Muziekgeschiedenis januari 2019
1. Middeleeuwen (476-1400)
1.1. Muzikale vormen
Religieus Profaan
Motet: 1st religieus, tekst kreeg wereldlijke inhoud, tenor werd instrumentaler
profaan
Gregoriaans Gymel (volksgezang, 2-stemmig)
Mis Planctus (klaagzang, latijn,
vrouwenkoor)
Organum Goliardliederen (goliard: rondtrekkende
studen, vagant, lagere geestelijke)
Trope (nieuwe teksten op lange Chanson
melismen)
Sequentia (tropen op slotmelismen) Madrigaal (focust op tekstexpressie)
Liturgisch drama (toneeluitvoering van
christelijke thema’s met gezangen)
1.2. Beroepsmusici bespelen instrumenten
Minstrelen (vaste betrekking bij kasteel)
Jongleurs (rondtrekkende speellieden)
Troubadours en trouvères (Frankrijk)
Minnezangers (Duitsland)
1.3. Driestandenmaatschappij
Adel
Geestelijkheid
Boeren en burgerij
1.4. Gregoriaans
Schepper:
Gregorius de Grote
Oorsprong:
kerkelijke gezangen van het Christendom worden vanaf 850 gregoriaans
genoemd omdat deze geordend en vastgelegd worden door paus Gregorius I
Kenmerken
- Neumen
- Ut-sleutel
- 1-stemmig
- Onbegeleid
- Vloeiende melodielijn
- Beperkte tessituur
- Weinig grote toonsprongen
- Responsoriaal gezang (wisselzang voorganger- koor)
- Psalmodie (reciteren op 1 toon met kleine aanhef en slotcadens)
- Melismatisch zingen (meerdere tonen gezongen op 1 lettergreep)
- Diatoniek (kerktoonsoorten)
- Syllabische gezangen (1 toon per lettergreep)
- Antifonaal gezang (wisselzang tussen koren)
1.5. Belangrijke dans
Estampie: danslied van Provençaalse troubadours, tussen 12 e en 14e eeuw populair
bij Franse en Italiaanse edelen.
1
, Muziekgeschiedenis januari 2019
1.6. Organum
1e meerstemmige muziek
1.7. Componisten Notre Dame school
Perotinus en Leoninus
1.8. Stijlkenmerken stemvoering
Gregoriaans: eenstemmig vocaal
Vroege meerstemmigheid (organum): tweestemmig polyfoon
Ars antique/ars nova: verdere ontwikkeling polyfonie (2-3-stemmig)
Troubadours/ trouvères: eenstemmig vocaal, soms begeleid door een
instrument
1.9. Tijdslijn
Datu Vroege Historische Muzikale Muzikale componisten
m / late gebeurtenis gebeurtenis vormen
ME
Vroege middeleeuwen
500 Vals West- gregoriaans Gregorius I (540-604)
Romeinse
rijk
600
700 Parallel
organum
800 Vrij organum
900 Gymel
1000 Guido van Arezzo
Ars nova (Notre Dame school, 1e
Leoninus
(995-1050)
(neumenschrift)
troubadours
minnesänger
1100 Kruistochten Melismatisc
Late middeleeuwen
h organum
1200 trouvère
s
1300 De pest
Ars antiqua
1400
2
, Muziekgeschiedenis januari 2019
duidelijk doorgegeven polyfone ontwikkeling)
(polyfonie al in gelijke ritmen)
Perotinus, P. de Vitry, G. de Machaut
1500 Start
renaissance
1.10. Terminologie
Homofonie: 1 stem domineert, de andere stemmen zijn ondergeschikt
Polyfonie: alle stemmen hebben hun eigen volwaardig melodisch verloop
Syllabische zang: 1 toon per lettergreep
Melismatische zang: meerdere tonen gezongen op 1 lettergreep
2. De renaissance (1400-1600)
2.1. De term renaissance
De wedergeboorte van de klassieke oudheid, teruggrijpen naar de klassieke oudheid
2.2. Historisch feit als start van de renaissance
1453: verovering van Byzantium door Ottomaanse Turken
Italië en Spanje zijn leidende Europese machten
Herontdekking klassiek erfgoed
2.3. 5 belangrijke historische feiten
Ontdekkingsreizen:
Columbus, Vasco Da Gama
Humanisme:
Vertrouwde op het vermogen van de mens om zijn leven zelf zin te geven, niet
alleen leven in functie van het hiernamaals
Drukpers:
Ideeën konden sneller verspreid worden (Gutenberg)
Protestantisme – reformatie:
Kritiek op Katholieke kerk
Astrologie:
Copernicus plaatste de zon in het midden van het planetenstelsel
2.4. Parameters
2.4.1. Historisch
Bouwkunst
o Triomfboog in kerkgevel, koepelbouw
3
1. Middeleeuwen (476-1400)
1.1. Muzikale vormen
Religieus Profaan
Motet: 1st religieus, tekst kreeg wereldlijke inhoud, tenor werd instrumentaler
profaan
Gregoriaans Gymel (volksgezang, 2-stemmig)
Mis Planctus (klaagzang, latijn,
vrouwenkoor)
Organum Goliardliederen (goliard: rondtrekkende
studen, vagant, lagere geestelijke)
Trope (nieuwe teksten op lange Chanson
melismen)
Sequentia (tropen op slotmelismen) Madrigaal (focust op tekstexpressie)
Liturgisch drama (toneeluitvoering van
christelijke thema’s met gezangen)
1.2. Beroepsmusici bespelen instrumenten
Minstrelen (vaste betrekking bij kasteel)
Jongleurs (rondtrekkende speellieden)
Troubadours en trouvères (Frankrijk)
Minnezangers (Duitsland)
1.3. Driestandenmaatschappij
Adel
Geestelijkheid
Boeren en burgerij
1.4. Gregoriaans
Schepper:
Gregorius de Grote
Oorsprong:
kerkelijke gezangen van het Christendom worden vanaf 850 gregoriaans
genoemd omdat deze geordend en vastgelegd worden door paus Gregorius I
Kenmerken
- Neumen
- Ut-sleutel
- 1-stemmig
- Onbegeleid
- Vloeiende melodielijn
- Beperkte tessituur
- Weinig grote toonsprongen
- Responsoriaal gezang (wisselzang voorganger- koor)
- Psalmodie (reciteren op 1 toon met kleine aanhef en slotcadens)
- Melismatisch zingen (meerdere tonen gezongen op 1 lettergreep)
- Diatoniek (kerktoonsoorten)
- Syllabische gezangen (1 toon per lettergreep)
- Antifonaal gezang (wisselzang tussen koren)
1.5. Belangrijke dans
Estampie: danslied van Provençaalse troubadours, tussen 12 e en 14e eeuw populair
bij Franse en Italiaanse edelen.
1
, Muziekgeschiedenis januari 2019
1.6. Organum
1e meerstemmige muziek
1.7. Componisten Notre Dame school
Perotinus en Leoninus
1.8. Stijlkenmerken stemvoering
Gregoriaans: eenstemmig vocaal
Vroege meerstemmigheid (organum): tweestemmig polyfoon
Ars antique/ars nova: verdere ontwikkeling polyfonie (2-3-stemmig)
Troubadours/ trouvères: eenstemmig vocaal, soms begeleid door een
instrument
1.9. Tijdslijn
Datu Vroege Historische Muzikale Muzikale componisten
m / late gebeurtenis gebeurtenis vormen
ME
Vroege middeleeuwen
500 Vals West- gregoriaans Gregorius I (540-604)
Romeinse
rijk
600
700 Parallel
organum
800 Vrij organum
900 Gymel
1000 Guido van Arezzo
Ars nova (Notre Dame school, 1e
Leoninus
(995-1050)
(neumenschrift)
troubadours
minnesänger
1100 Kruistochten Melismatisc
Late middeleeuwen
h organum
1200 trouvère
s
1300 De pest
Ars antiqua
1400
2
, Muziekgeschiedenis januari 2019
duidelijk doorgegeven polyfone ontwikkeling)
(polyfonie al in gelijke ritmen)
Perotinus, P. de Vitry, G. de Machaut
1500 Start
renaissance
1.10. Terminologie
Homofonie: 1 stem domineert, de andere stemmen zijn ondergeschikt
Polyfonie: alle stemmen hebben hun eigen volwaardig melodisch verloop
Syllabische zang: 1 toon per lettergreep
Melismatische zang: meerdere tonen gezongen op 1 lettergreep
2. De renaissance (1400-1600)
2.1. De term renaissance
De wedergeboorte van de klassieke oudheid, teruggrijpen naar de klassieke oudheid
2.2. Historisch feit als start van de renaissance
1453: verovering van Byzantium door Ottomaanse Turken
Italië en Spanje zijn leidende Europese machten
Herontdekking klassiek erfgoed
2.3. 5 belangrijke historische feiten
Ontdekkingsreizen:
Columbus, Vasco Da Gama
Humanisme:
Vertrouwde op het vermogen van de mens om zijn leven zelf zin te geven, niet
alleen leven in functie van het hiernamaals
Drukpers:
Ideeën konden sneller verspreid worden (Gutenberg)
Protestantisme – reformatie:
Kritiek op Katholieke kerk
Astrologie:
Copernicus plaatste de zon in het midden van het planetenstelsel
2.4. Parameters
2.4.1. Historisch
Bouwkunst
o Triomfboog in kerkgevel, koepelbouw
3
