Leren en Ontwikkelen Begeleiden IV
H1: Het puber(brein)
1. Puber(brein)
Adolescentie = periode waar focus op zichzelf ligt, grote drang tot nemen van risico’s, flexibiliteit,
creativiteit en loskomen van ouders en opvoeders.
Belangrijkste veranderingen: lichamelijk, cognitief en sociaal-emotioneel domein.
Kenmerkend aan ontwikkeling puber is zoektocht naar eigen identiteit.
Invloed:
- Persoonlijke relaties, leraren en schoolomgeving → spelen belangrijke rol.
- Versch. leerervaringen en feedback → hulp bij ontplooien eigen identiteit.
- Leeftijdsgenoten → belangrijke modellen en spiegels op vlak gedrag en emotie.
- Schoolervaringen → bepalen mee zelfbeeld van puber.
- Zelfbeeld puber → bepaalt mee gedrag op school.
Belangrijk: school- en klasomgeving creëren waarin jongeren gesteund en aangemoedigd worden met
betrokken leraren die oprecht interesse tonen.
Wat betekent dit voor onderwijs:
- Overschat jongeren niet
- Hou rekening met impulsieve en emotionele reacties
- Train de hersenen van jongeren
2. Wat gebeurt er in de hersenen?
A) Frontale hersenkwab: minder goed kunnen plannen en beheersen. B
B) Subcorticale gebieden: sneller emotioneel.
A
D
C) Prefrontale cortex: stemmingswisselingen, sneller ruzie, risico nemen. C
D) Hormonen die je helpen om in slaap te vallen worden pas ’s avonds laat afgegeven
→ laat slapen en ’s ochtends heel moe.
1
,3. Veranderingen in het puberbrein
Cognitieve ontwikkeling
Formeel – operationeel stadium (Piaget) = fase van de formele denkoperaties.
- Abstract denken: verder gaan dan ‘hier en nu aanwezig’. (propositioneel denken)
- Hypothetisch – deductief denken: als … dan …
- Combinatorisch denken: relaties tss eigenschappen.
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Afstand nemen van de kind rol en opnemen van volwassenrollen is een uitdaging!
Ouders en gezin:
- Separatie = loskomen van ouders.
- Individuatie = uitgroeien tot autonome persoonlijkheid.
- Meer gelijkwaardige relatie ouder en kind door beeld van feilbaarheid: kind ziet in dat ouders
ook maar mensen zijn en fouten maken.
- Rolveranderingen
- Conflicten
- Meer omgaan met leeftijdsgenoten.
Persoonlijkheidsontwikkeling
Egocentrisme = ik ben met mezelf bezig en ik denk dat anderen dat ook zijn.
Twee vormen:
- Imaginair publiek = puber denkt dat hij in het middelpunt van de belangstelling staat.
- Persoonlijke fabel = ik ben uniek in gevoelens en gedachten, ik ben onsterfelijk.
Oplossing door: contact met peers en speciale vriendschappen (vb. bff).
(Groeps)conformisme: door smaak van kleding, muziek en taal, lid van subcultuur. → Let op voor
keuzes of probleemoplossing spiegeling aan ervaren volwassenen.
Identificatie = zelfontdekking van buiten (uiterlijke kenmerken) naar binnen
(persoonlijkheidsaspecten), spanningen door modellen, idealen en realiteit.
Experimenteren met sociale rollen.
2
, H2: BKD-model en zorg in het onderwijs
1. BKD-model
Binnenklasdifferentiatie (BKD) = proactief, positief en planmatig omgaan met verschillen tss lln in de
klas met oog op grootst mogelijke leerrendement voor elke lln.
- Doe-principe 1: flexibel groeperen.
- Doe- principe 2: output = input
Doel: maximaal leren faciliteren (vergemakkelijken) bij elke lln. →
Differentiëren naar interesse, leerstatus en leerprofiel.
BKD is een basisfilosofie: gericht op groei en ontwikkeling van elke lln. (Bep. manier van denken van
de lkr)
- Denkprincipe 1: groeigericht denken.
- Denkprincipe 2: leerlingkompas.
2. Waarom focus op zorg?
Kernopdracht scholen: maximaal leren faciliteren bij elke lln. → Alle kinderen optimale ontwikkelings-
en leerkansen bieden, ook kinderen met specifieke onderwijsbehoeften (SOB).
Vb. leersprong, leermoeilijkheden, moeite met gedrag, moeite met emoties
Brede zorg hoort integraal tot takenpakket van elke lkr.
Zorgbeleid in schoolwerkplan (zorgvisie en aanpak) bepalen mee jouw zorg.
Labels vormen een klein stuk van wie een kind is. → Heeft voordelen, maar we moeten verder kijken
dan dat!
3
, Leersteundecreet
Ambitie van Vlaamse Regering: ervoor zorgen dat alle lln zich optimaal kunnen ontwikkelen met een
maximale leerwinst. → Decreet wil onderwijskwaliteit verhogen, maar ook werkbaarheid voor
scholen en lkren waarborgen.
Decreet omvat maatregelen op 3 domeinen:
1. Maatregelen voor gewoon onderwijs, met focus op sterke brede basiszorg en verhoogde zorg in
scholen.
2. Uitbouw van een duurzaam leersteunmodel voor kwaliteitsvolle leersteun aan scholen voor
gewoon onderwijs.
3. Maatregelen voor buitengewoon onderwijs, met focus op kwaliteit en meer afstemming tss
gewoon en buitengewoon onderwijs.
3. Het zorgcontinuüm
Leersteun = ondersteuning voor scholen voor gewoon onderwijs waar lln met specifieke
onderwijsbehoeften les volgen.
Bouwt verder op het beleid op leerlingbegeleiding dat elke basisschool en secundaire school voor al
haar lln uitbouwt. → School werkt volgens zorgcontinuüm om samen met ouders en CLB alle lln zo
goed mogelijk te begeleiden d.m.v. brede basiszorg, verhoogde zorg en uitbreiding van zorg.
Zorgcontinuüm = hulp om onderwijs af te stemmen op onderwijsbehoeften van alle lln. Lkr stemt wat
hij aanbiedt af op wat de lln nodig hebben. (4 fasen) → Hoe hoger je gaat, hoe minder kinderen in
deze fase zitten.
CLB start handelingsgerichte
diagnostisch traject
REDICODIS-
4
H1: Het puber(brein)
1. Puber(brein)
Adolescentie = periode waar focus op zichzelf ligt, grote drang tot nemen van risico’s, flexibiliteit,
creativiteit en loskomen van ouders en opvoeders.
Belangrijkste veranderingen: lichamelijk, cognitief en sociaal-emotioneel domein.
Kenmerkend aan ontwikkeling puber is zoektocht naar eigen identiteit.
Invloed:
- Persoonlijke relaties, leraren en schoolomgeving → spelen belangrijke rol.
- Versch. leerervaringen en feedback → hulp bij ontplooien eigen identiteit.
- Leeftijdsgenoten → belangrijke modellen en spiegels op vlak gedrag en emotie.
- Schoolervaringen → bepalen mee zelfbeeld van puber.
- Zelfbeeld puber → bepaalt mee gedrag op school.
Belangrijk: school- en klasomgeving creëren waarin jongeren gesteund en aangemoedigd worden met
betrokken leraren die oprecht interesse tonen.
Wat betekent dit voor onderwijs:
- Overschat jongeren niet
- Hou rekening met impulsieve en emotionele reacties
- Train de hersenen van jongeren
2. Wat gebeurt er in de hersenen?
A) Frontale hersenkwab: minder goed kunnen plannen en beheersen. B
B) Subcorticale gebieden: sneller emotioneel.
A
D
C) Prefrontale cortex: stemmingswisselingen, sneller ruzie, risico nemen. C
D) Hormonen die je helpen om in slaap te vallen worden pas ’s avonds laat afgegeven
→ laat slapen en ’s ochtends heel moe.
1
,3. Veranderingen in het puberbrein
Cognitieve ontwikkeling
Formeel – operationeel stadium (Piaget) = fase van de formele denkoperaties.
- Abstract denken: verder gaan dan ‘hier en nu aanwezig’. (propositioneel denken)
- Hypothetisch – deductief denken: als … dan …
- Combinatorisch denken: relaties tss eigenschappen.
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Afstand nemen van de kind rol en opnemen van volwassenrollen is een uitdaging!
Ouders en gezin:
- Separatie = loskomen van ouders.
- Individuatie = uitgroeien tot autonome persoonlijkheid.
- Meer gelijkwaardige relatie ouder en kind door beeld van feilbaarheid: kind ziet in dat ouders
ook maar mensen zijn en fouten maken.
- Rolveranderingen
- Conflicten
- Meer omgaan met leeftijdsgenoten.
Persoonlijkheidsontwikkeling
Egocentrisme = ik ben met mezelf bezig en ik denk dat anderen dat ook zijn.
Twee vormen:
- Imaginair publiek = puber denkt dat hij in het middelpunt van de belangstelling staat.
- Persoonlijke fabel = ik ben uniek in gevoelens en gedachten, ik ben onsterfelijk.
Oplossing door: contact met peers en speciale vriendschappen (vb. bff).
(Groeps)conformisme: door smaak van kleding, muziek en taal, lid van subcultuur. → Let op voor
keuzes of probleemoplossing spiegeling aan ervaren volwassenen.
Identificatie = zelfontdekking van buiten (uiterlijke kenmerken) naar binnen
(persoonlijkheidsaspecten), spanningen door modellen, idealen en realiteit.
Experimenteren met sociale rollen.
2
, H2: BKD-model en zorg in het onderwijs
1. BKD-model
Binnenklasdifferentiatie (BKD) = proactief, positief en planmatig omgaan met verschillen tss lln in de
klas met oog op grootst mogelijke leerrendement voor elke lln.
- Doe-principe 1: flexibel groeperen.
- Doe- principe 2: output = input
Doel: maximaal leren faciliteren (vergemakkelijken) bij elke lln. →
Differentiëren naar interesse, leerstatus en leerprofiel.
BKD is een basisfilosofie: gericht op groei en ontwikkeling van elke lln. (Bep. manier van denken van
de lkr)
- Denkprincipe 1: groeigericht denken.
- Denkprincipe 2: leerlingkompas.
2. Waarom focus op zorg?
Kernopdracht scholen: maximaal leren faciliteren bij elke lln. → Alle kinderen optimale ontwikkelings-
en leerkansen bieden, ook kinderen met specifieke onderwijsbehoeften (SOB).
Vb. leersprong, leermoeilijkheden, moeite met gedrag, moeite met emoties
Brede zorg hoort integraal tot takenpakket van elke lkr.
Zorgbeleid in schoolwerkplan (zorgvisie en aanpak) bepalen mee jouw zorg.
Labels vormen een klein stuk van wie een kind is. → Heeft voordelen, maar we moeten verder kijken
dan dat!
3
, Leersteundecreet
Ambitie van Vlaamse Regering: ervoor zorgen dat alle lln zich optimaal kunnen ontwikkelen met een
maximale leerwinst. → Decreet wil onderwijskwaliteit verhogen, maar ook werkbaarheid voor
scholen en lkren waarborgen.
Decreet omvat maatregelen op 3 domeinen:
1. Maatregelen voor gewoon onderwijs, met focus op sterke brede basiszorg en verhoogde zorg in
scholen.
2. Uitbouw van een duurzaam leersteunmodel voor kwaliteitsvolle leersteun aan scholen voor
gewoon onderwijs.
3. Maatregelen voor buitengewoon onderwijs, met focus op kwaliteit en meer afstemming tss
gewoon en buitengewoon onderwijs.
3. Het zorgcontinuüm
Leersteun = ondersteuning voor scholen voor gewoon onderwijs waar lln met specifieke
onderwijsbehoeften les volgen.
Bouwt verder op het beleid op leerlingbegeleiding dat elke basisschool en secundaire school voor al
haar lln uitbouwt. → School werkt volgens zorgcontinuüm om samen met ouders en CLB alle lln zo
goed mogelijk te begeleiden d.m.v. brede basiszorg, verhoogde zorg en uitbreiding van zorg.
Zorgcontinuüm = hulp om onderwijs af te stemmen op onderwijsbehoeften van alle lln. Lkr stemt wat
hij aanbiedt af op wat de lln nodig hebben. (4 fasen) → Hoe hoger je gaat, hoe minder kinderen in
deze fase zitten.
CLB start handelingsgerichte
diagnostisch traject
REDICODIS-
4
