Samenvatting Hogeschooltaal 3F / 4F (Spelling Algemeen)

SPELLING ALGEMEEN



VEELVOORKOMENDE WOORDEN

adventsstukje kapitalistisch
bureaus kopieën
crème fraîche reëel
criticus ruziën
definiëren
directie
discussiëren
dossier
dupliceren
enquête
epidemie
explosie
familie
financieel
functies
handengeklap
harteloos
hobby
katholiek
kwaliteit
lobbeseA9:A21n
managementconsultant
meedogenloos
moskee
muziekevenement
mysterieus
proces
professor
revolutie
situatie
solliciteren
theater
vacatures
vijf achtste
wezenloos
woordeloos
zijaanzicht
zorgeloos



1

, SAMENSTELLING MET TUSSENLETTERS -N OF -S
Samenstelling met tussenletter -n:
Samenstelling = een woord + een woord, ze vormen samen een geheel. Bij sommige samenstellingen
treedt een tussenklank op (boek + wurm = boekenwurm en kern + dorp = dorpskern ). De
tussenklank -e- schrijf je soms als -en- en bij andere woorden als -e-

Hoofdregel tussenletter -n = een samenstelling wordt een tussenklank met -en- als het linkerdeel
een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud heeft op -en, maar geen meervoud op -es.
Notendop noot noten
Vrouwenvleugel vrouw vrouwen
Gebarentaal gebaar gebaren

Ezelsbruggetje: het eerste deel van een samenstelling krijgt een vorm die het ook krijgt als los woord.
Hond + hok = Het eerste deel honde bestaat niet, dus hondenhok
Groente + boer = het eerste deel groente bestaat wel, dus groenteboer

2 gevallen wanneer ezelsbrugetje niet geldt en die toch een -en krijgen:
1. Zelfstanidge naamwoorden die een persoon aanduiden en afgeleid zijn van een bijvoegelijk
naamwoord (bijvoorbeeld ziekenhuis, zieke bestaat wel)
2. Woorden die eindigen op -e en die geen meervoud op -s hebben (klassenstrijd, klasse eindigt
op -e maar klasses bestaat niet)

Uitzondering 1: we schrijven geen tussen -n in:
- Koninginnefeest, koninginnenacht en Koninginnedag
- in samenstellingen met als eerste element zon, maan, hel, Lieve-Vrouw (zonneschijn,
maneschijn, hellevuur en Lieve-Vrouwekerk)
Uitzondering 2: we schrijven geen tussen -n:
- in samenstellingen die als geheel een bijvoeglijk naamwoord zijn en waarvan het eerste deel
een zelfstandig naamwoord is dat alleen een versterkende betekenis heeft (beresterk,
reuzeleuk, boordevol, apetrots)
Uitzondering 3: we schrijven geen tussen -n:
- in versteende samenstellingen, woorden die niet meer herkend worden als samenstelling.
We weten wat de samenstelling betekent, maar niet wat de afzonderlijke delen betekenen.
(bakkebaard, elleboog, schattebout, ledermaat)

Afleiding met tussenletter -n:
Afleiding = een bestaand woord waaraan een achtervoegsel en/of voorvoegsel is toegevoegd. Als het
eerste deel altijd eindigt op een -n, dan blijft die -n behouden in de afleiding. (eigendom,
gelegenheid, zeggenschap, openlijk, wezenlijk, eigenlijk)
- voor het achtervoegsel -lijk of -loos komt alleen een -e wanneer het grondwoord eindigt op
een -n: woordeloos, belangeloos, waardeloos, zorgeloos, harteloos naast meedogenloos,
hersenloos en wezenloos.
- Alleen voor een achtervoegsel -achtig, -dom of -schap kan een tussen-n komen. We schrijven
-en als het grondwoord een meervoud heeft op -en, maar niet geen meervoud op -es.
(godendom- want goden, lenteachtig - want lentes)




2