Hoofdstuk 2 Taalonderwijs en taal
2.1 Taalonderwijs
Vijf argumenten om apart onderwijs te geven in taal:
1. Schriftelijke taalvaardigheid leren kinderen niet spontaan (spreken wel).
2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig een bepaald niveau van taalvaardigheid eigen
maken (bijv. als ze thuis Fries, Brabants, Turks etc. praten).
3. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven;
Op school wordt Standaardnederlands gesproken: nadruk op formuleren en verzorgd
spreken.
4. Bepaalde taalvormen leer je alleen met behulp van taalonderwijs;
Bijv. brief schrijven, samenvatting maken, discussie voeren.
5. Als je kinderen plezier in het lezen van boeken wilt bijbrengen, dan moet je daar apart
aandacht aan besteden.
Het lesgeven m.b.v. een methode noemen we ook wel traditioneel taalonderwijs.
(Zie p. 24) Binnen het taalonderwijs is het gebruikelijk om de leerstof op te splitsen in verschillende
gebieden of domeinen.
Mondeling taalonderwijs
Schriftelijk taalonderwijs
Taalbeschouwing, waaronder strategieën
In praktijk is er nog een verfijndere verdeling van verschillende domeinen van het taalonderwijs:
Mondelinge taalvaardigheid
Spreken, luisteren en voeren van allerlei mondelinge gespreksvormen staat centraal.
Woordenschat
Aanleren van betekenis van nieuwe woorden, uitdrukkingen, zegswijzen en spreekwoorden.
Ook het leren van strategieën hoe je achter de betekenis kunt komen.
Beginnende geletterdheid
Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en uit te drukken. Binnen de geletterdheid
worden drie stadia onderscheiden:
1. Ontluikende geletterdheid: ontwikkeling geletterdheid voorschoolse periode 0 t/m 4
jr.
2. Beginnende geletterdheid: geletterdheid groep 1 t/m 3.
3. Gevorderde geletterdheid: periode na groep 3
Beginnende geletterdheid wordt als een apart domein behandeld om recht te doen aan de
specifieke werkwijze in de onderbouw, waar taalonderwijs (geïntegreerd) wordt
aangeboden.
Belangrijk onderdeel; aanvankelijk lezen (leren lezen in groep 3)
Voortgezet technisch lezen
Na het aanvankelijk lezen komt het voortgezet lezen. Een onderdeel daarvan is het technisch
lezen. Hierbij gaat het ook om het kunnen ontcijferen van de letters, maar er wordt ook
aandacht besteed aan efficiënte leesstrategieën. Doel: vergroten van decoderen van teksten.
Begrijpend lezen
Dit is een andere vorm van voortgezet lezen. Het gaat hierbij om het begrijpen van de tekst.
Stellen
Het schrijven van teksten. Kinderen moeten gedachten, ervaringen en waarnemingen
kunnen weergeven in de vorm van verschillende soorten teksten.
Jeugdliteratuur
, Het lezen van literaire teksten staat centraal: informatieve boeken en fictie. Kinderen komen
in aanraking met verschillende literaire genres: motiveren tot zelfstandig lezen.
2.1 Taalonderwijs
Vijf argumenten om apart onderwijs te geven in taal:
1. Schriftelijke taalvaardigheid leren kinderen niet spontaan (spreken wel).
2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig een bepaald niveau van taalvaardigheid eigen
maken (bijv. als ze thuis Fries, Brabants, Turks etc. praten).
3. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven;
Op school wordt Standaardnederlands gesproken: nadruk op formuleren en verzorgd
spreken.
4. Bepaalde taalvormen leer je alleen met behulp van taalonderwijs;
Bijv. brief schrijven, samenvatting maken, discussie voeren.
5. Als je kinderen plezier in het lezen van boeken wilt bijbrengen, dan moet je daar apart
aandacht aan besteden.
Het lesgeven m.b.v. een methode noemen we ook wel traditioneel taalonderwijs.
(Zie p. 24) Binnen het taalonderwijs is het gebruikelijk om de leerstof op te splitsen in verschillende
gebieden of domeinen.
Mondeling taalonderwijs
Schriftelijk taalonderwijs
Taalbeschouwing, waaronder strategieën
In praktijk is er nog een verfijndere verdeling van verschillende domeinen van het taalonderwijs:
Mondelinge taalvaardigheid
Spreken, luisteren en voeren van allerlei mondelinge gespreksvormen staat centraal.
Woordenschat
Aanleren van betekenis van nieuwe woorden, uitdrukkingen, zegswijzen en spreekwoorden.
Ook het leren van strategieën hoe je achter de betekenis kunt komen.
Beginnende geletterdheid
Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en uit te drukken. Binnen de geletterdheid
worden drie stadia onderscheiden:
1. Ontluikende geletterdheid: ontwikkeling geletterdheid voorschoolse periode 0 t/m 4
jr.
2. Beginnende geletterdheid: geletterdheid groep 1 t/m 3.
3. Gevorderde geletterdheid: periode na groep 3
Beginnende geletterdheid wordt als een apart domein behandeld om recht te doen aan de
specifieke werkwijze in de onderbouw, waar taalonderwijs (geïntegreerd) wordt
aangeboden.
Belangrijk onderdeel; aanvankelijk lezen (leren lezen in groep 3)
Voortgezet technisch lezen
Na het aanvankelijk lezen komt het voortgezet lezen. Een onderdeel daarvan is het technisch
lezen. Hierbij gaat het ook om het kunnen ontcijferen van de letters, maar er wordt ook
aandacht besteed aan efficiënte leesstrategieën. Doel: vergroten van decoderen van teksten.
Begrijpend lezen
Dit is een andere vorm van voortgezet lezen. Het gaat hierbij om het begrijpen van de tekst.
Stellen
Het schrijven van teksten. Kinderen moeten gedachten, ervaringen en waarnemingen
kunnen weergeven in de vorm van verschillende soorten teksten.
Jeugdliteratuur
, Het lezen van literaire teksten staat centraal: informatieve boeken en fictie. Kinderen komen
in aanraking met verschillende literaire genres: motiveren tot zelfstandig lezen.
