Samenvatting stromingen
woensdag 7 juni 2023 8:41
renaissance (16e eeuw) => P.C. Hooft (= humanist) (Geswinde Grijsaert)
Breuk met kunst van de middeleeuwen:
- antropocentrisme (mens is het middelpunt) + individualisme i.p.v. religie (homo universale)
- artistiek bewustzijn i.p.v. didactisch-moraliserend (schoonheid als doel op zich)
- klassieke oudheid nabootsen en zelfs overtreffen (imitatio et aemulatio)
Renaissance in de Nederlanden _ KENMERKEN:
- onderwerpkeuzes vanuit de klassieke oudheid
○ liefde, mythologie, natuur…
- de klassieke idealen
○ harmonie, evenwicht symmetrie…
=> In de poëzie veel nadruk op vorm [vaak een wending (=volta) tussen octaaf en sextet]
Sonnetten (Italiaans sonnet = 4,4,3,3 en het Shakespeariaans sonnet = 4,4,4,2)
! Muiderkring = plek waar humanisten samenkwamen om kennis over verschillende onderwerpen (literatuur
en wetenschap) te delen
barok (eind 16e eeuw tot begin 18e eeuw) => Joost van de Vondel (Kinder-lyck)
Emotionele variant van de renaissance. Verbonden met Rooms-Katholieke kerk -> mensen terug naar het
geloof lokken. Veel dramatiek en heftige emoties.
Belangrijk bij barok:
- clair obscure
- veel beweging
- duidelijke mimiek
- symboliek: blauw -> maria en rood -> Maria Magdalena en lust
Vanitas: de ijdelheid, tijdelijkheid en zinloosheid van het aardse, iedereen gaat uiteindelijk dood (bloem). De
aardse leven is zo slecht maar het is toch maar tijdelijk.
Memento mori: Denk eraan dat je zal sterven (-> onderneem actie). De dichter spreekt ons aan en vraagt ons
hoe we in de hemel kunnen geraken want het eeuwige leven is veel belangrijker dan het aardse.
romantiek (19e eeuw) => Guido Gezelle (Een bonken keerzen kind + Dien avond en die rooze)
- onvrede (verlichting, groeiende steden, armoede en werkloosheid)
○ Weltschmerz = wereldpijn
○ Er is veel kritiek op de maatschappij
- escapisme (ontsnappen aan de vrede werkelijkheid)
○ vluchten in verdovende middelen (in een roes kunst maken)
○ vluchten in het verleden (vroeger was alles beter)
○ vluchten in religie, het bovennatuurlijke, het mysterieuze, het griezelige
Frankenstein (moraal: wetenschap is slecht/gevaarlijk en wetenschappers kunnen niet
machtiger worden dan God)
- verheerlijking
○ verheelijking van het verleden, natuur, eigen land
○ Sehnsucht = verlangen naar onbereikbaar iets (vb. liefde)
- taalgebruik en stijl
○ gevoelsgeladen en bombastisch
woensdag 7 juni 2023 8:41
renaissance (16e eeuw) => P.C. Hooft (= humanist) (Geswinde Grijsaert)
Breuk met kunst van de middeleeuwen:
- antropocentrisme (mens is het middelpunt) + individualisme i.p.v. religie (homo universale)
- artistiek bewustzijn i.p.v. didactisch-moraliserend (schoonheid als doel op zich)
- klassieke oudheid nabootsen en zelfs overtreffen (imitatio et aemulatio)
Renaissance in de Nederlanden _ KENMERKEN:
- onderwerpkeuzes vanuit de klassieke oudheid
○ liefde, mythologie, natuur…
- de klassieke idealen
○ harmonie, evenwicht symmetrie…
=> In de poëzie veel nadruk op vorm [vaak een wending (=volta) tussen octaaf en sextet]
Sonnetten (Italiaans sonnet = 4,4,3,3 en het Shakespeariaans sonnet = 4,4,4,2)
! Muiderkring = plek waar humanisten samenkwamen om kennis over verschillende onderwerpen (literatuur
en wetenschap) te delen
barok (eind 16e eeuw tot begin 18e eeuw) => Joost van de Vondel (Kinder-lyck)
Emotionele variant van de renaissance. Verbonden met Rooms-Katholieke kerk -> mensen terug naar het
geloof lokken. Veel dramatiek en heftige emoties.
Belangrijk bij barok:
- clair obscure
- veel beweging
- duidelijke mimiek
- symboliek: blauw -> maria en rood -> Maria Magdalena en lust
Vanitas: de ijdelheid, tijdelijkheid en zinloosheid van het aardse, iedereen gaat uiteindelijk dood (bloem). De
aardse leven is zo slecht maar het is toch maar tijdelijk.
Memento mori: Denk eraan dat je zal sterven (-> onderneem actie). De dichter spreekt ons aan en vraagt ons
hoe we in de hemel kunnen geraken want het eeuwige leven is veel belangrijker dan het aardse.
romantiek (19e eeuw) => Guido Gezelle (Een bonken keerzen kind + Dien avond en die rooze)
- onvrede (verlichting, groeiende steden, armoede en werkloosheid)
○ Weltschmerz = wereldpijn
○ Er is veel kritiek op de maatschappij
- escapisme (ontsnappen aan de vrede werkelijkheid)
○ vluchten in verdovende middelen (in een roes kunst maken)
○ vluchten in het verleden (vroeger was alles beter)
○ vluchten in religie, het bovennatuurlijke, het mysterieuze, het griezelige
Frankenstein (moraal: wetenschap is slecht/gevaarlijk en wetenschappers kunnen niet
machtiger worden dan God)
- verheerlijking
○ verheelijking van het verleden, natuur, eigen land
○ Sehnsucht = verlangen naar onbereikbaar iets (vb. liefde)
- taalgebruik en stijl
○ gevoelsgeladen en bombastisch
