Methodologie 1
Hoorcollege 1
Wat is wetenschap
Bachelor of Arts: geschiedenis, literatuur, filosofie
Bachelor of Science: natuurwetenschappen (universum), sociale wetenschappen (mensen en
samenlevingen), formele wetenschappen (logica en wiskunde, niet afhankelijk van empirisch)
Empirisch: gebaseerd op feiten, collectie van nieuwe data
Formeel: correct redeneren op basis van data
Wetenschappelijk onacceptabel:
o Volharding: ongecorrigeerde gedachten
o Intuïtie: onderbuikgevoel,
o Autoriteit: bron met respect
Wetenschappelijk kritisch
o Empirisme: systematische observatie (dit moet nauwkeurig gebeuren)
o Rationalisme: formeel correcte redenering (als men data correct acht)
Wetenschap is een manier van denken gekarakteriseerd door een continu tussenspel tussen
rationele denkprocessen en empirische observatie
Geschiedenis wetenschap
1600:
o Old fashioned
o Kennis gebaseerd op autoriteit
o Bijbel, Aristoteles
o Mensen geloofden nog in hekserij, weerwolven, metaal kan in goud veranderen,
Aristoteles was de grootste wetenschapper etc.
1700:
o Modern
o Kennis gebaseerd op wetenschappelijke methoden
o John Locke, Isaac Newton
o Toekomst kan niet worden voorspeld, regenboog komt voort uit gebroken licht, zon is
het middelpunt van het zonnestelsel, wetenschap zal de wereld veranderen, moderne
ideeën zijn beter dan de oudere
Tussen 1600 en 1700 een wetenschappelijke revolutie dus!
,Plato (427 – 347 v.Chr.)
o Theorie van ideeën (aangeboren kennis)
o Observaties moeten worden gewantrouwd
o Nieuwe kennis door redeneren vanuit ideeën
o Kennisgebieden: logica en geometrie
o Sterk rationalisme: geen empirisme
Aristoteles (384 – 322 v.Chr.)
o Kennis komt door ideeën, maar ook door observaties
o Deductie: nieuwe kennis deduceren vanuit bepaalde waarheden
o Inductie: verkrijgen van nieuwe kennis vanuit observaties
o Deductie leidt tot nieuwe kennis; inductieve generalisaties kunnen verkeerd zijn
o Rationalisme, beetje empirisme
o Geen systematisch empirisme
Hellenisme:
o Alexander de Grote (356 – 323 v.Chr.) veroverde veel gebieden in Azië en Egypte
o Hellenisme: verspreiding van Griekse cultuur in de veroverde gebieden
Gouden eeuw van Alexandria
o Een nieuw middelpunt voor de wetenschap was gevestigd in Alexandrië
o Kenmerken: focus op astronomie en geografie, preciese observaties, geen focus op
verklaringen
o Sterk emprisme, weinig rationalisme
Geocentrische zonnestelsel
o Claudius Ptolemy (100-170 n.Chr.): almagest zon en planeten in een baan rond de
aarde in perfecte cirkels
o Geobserveerde banen van de planeten waren inconsisten met dit model epicycli
(kleine banen rond zichzelf)
o De basisprincipes van dit geocentrische zonnestelsel werden niet bevraagd, geen
alternatieve verklaringen werden overwogen
Islamietische civilisatie
o Gouden eeuw 700 – 1000 n.Chr.
o Transplanten en verrijken van Atheense en Alexandrische kennis
o Nieuwe toevoeging: positionele numerieke systeem en het getal nul algebra
,Europese Middeleeuwen
o Vroege middeleeuwen: kennis gebaseerd op de bijbel
o Late middeleeuwen: herontdekking van Aristoteles (moesten vertaald worden uit het
arabisch)
o Thomas Aquinas (1225-1274): reconciliatie van tegensprekingen tussen Aristoteles en
Christelijke doctrine
o Past niet bij het wetenschappelijk denken van nu
Wetenschappelijke revolutie (rond 1600)
o Sterke revaluatie van natuurlijke filosofie (Athene)
o Belangrijkheid van observatie (Alexandria)
o Mathematisatie van realiteit (algebra)
o Ondersteund door technologische ontwikkelingen: verbeterde observatie door telescoop
en microscoop, uitvinding van boekdrukkunst
Wetenschappelijke revolutie 2
o Nicolaus Copernicus (1473 – 1543) heliocentrische zonnestelsel (zon in het midden)
o Galileo Galilei (1564 – 1642): experimentatie (systemische manipulatie), accurate
observaties, mathematisatie
o Johannes Kepler (1571 – 1630): banen van de planeten rond de zon zijn elipsen
Galileo Galilei
o Experimenten op gebied van gravitationele versnelling (systematische manipulatie,
accurate observatie en uiteindelijke mathematisatie)
o Objecten van verschillende gewichten vallen even snel
o 2000 jaar oude natuurkunde van Aristoteles viel uiteen in seconden
Completie van de revolutie
o Principia (1687) door Newton (1643 – 1727)
- Gebaseerd op accurate astronomische observaties en eerdere inzichten
(Copernicus, Kepler, Galilei)
- Beschrijft een formele theorie die alle observaties omvat
o Theorie gaat verder dan observatie wereld van ideeën achter de observatie
o Principia verstilde de critici wetenschappelijke revolutie voorbij
Wat is veranderd?
o Athene: voornamelijk theoretisch, geen observaties;
probleem: welke theorie is het beste?
o Alexandrië: voornamelijk observaties, geen theorie;
probleem: wat leren we van observaties?
o Moderne wetenschap: theorieën worden getest door
observaties, zelf corrigerend: zwakke theorieën
verdwijnen, sterke blijven
, Bijdragen aan wetenschap
Hoe:
o Selecteer een onderwerp
o Bestudeer relevante literatuur (databases)
o Formuleer onderzoeksvraag
o Adequate methode
o Onderzoek doen
o Analyseer data
o Rapporteer bevindingen bij een conferentie of in publicatie
Conferenties:
o Leren over werk van collega’s en presenteren van eigen werk (poster/presentatie)
o Contact met collega’s (diner, sociale evenementen)
o Start nieuwe samenwerkingen
Publicaties
o Enige wetenschappelijke bron
o Boeken, artikelen, rapport
o Verschijnen in peer reviewed tijdschriften
Peer review
o Onderzoeker dient onderzoek in bij een passend tijdschrift
o Editor vraagt een paar specialisten om het artikel te reviewen
o Editor beslist: meteen afwijzen, afwijzing met uitnodiging tot ‘herkansing na revisie’,
accepteren met conditionele voorwaarden, meteen accepteren
o Auteur herschrijft cyclus begint opnieuw
Hoorcollege 1
Wat is wetenschap
Bachelor of Arts: geschiedenis, literatuur, filosofie
Bachelor of Science: natuurwetenschappen (universum), sociale wetenschappen (mensen en
samenlevingen), formele wetenschappen (logica en wiskunde, niet afhankelijk van empirisch)
Empirisch: gebaseerd op feiten, collectie van nieuwe data
Formeel: correct redeneren op basis van data
Wetenschappelijk onacceptabel:
o Volharding: ongecorrigeerde gedachten
o Intuïtie: onderbuikgevoel,
o Autoriteit: bron met respect
Wetenschappelijk kritisch
o Empirisme: systematische observatie (dit moet nauwkeurig gebeuren)
o Rationalisme: formeel correcte redenering (als men data correct acht)
Wetenschap is een manier van denken gekarakteriseerd door een continu tussenspel tussen
rationele denkprocessen en empirische observatie
Geschiedenis wetenschap
1600:
o Old fashioned
o Kennis gebaseerd op autoriteit
o Bijbel, Aristoteles
o Mensen geloofden nog in hekserij, weerwolven, metaal kan in goud veranderen,
Aristoteles was de grootste wetenschapper etc.
1700:
o Modern
o Kennis gebaseerd op wetenschappelijke methoden
o John Locke, Isaac Newton
o Toekomst kan niet worden voorspeld, regenboog komt voort uit gebroken licht, zon is
het middelpunt van het zonnestelsel, wetenschap zal de wereld veranderen, moderne
ideeën zijn beter dan de oudere
Tussen 1600 en 1700 een wetenschappelijke revolutie dus!
,Plato (427 – 347 v.Chr.)
o Theorie van ideeën (aangeboren kennis)
o Observaties moeten worden gewantrouwd
o Nieuwe kennis door redeneren vanuit ideeën
o Kennisgebieden: logica en geometrie
o Sterk rationalisme: geen empirisme
Aristoteles (384 – 322 v.Chr.)
o Kennis komt door ideeën, maar ook door observaties
o Deductie: nieuwe kennis deduceren vanuit bepaalde waarheden
o Inductie: verkrijgen van nieuwe kennis vanuit observaties
o Deductie leidt tot nieuwe kennis; inductieve generalisaties kunnen verkeerd zijn
o Rationalisme, beetje empirisme
o Geen systematisch empirisme
Hellenisme:
o Alexander de Grote (356 – 323 v.Chr.) veroverde veel gebieden in Azië en Egypte
o Hellenisme: verspreiding van Griekse cultuur in de veroverde gebieden
Gouden eeuw van Alexandria
o Een nieuw middelpunt voor de wetenschap was gevestigd in Alexandrië
o Kenmerken: focus op astronomie en geografie, preciese observaties, geen focus op
verklaringen
o Sterk emprisme, weinig rationalisme
Geocentrische zonnestelsel
o Claudius Ptolemy (100-170 n.Chr.): almagest zon en planeten in een baan rond de
aarde in perfecte cirkels
o Geobserveerde banen van de planeten waren inconsisten met dit model epicycli
(kleine banen rond zichzelf)
o De basisprincipes van dit geocentrische zonnestelsel werden niet bevraagd, geen
alternatieve verklaringen werden overwogen
Islamietische civilisatie
o Gouden eeuw 700 – 1000 n.Chr.
o Transplanten en verrijken van Atheense en Alexandrische kennis
o Nieuwe toevoeging: positionele numerieke systeem en het getal nul algebra
,Europese Middeleeuwen
o Vroege middeleeuwen: kennis gebaseerd op de bijbel
o Late middeleeuwen: herontdekking van Aristoteles (moesten vertaald worden uit het
arabisch)
o Thomas Aquinas (1225-1274): reconciliatie van tegensprekingen tussen Aristoteles en
Christelijke doctrine
o Past niet bij het wetenschappelijk denken van nu
Wetenschappelijke revolutie (rond 1600)
o Sterke revaluatie van natuurlijke filosofie (Athene)
o Belangrijkheid van observatie (Alexandria)
o Mathematisatie van realiteit (algebra)
o Ondersteund door technologische ontwikkelingen: verbeterde observatie door telescoop
en microscoop, uitvinding van boekdrukkunst
Wetenschappelijke revolutie 2
o Nicolaus Copernicus (1473 – 1543) heliocentrische zonnestelsel (zon in het midden)
o Galileo Galilei (1564 – 1642): experimentatie (systemische manipulatie), accurate
observaties, mathematisatie
o Johannes Kepler (1571 – 1630): banen van de planeten rond de zon zijn elipsen
Galileo Galilei
o Experimenten op gebied van gravitationele versnelling (systematische manipulatie,
accurate observatie en uiteindelijke mathematisatie)
o Objecten van verschillende gewichten vallen even snel
o 2000 jaar oude natuurkunde van Aristoteles viel uiteen in seconden
Completie van de revolutie
o Principia (1687) door Newton (1643 – 1727)
- Gebaseerd op accurate astronomische observaties en eerdere inzichten
(Copernicus, Kepler, Galilei)
- Beschrijft een formele theorie die alle observaties omvat
o Theorie gaat verder dan observatie wereld van ideeën achter de observatie
o Principia verstilde de critici wetenschappelijke revolutie voorbij
Wat is veranderd?
o Athene: voornamelijk theoretisch, geen observaties;
probleem: welke theorie is het beste?
o Alexandrië: voornamelijk observaties, geen theorie;
probleem: wat leren we van observaties?
o Moderne wetenschap: theorieën worden getest door
observaties, zelf corrigerend: zwakke theorieën
verdwijnen, sterke blijven
, Bijdragen aan wetenschap
Hoe:
o Selecteer een onderwerp
o Bestudeer relevante literatuur (databases)
o Formuleer onderzoeksvraag
o Adequate methode
o Onderzoek doen
o Analyseer data
o Rapporteer bevindingen bij een conferentie of in publicatie
Conferenties:
o Leren over werk van collega’s en presenteren van eigen werk (poster/presentatie)
o Contact met collega’s (diner, sociale evenementen)
o Start nieuwe samenwerkingen
Publicaties
o Enige wetenschappelijke bron
o Boeken, artikelen, rapport
o Verschijnen in peer reviewed tijdschriften
Peer review
o Onderzoeker dient onderzoek in bij een passend tijdschrift
o Editor vraagt een paar specialisten om het artikel te reviewen
o Editor beslist: meteen afwijzen, afwijzing met uitnodiging tot ‘herkansing na revisie’,
accepteren met conditionele voorwaarden, meteen accepteren
o Auteur herschrijft cyclus begint opnieuw
