijd van spanningen: Koude Oorlog → periode van
vijandschap, maar geen directe oorlog → werd snel al wereldwijd conflict
- Beide partijen vreesden dat andere invloedssfeer aan het vergroten was →
wantrouwen blijft stijgen en er was angst voor tegenpartij
© Sancta Maria Leuven - E. Van de Weyer, 2023-2024 1
, - Voor WO2 hadden verschillende visies op maatschappij ook al voor
spanningen en wantrouwen gezorgd
- Kapitalistisch Amerika: winst maken groot belang, weinig inmenging
staat economie, grote ongelijkheid tussen rijk en arm, blank en zwart
- Communistische Sovjet-Unie: geen privébezit, alles geregeld door
staat (productie goederen, verdeling, …) → geloofden dat
kapitalistisch land niet zou werken omdat arbeiders en boeren
uitgebuit zouden worden en in opstand zouden komen
- Wereld helemaal veranderd na WO2 → gehele situatie waarin Europa geen
leidende rol meer speelde:
- Duitsland: verwoest, ontredderd (wanorde) en bezet, snel herstel,
maar verdeeld - Frankrijk: uitgespeeld als grote mogendheid -
Engeland: financieel en economisch afhankelijk van VS na WO2,
vanaf jaren 60 einde British Empire
- Sovjet-Unie: veel doden en schade door WO2, bezetter Oost-Europa
- VS: weinig schade WO2, economische grootmacht door WO2,
strategisch voordeel atoombom en nieuwe supermogendheid
De verdeling van Europa door de grootmachten
- Tijdens WO werden conferenties georganiseerd tussen overwinnaars van Hitler om
toekomst Europa te bespreken → naoorlogse verhoudingen zichtbaar → gesproken
over afbakening verschillende invloedssferen uit Westen en Sovjet-Unie
- Stalin wou strategische positie EU niet opgeven → bezetting Oost-Europa
- Afspraken wie wat zou krijgen → Percentages agreement → kladpapier
- Muur tussen 2 invloedssferen → Ijzeren Gordijn, later fysieke grens
Waarom gaven westerse gealieerde grote delen van Oost-Europa
aan Sovjet-Unie?
- Hadden Sovjet-Unie nog nodig in strijd tegen Japan
- Sovjet-Unie wilde bevriende bufferstaten tussen USSR en
Duitsland (toekomstige agressie)
- SU wou geen lid worden van pas opgerichte VN → als deal
kregen ze invloed in enkele Oost-Europese landen
- Verdeling Europa had eigenlijk 2 oorzaken:
- Veranderende machtsverhouding na WO2
- Continent werd meegesleept in strategisch spel tussen VS en SU
- Strategisch: probeerde hun invloedssfeer zo veel mogelijk uit
te breiden over wereld
De Truman Doctrine
- Spanningen tussen VS en SU liepen op na WO2 → probeerde beide invloed te
krijgen in parlementen van Europese landen → men had schrik dat in west Europa,
© Sancta Maria Leuven - E. Van de Weyer, 2023-2024 2
Hoofdstuk 5
Het ontstaan van de Koude Oorlog 1
De situatie na WO2 1
De verdeling van Europa door de grootmachten 2
De Truman Doctrine 2
Het Marshallplan: containment in de praktijk 3
De moeilijke situatie van Duitsland en Berlijn 3
Verdeling Duitsland in bezettingszones 3
Berlijnse blokkade 3
De Berlijnse muur 4
De NAVO en Warschaupact 4
De middelen 4
Het verzamelen van bondgenoten 4
De wapenwedloop 4
De Space Race 5
Spionage en verdachtmakingen 5
Sport en cultuur 5
De Koude Oorlog als warme oorlog: front 5
Koreaanse oorlog 5
Vietnam oorlog 6
Naar het einde van de Sovjet-Unie en de Koude Oorlog 7
Dooi onder Chroesjtsjov 7
Stagnatie vanaf Brezjnev 7
Falen van planeconomie 7
Praagse Lente 7
Gorbatsjov 8
Glasnost 8
Perestrojka 8
Nieuwe denken ten opzichte van buitenland 8
Het ontstaan van de Koude Oorlog
De situatie na WO2
- Na WO2 2 grootmachten: USA en SU → hadden tijdens oorlog samengewerkt, maar
na oorlog weer spanningen → tijd van spanningen: Koude Oorlog → periode van
vijandschap, maar geen directe oorlog → werd snel al wereldwijd conflict
- Beide partijen vreesden dat andere invloedssfeer aan het vergroten was →
wantrouwen blijft stijgen en er was angst voor tegenpartij
© Sancta Maria Leuven - E. Van de Weyer, 2023-2024 1
, - Voor WO2 hadden verschillende visies op maatschappij ook al voor
spanningen en wantrouwen gezorgd
- Kapitalistisch Amerika: winst maken groot belang, weinig inmenging
staat economie, grote ongelijkheid tussen rijk en arm, blank en zwart
- Communistische Sovjet-Unie: geen privébezit, alles geregeld door
staat (productie goederen, verdeling, …) → geloofden dat
kapitalistisch land niet zou werken omdat arbeiders en boeren
uitgebuit zouden worden en in opstand zouden komen
- Wereld helemaal veranderd na WO2 → gehele situatie waarin Europa geen
leidende rol meer speelde:
- Duitsland: verwoest, ontredderd (wanorde) en bezet, snel herstel,
maar verdeeld - Frankrijk: uitgespeeld als grote mogendheid -
Engeland: financieel en economisch afhankelijk van VS na WO2,
vanaf jaren 60 einde British Empire
- Sovjet-Unie: veel doden en schade door WO2, bezetter Oost-Europa
- VS: weinig schade WO2, economische grootmacht door WO2,
strategisch voordeel atoombom en nieuwe supermogendheid
De verdeling van Europa door de grootmachten
- Tijdens WO werden conferenties georganiseerd tussen overwinnaars van Hitler om
toekomst Europa te bespreken → naoorlogse verhoudingen zichtbaar → gesproken
over afbakening verschillende invloedssferen uit Westen en Sovjet-Unie
- Stalin wou strategische positie EU niet opgeven → bezetting Oost-Europa
- Afspraken wie wat zou krijgen → Percentages agreement → kladpapier
- Muur tussen 2 invloedssferen → Ijzeren Gordijn, later fysieke grens
Waarom gaven westerse gealieerde grote delen van Oost-Europa
aan Sovjet-Unie?
- Hadden Sovjet-Unie nog nodig in strijd tegen Japan
- Sovjet-Unie wilde bevriende bufferstaten tussen USSR en
Duitsland (toekomstige agressie)
- SU wou geen lid worden van pas opgerichte VN → als deal
kregen ze invloed in enkele Oost-Europese landen
- Verdeling Europa had eigenlijk 2 oorzaken:
- Veranderende machtsverhouding na WO2
- Continent werd meegesleept in strategisch spel tussen VS en SU
- Strategisch: probeerde hun invloedssfeer zo veel mogelijk uit
te breiden over wereld
De Truman Doctrine
- Spanningen tussen VS en SU liepen op na WO2 → probeerde beide invloed te
krijgen in parlementen van Europese landen → men had schrik dat in west Europa,
© Sancta Maria Leuven - E. Van de Weyer, 2023-2024 2
