Basiskennis taalonderwijs
Hoofdstuk 5
- Boekoriëntatie en verhaalbegrip
- Functies van geschreven taal
- Relatie tussen gesproken en geschreven
taal
Op welke aspecten heeft geletterdheid - Taalbewustzijn
betrekking? - Alfabetisch principe
- Functioneel ‘schrijven’ en ‘lezen’
- Technisch lezen en schrijven, start
- Technisch lezen en schrijven, vervolg
- Begrijpend lezen en schrijven
Wat is functionele geletterdheid? De vaardigheid om zich in een geletterde
samenleving te kunnen redden.
1. Ontluikende geletterdheid
Welke drie fasen kunnen we onderscheiden 2. Beginnende geletterdheid
in de ontwikkeling van de geletterdheid? 3. Gevorderde geletterdheid
Dit heeft betrekking op de ontwikkeling van
de geletterdheid in de voorschoolse periode
van nul tot vier jaar. De taal waarin kinderen
Ontluikende geletterdheid wordt voorgelezen of waarin ze ervaring
opdoen is hier nog niet van belang, ze zijn
hier vooral nog bezig met het ontdekken
van de algemene functies van geschreven
taal.
Heeft betrekking op de ontwikkeling van de
geletterdheid in de groepen 1 tot 3 van de
Beginnende geletterdheid basisschool. Deze fase omvat ook het
aanvankelijk lezen.
De tussendoelen hebben betrekking op
aanvankelijk, technisch en begrijpend lezen.
Dit beslaat de periode na groep 3 en omvat
Gevorderde geletterdheid het voortgezet (en begrijpend) lezen, maar
ook het stellen.
,Basiskennis taalonderwijs
Het vermogen om na te denken over de vorm
en het gebruik van taal en om onbewuste
kennis over de regels in de taal te
Wat is het metalinguïstisch bewustzijn? verwoorden. Dit speelt een belangrijke rol bij
de taalontwikkeling. Meertalige kinderen
beschikken hier al vroeg over: omdat zij twee
of meer verschillende taalsystemen kennen,
komt het denken over de taal vroeg op gang.
1. Het tekenen van woorden
2. Het krabbelen van nog niet
herkenbare lettertekens
Welke fasen in de spontane 3. Het schrijven van letterachtige
schrijfontwikkeling kan men onderscheiden? vormen of letters
4. Het weergeven van woorden door
één of enkele letters
5. Invented spelling
Als peuters en kleuters veel worden
voorgelezen door ouders, dan gaan ze op
Wat is pseudolezen? een gegeven moment zelf een boek
‘voorlezen’. Ze lezen hierbij niet echt, maar
imiteren het voorleesgedrag van de ouder.
1. Commentaar geven op plaatjes
2. Het volgen van het verhaal op de
plaatjes
Welke leesgedragingen zijn te 3. Een verhaal weergeven in dialoogvorm
4. Een verhaal weergeven in
onderscheiden bij pseudolezen?
monoloogvorm
5. Een verhaal weergeven in een
mengeling van spreektaal en schrijftaal
6. Het memoriseren van teksten
1. Globaal lezen van bekende woorden
2. Lezen door analyse van bekende
woorden (vooral via rijmwoorden
Welke drie fasen onderscheiden we bij maken kinderen zich de
spontaan lezen? klank-letterkoppeling eigen)
3. Zelfstandig lezen van nieuwe
woorden
Het vermogen om te kunnen reflecteren op
Wat is het fonologisch bewustzijn? de klankvorm van de taal. Dit begint zo rond
het derde levensjaar.
, Basiskennis taalonderwijs
Het onderscheiden van klanken in een
woord. Ook een woord opsplitsen in
Wat is belangrijk bij auditieve afzonderlijke spraakklanken lukt alleen als
vaardigheden? je in staat bent verschil te horen tussen
spraakklanken (fonemen).
Wat is een foneem? Een klank die betekenisverschil tussen
woorden veroorzaakt.
- Auditieve objectivatie: letten op de klank en niet op de
betekenis
- Auditieve discriminatie: verschil horen tussen
woorden of klanken
Welke auditieve vaardigheden zijn van - Auditieve analyse: een woord in klanken splitsen
belang bij het lezen? - Auditieve synthese: losse klanken samenvoegen tot
een woord
- Temporeel ordenen: de volgorde van klanken
onthouden
- Klankpositie bepalen: aangeven waar je een klank in
een woord hoort
Wat is een grafeem? Een letter of lettercombinatie die naar een
foneem verwijst.
- Visuele discriminatie: verschil zien tussen
letters of woorden
- Visuele analyse: letters in een woord
herkennen
Welke visuele vaardigheden onderscheiden - Visuele synthese: losse letters samenvoegen
we bij het leren lezen? tot een woord
- Spatieel ordenen: volgorde van letters
onthouden
- Letterpositie bepalen: aangeven wat de plaats
van een letter in een woord is
1. Het van links naar rechts koppelen
Uit welke drie stappen bestaat de van fonemen aan grafemen
elementaire leeshandeling? 2. Auditieve synthese
3. Betekenis geven
Hoofdstuk 5
- Boekoriëntatie en verhaalbegrip
- Functies van geschreven taal
- Relatie tussen gesproken en geschreven
taal
Op welke aspecten heeft geletterdheid - Taalbewustzijn
betrekking? - Alfabetisch principe
- Functioneel ‘schrijven’ en ‘lezen’
- Technisch lezen en schrijven, start
- Technisch lezen en schrijven, vervolg
- Begrijpend lezen en schrijven
Wat is functionele geletterdheid? De vaardigheid om zich in een geletterde
samenleving te kunnen redden.
1. Ontluikende geletterdheid
Welke drie fasen kunnen we onderscheiden 2. Beginnende geletterdheid
in de ontwikkeling van de geletterdheid? 3. Gevorderde geletterdheid
Dit heeft betrekking op de ontwikkeling van
de geletterdheid in de voorschoolse periode
van nul tot vier jaar. De taal waarin kinderen
Ontluikende geletterdheid wordt voorgelezen of waarin ze ervaring
opdoen is hier nog niet van belang, ze zijn
hier vooral nog bezig met het ontdekken
van de algemene functies van geschreven
taal.
Heeft betrekking op de ontwikkeling van de
geletterdheid in de groepen 1 tot 3 van de
Beginnende geletterdheid basisschool. Deze fase omvat ook het
aanvankelijk lezen.
De tussendoelen hebben betrekking op
aanvankelijk, technisch en begrijpend lezen.
Dit beslaat de periode na groep 3 en omvat
Gevorderde geletterdheid het voortgezet (en begrijpend) lezen, maar
ook het stellen.
,Basiskennis taalonderwijs
Het vermogen om na te denken over de vorm
en het gebruik van taal en om onbewuste
kennis over de regels in de taal te
Wat is het metalinguïstisch bewustzijn? verwoorden. Dit speelt een belangrijke rol bij
de taalontwikkeling. Meertalige kinderen
beschikken hier al vroeg over: omdat zij twee
of meer verschillende taalsystemen kennen,
komt het denken over de taal vroeg op gang.
1. Het tekenen van woorden
2. Het krabbelen van nog niet
herkenbare lettertekens
Welke fasen in de spontane 3. Het schrijven van letterachtige
schrijfontwikkeling kan men onderscheiden? vormen of letters
4. Het weergeven van woorden door
één of enkele letters
5. Invented spelling
Als peuters en kleuters veel worden
voorgelezen door ouders, dan gaan ze op
Wat is pseudolezen? een gegeven moment zelf een boek
‘voorlezen’. Ze lezen hierbij niet echt, maar
imiteren het voorleesgedrag van de ouder.
1. Commentaar geven op plaatjes
2. Het volgen van het verhaal op de
plaatjes
Welke leesgedragingen zijn te 3. Een verhaal weergeven in dialoogvorm
4. Een verhaal weergeven in
onderscheiden bij pseudolezen?
monoloogvorm
5. Een verhaal weergeven in een
mengeling van spreektaal en schrijftaal
6. Het memoriseren van teksten
1. Globaal lezen van bekende woorden
2. Lezen door analyse van bekende
woorden (vooral via rijmwoorden
Welke drie fasen onderscheiden we bij maken kinderen zich de
spontaan lezen? klank-letterkoppeling eigen)
3. Zelfstandig lezen van nieuwe
woorden
Het vermogen om te kunnen reflecteren op
Wat is het fonologisch bewustzijn? de klankvorm van de taal. Dit begint zo rond
het derde levensjaar.
, Basiskennis taalonderwijs
Het onderscheiden van klanken in een
woord. Ook een woord opsplitsen in
Wat is belangrijk bij auditieve afzonderlijke spraakklanken lukt alleen als
vaardigheden? je in staat bent verschil te horen tussen
spraakklanken (fonemen).
Wat is een foneem? Een klank die betekenisverschil tussen
woorden veroorzaakt.
- Auditieve objectivatie: letten op de klank en niet op de
betekenis
- Auditieve discriminatie: verschil horen tussen
woorden of klanken
Welke auditieve vaardigheden zijn van - Auditieve analyse: een woord in klanken splitsen
belang bij het lezen? - Auditieve synthese: losse klanken samenvoegen tot
een woord
- Temporeel ordenen: de volgorde van klanken
onthouden
- Klankpositie bepalen: aangeven waar je een klank in
een woord hoort
Wat is een grafeem? Een letter of lettercombinatie die naar een
foneem verwijst.
- Visuele discriminatie: verschil zien tussen
letters of woorden
- Visuele analyse: letters in een woord
herkennen
Welke visuele vaardigheden onderscheiden - Visuele synthese: losse letters samenvoegen
we bij het leren lezen? tot een woord
- Spatieel ordenen: volgorde van letters
onthouden
- Letterpositie bepalen: aangeven wat de plaats
van een letter in een woord is
1. Het van links naar rechts koppelen
Uit welke drie stappen bestaat de van fonemen aan grafemen
elementaire leeshandeling? 2. Auditieve synthese
3. Betekenis geven
