Samenvatting Hoofdstuk 6
Verlichting en revoluties
6.1 De Verlichting
Wat is de verlichting?
Zelf nadenken
Voltaire noemde het geloof dogmatisch: iets werd zonder bewijs voor waarheid
aangenomen en er mocht geen kritiek opgeleverd worden.
o Voltaire zocht naar bewijzen en onderbouwde zijn standpunten met logische
redeneringen.
Verlichting: het zoeken naar bewijzen en het onderbouwen van standpunten met
logische verklaringen. (Een kritische manier van denken).
Na de wetenschappelijke revolutie was het vertrouwen in eigen verstand (ratio) erg
gegroeid.
Kritiek op de kerk en samenleving
Verlichte denkers kritisch over de samenleving en de rol van de kerk.
o Onnodig onderdrukking, armoede en uitbuiting in de samenleving.
o Een goed bestuur moest het welzijn van het volk op een rationele wijze
verbeteren.
Opvoeding en scholing belangrijk voor verbeteren van de samenleving.
o Betere scholing en onderzoek zou leiden tot meer kennis, bijv. ziekten.
Belangrijke debatten tussen verlichte denkers
Belangrijkste onderwerpen waar verlichte denkers over nadachten.
God:
Het ontstaan van twijfel aan de rol van God en aan de Bijbels als het woord van God.
o Veel verlichters waren gelovig en geloofden in het mechanisch wereldbeeld.
Verlichte denkers vonden dat afwijkende religieuze opvattingen niet moes worden
verboden of vervolgd worden.
Politiek en staat:
Verlichte denkers schreven ook over politiek, zo ontstonden er 3 nieuwe ideeën:
John Locke: vond dat elle mensen natuurlijke rechten moesten hebben.
o Het recht op: leven, bezit, vrijheid en een sociaal contract.
o Sociaal contract: een regering die regeert op basis van vertrouwen, als de
regering faalt mag het volk een nieuwe aanstellen.
Rousseau: vond dat de regering niets meer was dan een uitvoerder van de
gezamenlijke wil van het volk. Volkssoevereiniteit.
o Alleen hierdoor waren de burgers volgens hem vrij.
1
, Montesguieu: machtsmisbruik kan worden voorkomen door een scheiding der
machten (trias politica).
o Een groep maakt de wetten (wetgevende macht).
o Een groep voert de wetten uit (uitvoerende macht).
o Een groep controleert of burgers zich aan de wetten houden (rechtsprekende
macht).
Rechtspraak
Rationele manier van denken wordt ook toegepast op strafrecht.
Kritiek op lijfstraffen.
o Kritiek op de wreedheid van lijfstraffen dit vond men irrationeel omdat het
geen doel dienden.
2
Verlichting en revoluties
6.1 De Verlichting
Wat is de verlichting?
Zelf nadenken
Voltaire noemde het geloof dogmatisch: iets werd zonder bewijs voor waarheid
aangenomen en er mocht geen kritiek opgeleverd worden.
o Voltaire zocht naar bewijzen en onderbouwde zijn standpunten met logische
redeneringen.
Verlichting: het zoeken naar bewijzen en het onderbouwen van standpunten met
logische verklaringen. (Een kritische manier van denken).
Na de wetenschappelijke revolutie was het vertrouwen in eigen verstand (ratio) erg
gegroeid.
Kritiek op de kerk en samenleving
Verlichte denkers kritisch over de samenleving en de rol van de kerk.
o Onnodig onderdrukking, armoede en uitbuiting in de samenleving.
o Een goed bestuur moest het welzijn van het volk op een rationele wijze
verbeteren.
Opvoeding en scholing belangrijk voor verbeteren van de samenleving.
o Betere scholing en onderzoek zou leiden tot meer kennis, bijv. ziekten.
Belangrijke debatten tussen verlichte denkers
Belangrijkste onderwerpen waar verlichte denkers over nadachten.
God:
Het ontstaan van twijfel aan de rol van God en aan de Bijbels als het woord van God.
o Veel verlichters waren gelovig en geloofden in het mechanisch wereldbeeld.
Verlichte denkers vonden dat afwijkende religieuze opvattingen niet moes worden
verboden of vervolgd worden.
Politiek en staat:
Verlichte denkers schreven ook over politiek, zo ontstonden er 3 nieuwe ideeën:
John Locke: vond dat elle mensen natuurlijke rechten moesten hebben.
o Het recht op: leven, bezit, vrijheid en een sociaal contract.
o Sociaal contract: een regering die regeert op basis van vertrouwen, als de
regering faalt mag het volk een nieuwe aanstellen.
Rousseau: vond dat de regering niets meer was dan een uitvoerder van de
gezamenlijke wil van het volk. Volkssoevereiniteit.
o Alleen hierdoor waren de burgers volgens hem vrij.
1
, Montesguieu: machtsmisbruik kan worden voorkomen door een scheiding der
machten (trias politica).
o Een groep maakt de wetten (wetgevende macht).
o Een groep voert de wetten uit (uitvoerende macht).
o Een groep controleert of burgers zich aan de wetten houden (rechtsprekende
macht).
Rechtspraak
Rationele manier van denken wordt ook toegepast op strafrecht.
Kritiek op lijfstraffen.
o Kritiek op de wreedheid van lijfstraffen dit vond men irrationeel omdat het
geen doel dienden.
2
