Hoofdstuk 4 Een nieuwe republiek in Europa
4.1 De opstand in Europees perspectief
Strijd om geloof en centralisatie
Frankrijk
Franrijk- godsdiensttwisten met als dieptepunt de bloedbruiloft- 1572.
Onrust tussen protestantse en katholieke edelen.
o Edict van Nantes; calvinisten vrijheid van godsdienst 1598.
Duitse Rijk
Godsdienstenoorlog tussen protestantse vorsten en katholieke vorsten.
1555: Vrede van Ausburg ‘cuius regio, eius religio’.
o Vorst mocht zelf bepalen welk geloof zijn gebied had, koning minder macht.
1618: Dertigjarige Oorlog, niet alleen om religie, maar ook strijd om macht van de
keizer.
1648: Vrede van Westfalen.
o Vorst mocht zelf bepalen welk geloof zijn gebied had.
De Nederlanden in opstand
Achtergronden van de Opstand
Kritiek op de rooms-katholieke kerk vanuit de Nederlanden.
o Calvinisme kreeg veel aanhang.
o Voor Karel V en Fillips ll was dit een absolute ketterij.
Nederlanden behoorden tot de Spaanse Habsburgse Rijk.
Bloedplakkaten: ketters werden streng vervolgd en vermoord.
Invoeren centralisatiepolitiek in de Nederlanden.
o Geschoolde ambtenaren, niet afkomstig uit lokale adel en loyaal aan de vorst.
Adel voelden zich beroofd van invloed en privileges.
o Vorst had adel nodig voor toestemming heffen van belastingen.
Mensen tegen bloedplakkaat.
o Willem van Oranje.
Oorzaken opstand 1568:
Centralisatiepolitiek Karel V en Filips ll.
o Privileges van edelen worden bedreigd.
Afkeer van Nederlandse protestanten en katholieken tegen de kettervervolgingen
1
, Gevolgen opstand:
Scheiding van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden.
o Zuid: katholiek, trouw aan de Spaanse vorst.
o Noord: trouw aan de Unie van Utrecht.
1581: Plakkaat van Verlatinghe.
o Verbroken band tussen Spaanse vorst en Nederlandse adel.
1648: na tachtig jaar kwam er vrede tussen Spanje en de Republiek.
o Vrede van Münster.
1588: Staten-Generaal beslist dat de Nederlanden ook zonder vorst bestuurd kan
worden.
o De Republiek der Zeven Verenigde Provinciën.
Het conflict in de Nederlanden dat resulteert in de stichting van de Nederlandse staat
2
4.1 De opstand in Europees perspectief
Strijd om geloof en centralisatie
Frankrijk
Franrijk- godsdiensttwisten met als dieptepunt de bloedbruiloft- 1572.
Onrust tussen protestantse en katholieke edelen.
o Edict van Nantes; calvinisten vrijheid van godsdienst 1598.
Duitse Rijk
Godsdienstenoorlog tussen protestantse vorsten en katholieke vorsten.
1555: Vrede van Ausburg ‘cuius regio, eius religio’.
o Vorst mocht zelf bepalen welk geloof zijn gebied had, koning minder macht.
1618: Dertigjarige Oorlog, niet alleen om religie, maar ook strijd om macht van de
keizer.
1648: Vrede van Westfalen.
o Vorst mocht zelf bepalen welk geloof zijn gebied had.
De Nederlanden in opstand
Achtergronden van de Opstand
Kritiek op de rooms-katholieke kerk vanuit de Nederlanden.
o Calvinisme kreeg veel aanhang.
o Voor Karel V en Fillips ll was dit een absolute ketterij.
Nederlanden behoorden tot de Spaanse Habsburgse Rijk.
Bloedplakkaten: ketters werden streng vervolgd en vermoord.
Invoeren centralisatiepolitiek in de Nederlanden.
o Geschoolde ambtenaren, niet afkomstig uit lokale adel en loyaal aan de vorst.
Adel voelden zich beroofd van invloed en privileges.
o Vorst had adel nodig voor toestemming heffen van belastingen.
Mensen tegen bloedplakkaat.
o Willem van Oranje.
Oorzaken opstand 1568:
Centralisatiepolitiek Karel V en Filips ll.
o Privileges van edelen worden bedreigd.
Afkeer van Nederlandse protestanten en katholieken tegen de kettervervolgingen
1
, Gevolgen opstand:
Scheiding van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden.
o Zuid: katholiek, trouw aan de Spaanse vorst.
o Noord: trouw aan de Unie van Utrecht.
1581: Plakkaat van Verlatinghe.
o Verbroken band tussen Spaanse vorst en Nederlandse adel.
1648: na tachtig jaar kwam er vrede tussen Spanje en de Republiek.
o Vrede van Münster.
1588: Staten-Generaal beslist dat de Nederlanden ook zonder vorst bestuurd kan
worden.
o De Republiek der Zeven Verenigde Provinciën.
Het conflict in de Nederlanden dat resulteert in de stichting van de Nederlandse staat
2
