Samenvatting Psycholoog in de Organisatie 23-24

PSYCHOLOOG
IN DE
ORGANISATIE
P0T68a – De Cuyper

,BLOK 1: DE ARBEIDSMARKT
1.DE ARBEIDSMARKT?
De arbeidsmarkt = een spel van vraag en aanbod.

 Klant vraagt iets, winkelier heeft een aanbod
 Altijd in functie van vraag (werkgelegenheid) en aanbod (beroepsbevolking)
 Doel: prijssetting

De persoon die vraagt heeft tegengestelde belangen van degene die aanbiedt: het willen
van een lage vs hoge prijs.

 Wanneer er discrepantie is: veel aanbod en weinig vraag => prijsdaling (want
product moet verkocht geraken).
 Wanneer er een heel grote vraag is en aanbod kan dit niet bijhouden: prijsstijging
=> bij trends en hypes zoals bv fidgettoys
 Vraag kan ook stijgen wanneer koopkracht stijgt => prijs gaat mee omhoog

Soms plotse verschuivingen op de markt (zoals bij trends: vraag wordt groter, bij corona
plotse interesse in gezelschapsspelletjes)

Ook aanbod kan verschuiven wat prijssetting gaat veranderen.

Dus: in iedere markt gaat het over vraag en aanbod, elkaar vinden in de prijs en soms
zijn hier verschuivingen in.

1.1 WIE VRAAGT EN WIE BIEDT AAN?
De aanbieders = degene die een job zoeken en hun skills aanbieden.

De vragers = de werknemers (zoeken iemand die voor hun kan werken).

 Ook hier prijssetting: juiste loon ontvangen => werkgevers willen lagere lonen,
maar werknemers willen hoog loon (conflicterende belangen)
 Compromis nodig (resultaat: uiteindelijke loon)

Ruime arbeidsmarkt = het aanbod is groter dan de vraag.

 Er zijn meer mensen die een job zoeken dan open vacatures.
 Loon wordt lager (want werkgever is machtigste partij)

Krappe arbeidsmarkt = het aanbod is kleiner dan de vraag.

 Er is meer vraag naar mensen terwijl er weinig werkzoekenden zijn.
 Loon wordt hoger (want werknemer is machtigste partij)

Momenteel zitten we in een krappe arbeidsmarkt.

 Gevolg: werknemers gaan concurreren => de ene gaat een hoger loon bieden dan
de andere
 Zeker in sommige sectoren en bij mensen die net afgestudeerd zijn

Ook hier kunnen verschuivingen plaatsvinden:

 In vraag: meer nood aan mensen in bepaalde sectoren (door technologische
veranderingen meer nood aan technische profielen) => werknemer gaat meer
moeten betalen voor deze profielen
 In aanbod: meer of minder mensen op de arbeidsmarkt => implicaties voor loon
 Dit is nu het geval! Redenen:



1

, 1) Vergrijzing: grote vervangingsvraag => oudere mensen (baby boom
generatie) gaan op pensioen + hebben zorg nodig
2) Ontgroening: niet veel mensen beschikbaar die deze plekken kunnen
invullen (onze generatie is met minder + komt later op arbeidsmarkt door
lange studies)

Bij veel mensen zijn er zorgen over de moderne technologie: wat betekent dit voor de
arbeidsmarkt? Zijn er jobs die overbodig zullen worden?

 Mogelijke gevolgen hiervan: minder vraag naar jobs en dus minder loon.
 MAAR deze voorspelling blijkt niet te kloppen => er veranderen wel dingen, maar
er komen ook extra jobs bij door technologie.

2. VRAAGZIJDE
1)Primaire sector: aanleveren van grondstoffen en voedsel (bv boeren)
2)Secundaire sector: verwerken van grondstoffen en voedsel (industrie)
3)Tertiaire sector: aanbieden van commerciële diensten
4)Quartaire sector: aanbieden van niet-commerciële diensten (bv scholen,
ziekenhuizen, politie..) => werkgevers
 Zowel privé als publiek

Goede indicator om te kijken naar hoeveel vraag van werk er is:

 Hoeveel open vacatures zijn er?
 Hoeveel bezette banen zijn er?
 Er is een stijging in het aantal vacatures: signaal van krappe arbeidsmarkt

3. AANBODZIJDE
= beroepsbevolking = iedereen die arbeid kan aanbieden en op beroepsleeftijd is (20-64j)

 Bestaat uit mensen die
 Actief/aan het werk zijn
o Werkend en een loon/voordelen ontvangen
o Werkloos zijn maar wel beschikbaar (= binnen 2 weken kunnen
starten aan job) en werkzoekend zijn.
 Niet beroepsactief zijn
o Zoekend maar niet beschikbaar
o Beschikbaar maar niet zoekend (vaak door ontmoediging, ze
hebben het opgegeven) => aangeleerde hulpeloosheid
o Niet zoekend en niet beschikbaar (bv mensen die ziek zijn,
gevangenen, vervroegd pensioen)

Afstand tot arbeidsmarkt is een continuüm:




2

, 3.1 CIJFERS EN STATISTIEKEN
Activiteitsgraad: actieve bevolking tov totale bevolking

Werkzaamheidsgraad: werkenden tov beroepsbevolking

Werkloosheidsgraad: werklozen tov actieve bevolking

Spanningsindicator: werklozen tov aantal vacaturen

3.1.1 ACTIVITEITSGRAAD




Enkele conclusies vanuit statistieken:

1) Hoe Noordelijker, hoe actiever
 Verklaring: ze hanteren een ander “model”
o Wij hanteren een vrij strikt stappenplan: studeren, werken pensioen
o In Scandinavische landen anders: mensen werken vroeger en
combineren het met studies, stappen vaker even uit hun werk (=
andere kijk op werk)
2) Wallonië doet het slechter dan Vlaanderen
 Verklaring: attitude? NEEN, hier is veel onderzoek naar gedaan en is
weerlegt.
 Is een resultaat van structurele verschillen: in Wallonië meer nadruk op
industrie.

3.1.2 WERKZAAMHEIDSGRAAD




Doelstelling: werkzaamheidsgraad van 80% => komen dichterbij, maar we zijn er nog
niet!

 Vaak aangehaald en gebruikt door politieke partijen.

Enkele conclusies vanuit statistieken:

1) Werkzaamheidsgraad van recent afgestudeerden: Vlaanderen staat hoog
 Mensen die net hun diploma hebben gekregen (ongeacht leeftijd of
diploma) hebben vrij snel een job.
 Niet altijd zo geweest: vroeger gingen jongeren meer op reis en
exploreerden ze meer.
 Wordt vaak ingezet door beleid en onderwijs (bv universiteiten met hoge
werkzaamheidsgraad voor pas afgestudeerden gaan dit promoten)



3.1.3 WERKELOOSHEIDSGRAAD




Enkele conclusies vanuit statistieken:


3