2023-2024 Kwaliteitsvol wonen
Mona De Sy
Mona De Sy
HOGENT
,Inhoudsopgave
Wonen als basisbehoe,e (kader 1) ................................................................................................................. 3
Recht op wonen .................................................................................................................................................. 3
Wonen als sociaal grondrecht ............................................................................................................................ 3
Woonbehoe,e en woningmarkt (kader 2)....................................................................................................... 6
Wonen als basisbehoe6e .................................................................................................................................... 6
Wonen als sociale grondrecht........................................................................................................................ 6
Woonbehoe9e vanuit recht op wonen .......................................................................................................... 6
Woningmarkt ...................................................................................................................................................... 6
Eigendomsmarkt ............................................................................................................................................ 6
Waardoor worden woningprijzen bepaald? .................................................................................................. 7
ParEculiere huurmarkt................................................................................................................................... 8
Woonbehoe6e .................................................................................................................................................... 8
Huishoudens .................................................................................................................................................. 8
Gezinsverdunning .......................................................................................................................................... 8
Eigendomsstatuut, bewonersEtel, eigendomsEtel, deelmarkt...................................................................... 8
Aandeel eigenaar-bewoners op de woonmarkt ............................................................................................ 9
Aandeel sociale huurders op de woonmarkt ................................................................................................. 9
Betaalbaarheid............................................................................................................................................. 10
Woonbehoe6e en betaalbaarheid: België en Europa ....................................................................................... 11
Sociale huurmarkt Vlaanderen, facts & figures stakeholders ........................................................................... 11
Sociale huurmarkt Vlaanderen wetgeving........................................................................................................ 12
Zorgwonen ageing in place............................................................................................................................... 12
Wonen aan de onderkant dak- en thuisloosheid .............................................................................................. 13
Woonbeleid (kader 3) ................................................................................................................................... 13
Vlaanderen – beleidsnota wonen ..................................................................................................................... 13
Woonzekerheid ............................................................................................................................................ 13
Strategische doelstellingen van het Vlaamse woonbeleid ........................................................................... 13
Ondersteuning vraagzijde woningmarkt ...................................................................................................... 13
Thema overschrijdend instrumentarium ..................................................................................................... 15
Woonkwaliteit (kader 4) ............................................................................................................................... 15
Begrippen en kader........................................................................................................................................... 16
Woning......................................................................................................................................................... 16
Kamer........................................................................................................................................................... 16
Normen en technische verslag.......................................................................................................................... 16
Methodiek ................................................................................................................................................... 16
Technische verslag – gebouw, woning en bezeUng..................................................................................... 17
Deel B – gebouw .......................................................................................................................................... 17
Deel C – woning ........................................................................................................................................... 18
Deel D – bezeUng ........................................................................................................................................ 21
Betaalbaar wonen (thema 1)......................................................................................................................... 22
Vaststellingen ................................................................................................................................................... 22
Analyse ............................................................................................................................................................. 22
Inkomen ....................................................................................................................................................... 22
1
, Woonkost (kostprijs – huurprijs) .................................................................................................................. 23
Woonkost – sociale huur ............................................................................................................................. 23
Woonkost – financiering .............................................................................................................................. 23
Woonkost – gedrag en woonwensen ........................................................................................................... 24
Woonkost – woonlocaEe ............................................................................................................................. 24
Vraag en aanbod è sellersmarket .............................................................................................................. 24
BetaalbaarheidsproblemaEek...................................................................................................................... 25
Basis voor mogelijkheden ................................................................................................................................. 25
Enkele concrete mogelijkheden ........................................................................................................................ 27
Grondprijs .................................................................................................................................................... 28
Bouwkost ..................................................................................................................................................... 29
Overheid ...................................................................................................................................................... 32
Collec@ef wonen (thema 2) ........................................................................................................................... 34
Algemene situering ........................................................................................................................................... 34
Veranderende tendensen.................................................................................................................................. 35
Geschiedenis ................................................................................................................................................ 35
Tendensen.................................................................................................................................................... 36
CollecTeve woonvormen................................................................................................................................... 37
Naar modellen ............................................................................................................................................. 37
Naar iniEaEefnemer .................................................................................................................................... 41
CoöperaTef wonen ........................................................................................................................................... 42
Wonen en zorg (thema 3) .............................................................................................................................. 45
Algemene situering ........................................................................................................................................... 45
Vernieuwend in Vlaanderen.............................................................................................................................. 47
Skaeve Huse ................................................................................................................................................. 48
Housing First ................................................................................................................................................ 49
Zorgwonen ................................................................................................................................................... 50
PilooTniTaTeven............................................................................................................................................... 53
Diverse mogelijkheden ..................................................................................................................................... 55
Meegroeiwonen (thema 4) ............................................................................................................................... 61
Woningaanpassingen ....................................................................................................................................... 64
2
, Wonen als basisbehoe,e (kader 1)
Recht op wonen
Op elk niveau zit het recht op wonen verankerd (Europees, na;onaal…)
Wonen als sociaal grondrecht zit juridische verankerd zowel na;onaal als interna;onaal
Wonen als sociaal grondrecht
Het recht op wonen is onaantastbaar en levensnoodzakelijk
Als je geen woning hebt is het moeilijk aan sociale ac;viteiten deel te nemen
Je mag uit je huis gezet worden maar het moet weFelijk verankerd zijn, het moet
noodzakelijk zijn en voor de rechtbank afgedwongen worden
De sociale grondrechten:
o Noodzakelijk voor fysiek en psychische ontwikkeling
o Opgenomen in interna;onale verdragen en grondweFen
o Staan “boven de wet”
o Willen een doel realiseren
Om je rechten te kunnen uitoefenen heb je nood om aan je grondrechten te voldoen
De overheid staat in voor het beschermen en verwerkelijken v/d voorwaarden opdat een
persoon vrij en in waardigheid kan leven
è Grondrechten moeten ins;tu;oneel verankerd worden
è Overheid mag deze grondrechten niet aantasten
è Rechten hebben = plichten hebben
1. 1ste genera;e grondrechten: burgerlijk & poli;ek (19e eeuw)
2. 2de genera;e grondrechten: sociaaleconomische dimensie (20e eeuw)
Je hebt recht op:
o Arbeid
o Voeding
o Kleding
o Huisves;ng
o Cultuur
o …
è Je moet een bepaalde levensstandaard realiseren
Doel van deze rechten:
Het komen tot een volledig mens-zijn, er is solidariteit (er is geen wederkergiheidprincipe)
è Het moet geïns;tu;onaliseerd worden via de overheid MAAR ook toegepast &
gehandhaafd (niet enkel gecreëerd)
Uiteindelijke resultaat van burgerlijke, poli;eke, sociale, economische en culturele
grondrecht?
o Een menswaardig leven
o Volledig mens-zijn
3
Mona De Sy
Mona De Sy
HOGENT
,Inhoudsopgave
Wonen als basisbehoe,e (kader 1) ................................................................................................................. 3
Recht op wonen .................................................................................................................................................. 3
Wonen als sociaal grondrecht ............................................................................................................................ 3
Woonbehoe,e en woningmarkt (kader 2)....................................................................................................... 6
Wonen als basisbehoe6e .................................................................................................................................... 6
Wonen als sociale grondrecht........................................................................................................................ 6
Woonbehoe9e vanuit recht op wonen .......................................................................................................... 6
Woningmarkt ...................................................................................................................................................... 6
Eigendomsmarkt ............................................................................................................................................ 6
Waardoor worden woningprijzen bepaald? .................................................................................................. 7
ParEculiere huurmarkt................................................................................................................................... 8
Woonbehoe6e .................................................................................................................................................... 8
Huishoudens .................................................................................................................................................. 8
Gezinsverdunning .......................................................................................................................................... 8
Eigendomsstatuut, bewonersEtel, eigendomsEtel, deelmarkt...................................................................... 8
Aandeel eigenaar-bewoners op de woonmarkt ............................................................................................ 9
Aandeel sociale huurders op de woonmarkt ................................................................................................. 9
Betaalbaarheid............................................................................................................................................. 10
Woonbehoe6e en betaalbaarheid: België en Europa ....................................................................................... 11
Sociale huurmarkt Vlaanderen, facts & figures stakeholders ........................................................................... 11
Sociale huurmarkt Vlaanderen wetgeving........................................................................................................ 12
Zorgwonen ageing in place............................................................................................................................... 12
Wonen aan de onderkant dak- en thuisloosheid .............................................................................................. 13
Woonbeleid (kader 3) ................................................................................................................................... 13
Vlaanderen – beleidsnota wonen ..................................................................................................................... 13
Woonzekerheid ............................................................................................................................................ 13
Strategische doelstellingen van het Vlaamse woonbeleid ........................................................................... 13
Ondersteuning vraagzijde woningmarkt ...................................................................................................... 13
Thema overschrijdend instrumentarium ..................................................................................................... 15
Woonkwaliteit (kader 4) ............................................................................................................................... 15
Begrippen en kader........................................................................................................................................... 16
Woning......................................................................................................................................................... 16
Kamer........................................................................................................................................................... 16
Normen en technische verslag.......................................................................................................................... 16
Methodiek ................................................................................................................................................... 16
Technische verslag – gebouw, woning en bezeUng..................................................................................... 17
Deel B – gebouw .......................................................................................................................................... 17
Deel C – woning ........................................................................................................................................... 18
Deel D – bezeUng ........................................................................................................................................ 21
Betaalbaar wonen (thema 1)......................................................................................................................... 22
Vaststellingen ................................................................................................................................................... 22
Analyse ............................................................................................................................................................. 22
Inkomen ....................................................................................................................................................... 22
1
, Woonkost (kostprijs – huurprijs) .................................................................................................................. 23
Woonkost – sociale huur ............................................................................................................................. 23
Woonkost – financiering .............................................................................................................................. 23
Woonkost – gedrag en woonwensen ........................................................................................................... 24
Woonkost – woonlocaEe ............................................................................................................................. 24
Vraag en aanbod è sellersmarket .............................................................................................................. 24
BetaalbaarheidsproblemaEek...................................................................................................................... 25
Basis voor mogelijkheden ................................................................................................................................. 25
Enkele concrete mogelijkheden ........................................................................................................................ 27
Grondprijs .................................................................................................................................................... 28
Bouwkost ..................................................................................................................................................... 29
Overheid ...................................................................................................................................................... 32
Collec@ef wonen (thema 2) ........................................................................................................................... 34
Algemene situering ........................................................................................................................................... 34
Veranderende tendensen.................................................................................................................................. 35
Geschiedenis ................................................................................................................................................ 35
Tendensen.................................................................................................................................................... 36
CollecTeve woonvormen................................................................................................................................... 37
Naar modellen ............................................................................................................................................. 37
Naar iniEaEefnemer .................................................................................................................................... 41
CoöperaTef wonen ........................................................................................................................................... 42
Wonen en zorg (thema 3) .............................................................................................................................. 45
Algemene situering ........................................................................................................................................... 45
Vernieuwend in Vlaanderen.............................................................................................................................. 47
Skaeve Huse ................................................................................................................................................. 48
Housing First ................................................................................................................................................ 49
Zorgwonen ................................................................................................................................................... 50
PilooTniTaTeven............................................................................................................................................... 53
Diverse mogelijkheden ..................................................................................................................................... 55
Meegroeiwonen (thema 4) ............................................................................................................................... 61
Woningaanpassingen ....................................................................................................................................... 64
2
, Wonen als basisbehoe,e (kader 1)
Recht op wonen
Op elk niveau zit het recht op wonen verankerd (Europees, na;onaal…)
Wonen als sociaal grondrecht zit juridische verankerd zowel na;onaal als interna;onaal
Wonen als sociaal grondrecht
Het recht op wonen is onaantastbaar en levensnoodzakelijk
Als je geen woning hebt is het moeilijk aan sociale ac;viteiten deel te nemen
Je mag uit je huis gezet worden maar het moet weFelijk verankerd zijn, het moet
noodzakelijk zijn en voor de rechtbank afgedwongen worden
De sociale grondrechten:
o Noodzakelijk voor fysiek en psychische ontwikkeling
o Opgenomen in interna;onale verdragen en grondweFen
o Staan “boven de wet”
o Willen een doel realiseren
Om je rechten te kunnen uitoefenen heb je nood om aan je grondrechten te voldoen
De overheid staat in voor het beschermen en verwerkelijken v/d voorwaarden opdat een
persoon vrij en in waardigheid kan leven
è Grondrechten moeten ins;tu;oneel verankerd worden
è Overheid mag deze grondrechten niet aantasten
è Rechten hebben = plichten hebben
1. 1ste genera;e grondrechten: burgerlijk & poli;ek (19e eeuw)
2. 2de genera;e grondrechten: sociaaleconomische dimensie (20e eeuw)
Je hebt recht op:
o Arbeid
o Voeding
o Kleding
o Huisves;ng
o Cultuur
o …
è Je moet een bepaalde levensstandaard realiseren
Doel van deze rechten:
Het komen tot een volledig mens-zijn, er is solidariteit (er is geen wederkergiheidprincipe)
è Het moet geïns;tu;onaliseerd worden via de overheid MAAR ook toegepast &
gehandhaafd (niet enkel gecreëerd)
Uiteindelijke resultaat van burgerlijke, poli;eke, sociale, economische en culturele
grondrecht?
o Een menswaardig leven
o Volledig mens-zijn
3
