scheikunde chemie overal 3 vwo samenvatting van heel het boek

Algemene regel voor invullen tabel:

Onbekend= getal er boven x getal onderste
rij van tabel : getal boven het gekozen getal
SK Samenvatting derde jaar op de onderste rij

H1

Een stof is alles wat massa heeft. Als je stoffen voor een bepaald doel wilt gebruiken, kijk je naar de
eigenschappen van de stof en als je nieuwe stoffen wilt maken, bedenk je van tevoren welke
eigenschappen de stof moet hebben.

Stofeigenschappen zijn uniek voor een stof en niet afhankelijk van de hoeveelheid.

 Kleur
 Smaak
 Oplosbaarheid
 Brandbaarheid
 Fase bij kamertemperatuur
 Kookpunt/smeltpunt (stofconstante)
 Dichtheid (stofconstante)

Vorm, massa en volume zijn géén stofeigenschappen. Een stofconstante is uniek voor een stof en
het heeft een waarde met een eenheid. Er geldt: dichtheid (rho) = massa: volume (kg/m3 of g/dm3
of mg/ml).

Eigenschappen die je kunt meten noem je grootheden zoals massa en volume. De eenheid is de
maat waarin je een grootheid meet zoals kg voor massa.



Volume: cm3= ml dm3 = l m3

: 1000



Massa: Micro gram Milligram gram Kilogram

:1000



Lengte:

Km hm dam m dm cm mm

X 10




Gevarenpictogrammen

Oxiderend= zorgt
ervoor dat een andere
stof makkelijk in de fik
vliegt als hij in
aanraking komt met
deze stof.

,Chemiekaarten = informatie over de stof en hoe je er veilig mee moet omgaan. Er staat bijv. de
grenswaarde op (hoeveel mg van die stof in 1 m 3 lucht aanwezig mag zijn) en H- en P-zinnen. De H-
zinnen zeggen iets over gezondheid en de P-zinnen over preventie.

Er zijn drie soorten vlammen de gele vlam ook wel pauze vlam genoemd, de kleurloze vlam en de
ruisende vlam.

Er zijn drie fases waarin een stof zich kan bevinden: vaste, vloeibare en gasvormige fasen. De fase
wordt bepaald door de druk en de temperatuur. (s) vast, (l) vloeibaar en (g) gasvormig. (aq) gebruik
je als een stof is opgelost in water. Deze letters noem je toestandsaanduidingen. Een faseovergang
geef je zo aan: water (l) water (g).

Fasedriehoek:

Als je van Celsius naar Kelvin wilt dan moet je er 273 bij optellen
en andersom het ervan aftrekken.

Een zuivere stof bestaat uit één stof (dus een soort molecuul) en
een mengsel uit meerdere. Een zuivere stof heeft een smelt- en
kookpunt en een mengsel een smelt- en kooktraject.




Leer veiligheidsregels blz.15. In het practicumlokaal zijn ook middelen voor de veiligheid:

 Brandblusser
 Oogdouche
 Blusdeken
 Noodstop: hiermee schakel je alle elektriciteit, water en gas uit op de tafels van de
leerlingen en docent.
 Nooddouche

Materialen die je gebruikt tijdens het practicum

 Gasbrander: gebruik je om een stof te verwarmen. Als je de gasbrander wilt
gebruiken moet je de volgende stappen volgen:
1. Luchtschijf moet dicht dus omhoog gedraaid zijn.
2. De gasregelknop moet helemaal dicht zijn (naar binnen)
3. Open de gaskraan op de tafel
4. Houd de brandende lucifer vlak boven de brander.
5. Draai de gasregelknop een beetje open en steek de vlam aan.
6. Wil je geluidloze, kleurloze vlam draai de luchtschijf dan een beetje open.
Wil je een ruisende blauwe vlam draai hem dan verder open. Als je de
gasregelknop verder opendraait, krijg je een grotere vlam.
 Spuitfles met water: het water in de spuitfles is gedestilleerd water. Dat is
kraanwater waaruit opgeloste stoffen zijn verwijderd.
 Reageerbuisrek: hier kun je de reageerbuizen in plaatsen.
 Reageerbuisborstel: hiermee kun je de reageerbuis schoonmaken.
 Reageerbuishouder: hiermee kun je de reageerbuis optillen.

,  Reageerbuis: een buis waar de stof inzit die je wilt bekijken/onderzoeken.
 Kroezentang: om verschillende voorwerpen te kunnen optillen.
 Gaasje
 Driepoot: hier kun je het gaasje opleggen.

De dingen die je bij een experiment doet noem je handelingen. Wat je hoort, ruikt, voelt of ziet is
een waarneming. Door na te denken over je waarnemingen kun je een conclusie trekken.



H2

Oplossing = een opgeloste stof in een vloeistof

 Helder en doorzichtig

Suspensie= vaste stof in een vloeistof

 Troebel
 Gekleurd of wit nooit kleurloos

Emulsie= een troebel mengsel van twee vloeistoffen

 Troebel
 Gekleurd of wit
 Een emulgator zorgt ervoor dat de emulsie langer gemengd blijft en er geen
tweelagensysteem ontstaat

Mengsels waar je niet doorheen kan kijken:

Rook (vaste stof in een gas)

Schuim (gas in een vloeistof)

Nevel (vloeistof in een gas)

Een gas in een gas

 Gassen mengen altijd tot één gasfase dus is daarom altijd doorzichtig

Twee vaste stoffen bijv. kiezels in beton



Scheiden van mengsels

Bezinken = bij een suspensie en soms een emulsie (die niet mengt) zakt de stof met de grootste
dichtheid na een verloop van tijd naar de bodem. Dit noem je bezinken. Het berust op verschil in
dichtheid.

Centrifugeren = om het bezinken sneller te laten gaan kun je het mengsel centrifugeren. De
suspensie of emulsie zit in een certrifugebuisje in de centrifuge. De stof met de grootste dichtheid
wordt naar de onderkant geslingerd. Het berust op verschil in dichtheid.

Filtreren= het berust op deeltjesgrootte. Je gebruikt het bij een suspensie. De vaste stof die in de
filter achterblijft noem je het residu en de vloeistof die je hebt gescheiden van de vaste stof noem
je het filtraat.