INTERNATIONALE POLITIEK SINDS 1945
ACTUALITEIT
• Indonesië presidentsverkiezingen
o Grootste eendagsverkiezingen= grootste aantal potentiële stemmers dat op 1 dag naar de
stembus gaat
o 3de grootste democratie (1,2: india en vs)
o Onafhankelijk vanaf 1950 (dekolonisatieperiode)
o ASEAN → associatie met lossere federaties (niet zoals EU)
o Winnaar: Prabowo Subianto
▪ Bekend bij jongeren ( vb tiktokdansjes)
▪ Controversiële figuur
• sterke verdenking leiderschapsrol schending mensenrechten onder
dictatuur van Suharto (was 30 jaar lang aan de macht (1968-1998))
• leidde geheime missies tegen de pro-onafhankelijkheidsgroeperingen
tijdens de militaire bezetting van Oost-Timor (1975-1999) (Timor-Leste
momenteel)
o Dossier dat gelabeld werd door VN als genocide aangericht door
Suharto regime
o Prabowo zou aan het hoofd hebben gestaan van geheime missies
om de onafhankelijkheidsprotesters ‘te slachten’
• Voor 1975 kolonie van Portugal → Anjerrerevolutie in Portugal =>
dekolonisatie
• Rafah
o Ook hoopmomenten: oslo akoorden (1994) met Arafat (Palestina), Peres (ISR), Rabin (ISR)
• Houthi nemen cargoschip over in nov 2023
• Koreaanse oorlog (1950-1953)
• Iraanse revolutie: aankomst van Ayatollah Khomeini 1979
• Fidel Castro: leider van cuba vanaf 1959 => Cuban Missile crisis in oktober 1962 (Chroesjtsjov en JFK)
• 1989: tank man op Tiananmenplein in Beijing
• Gorbatsjov & Reagan : ondertekening INF Treaty
H1: HET BROZE BONDGENOOTSCHAP TUSSEN DE GROTE DRIE VALT UIT ELKAAR
Churchill, Roosevelt en Stalin
• Beginnen bij WO 2
o radicale transformatie van de wereldorde als gevolg van WOII
▪ Onstaan bondgenootschap en eerste tekenen van breuken in bondgenootschap →
aanloop KO
o Overstijgen van West-Europees perspectief op WOII
▪ Focus op ontwikkelingen in centraal en oost-europa (oa sterk hertekende grenzen)
▪ Focus op ontwikkelingen in de Stille Zuidzee (‘Pacific War’)
• Gruwel van WOII
o Ca 6 miljoen doden – Holocaust
o Mensen sterven door hongersnood van Bengalen in Brits-Indië tot de bevolking van Leningrad
o Koreaanse ‘troostmeisjes’ worden ontvoerd en mishandeld door Japanse soldaten
, o Marokkaanse en Algerijnse soldaten sterven door de gevaarlijkste verkenningsopdrachten uit
te voeren voor de Geallieerden
o Japanse burgers komen om in Hiroshima en Nagaski → atoombommen VS in augustus 1945
• Ontstaan bondgenootschap tussen de grote drie
o Premier Churchill, President Roosevelt and Secretaris Generaal communistische partij Stalin
o Operatie Barbarossa: Duitsland valt SU binnen langs 3 fronten tegelijkertijd => schending
Molotov-Ribbentrop pact (1939) = niet aanvalspact tussen SU en Duitsland
▪ + geheime protocollen: afspraken tussen Duitland en SU over verdeling Polen en
bezetting Balkan
o Grote verrassingsefffect: brengt ‘de grote drie’ samengebracht
o Verrassing qua
▪ Timing (Stalin)
• Mensen hadden hem al proberen waarschuwen voor een aanval van DUI
(zowel intern als extern), Stalin wou niet luisteren
• Stalin had ook al een niet-aanvalspact met Japan afgesloten
▪ Locatie (Stalin)
• Stalin dacht dat de aanval vooral naar Moskou gericht zou zijn maar het was
dus via meerdere fronten tegelijk
▪ Gevolg (Hitler)
• Brits-Sovjet akkoord krijgt wederzijdse steun direct na de inval in strijd
tegen nazi-Duitsland, geen wapenstilstand of vredesakkoord afsluiten of
onderhandelen zonder wederzijds akkoord
• Lend and Lease => VS belangrijke steun geven aan britten wordt vanaf dat
moment ook aan sovjet unie uitgebreidt
o Doelstellingen van Barbarossa waren grondstoffen verwerven
DE AANLOOP NAAR DE KOUDE OORLOG IN 6 TOPONTMOETINGEN
TOP VAN CASABLANCA (1943)
• Roosevelt en Churchill en hun militaire top
o Vooral initiatief van Amerikaanse president!
o Ook De Gaulle was aanwezig
• Stalin NIET: Vond dat hij onmogelijk zijn eigen land kan verlaten door
Slag om Stalingrad + boos over uitblijven opening 2de front
• Agenda
o Bespreken volgende stappen na verdrijven van Duitsland uit N-A
o => akkoord over offensief in Italië: Churchill wou dit door strategische redenen
o => eis voor onvoorwaardelijke overgave van asmogendheden (concept door FDR)
▪ Geen compromissen met DU, Japanners, Italië om te voorkomen dat elke vorm van
kiem van filosofiëen terug te laten bloeien
▪ + belangrijk signaal naar Stalin: vrees voor aparte regeling met de Duitsers
• Reacties
o Internationale verbazing: werd in allegrootste geheim georganiseerd.
o => zeer sterke profilering van FDR en VS als nieuwe wereldmacht
o Stalin ziet afspraken als gericht tegen SU
o De Gaulle (FR) voelt zich vernederd door FDR
▪ Marokko was volgens hem Frans grondgebied, er was wel niet gevraagd aan hem of
de top daar mocht plaatsvinden
▪ FDR wou aantonen dat het tijd was om een eind te maken aan de westerse
kolonisatie
, o Snel ontstaan van onduidelijke betekenis van ‘onvoorwaardelijke overgave’ na verslaan van
fascisme in ITA olv Mussolini
• The Atlantic Charter/ Het Atlantische Handvest
o Opgesteld en ondertekend door FDR en Churchill
o 8 principes die de wereld na de overwinning op Nazi-Duitsland moesten sturen: oa
▪ VS en VK geen territoriale expansie
▪ afbouwen van beperkingen op vrije handel
▪ oprichting vereniging van alle naties
▪ Erkenning zelfbeschikkingsrecht alle natie (FDR was voorstander voor dekolonisatie)
o => eerste blauwdruk op weg naar realisatie van ‘Great Design’ FDR voor naoorlogse
wereldorde
• Slag om stalingrad (aug 42- feb 43): keerpunt in WOII
o Wreedste veldslag tijdens WO II → Duitsers noemde dit Rattenkrieg omdat er soldaten uit
alle hoeken kwamen
o Symbolische belang
▪ Duitsland tot toen grote overwinningen kunnen boeken tegen SU => besef dat Nazi-
Duitsland niet onoverwinnelijk is
▪ Tot op vandaag verheerlijking van heldenmoed in SU
• Burgers werden verplicht te vechten voor hun land
• Hoge dodentol in SU
▪ Vele vrouwen vechtten mee aan de zijde van SU
o Standbeeld ‘Moederland Rusland roept’
o Nogsteeds zeer groot belang gehecht aan de overwinning (wordt gebruikt door Putin)
o Grote menselijke prijs: ca 27 miljoen burgers
▪ Wellicht minder slachtoffers als er geen brutaal stalinregime was
o Sovjetbevolking moest twee oorlogen tegenlijk proberen te overleven (Hitler, Stalinregime)
• Momenteel probeert Rusland zoveel mogelijk anti westerse groepen te maken
o Vb BRICS: Lula (BRAZ), Xi Jinping (china), Ramaphosa (Z-Afrika), Modi (India) ,Lavrov (minister
buitenlandse zaken Rusland)
CAÏROCONFERENTIE: NOV 1943
• Voorprogramma van Teheranconferentie
• Churchill, FDR, Tsjang Kai-Sjek (vertegenwoordiger nationalistisch China)
o Zonder Stalin: als vertegenwoordiger van nationalistisch China daar is,is dat te riskant voor
hem → vrees reactie Japan (in strijd met China)
• Afspraken
o Japan onvoorwaardelijke overgave eisen
▪ Japan moet alle sinds 1894 veroverde gebieden teruggeven
▪ Schriftelijke belofte Tsjang Kai-Sjek om te blijven vechten tegen Japan
• Belang
, o China wordt op gelijke voet als 1 van de grootmachten erkend → Dit was niet hoe Stalin dit
zag maar hij was niet aanwezig
o Afspraken Pacific War zonder Stalin gemaakt → SU hebben in dat luik van de oorlog relatief
weinig aandeel
op foto: Tsjang Kai-Sjek, FDR, Churchill, vrouw Tsjang Kai-Sjek
TOP VAN TEHERAN (EIND NOV/BEGIN DEC 1943)
• Initiatief van FDR
o Wegnemen van wrevel van Stalin door persoonlijke
ontmoeting
▪ Stalin overtuigen dat er geen anti-SU front is
▪ Uitblijven van beloofde 2de front in FR
o Amerikaanse nood aan Sovjet-engagement in Japan => FDR
wou van Stalin belofte krijgen dat hij mee ging vechten tegen
Japan
o FDR’s missie: de sovjets aan boord krijgen voor het
internationaal orgaan dat hij wil creëren
• Afspraken (beide partijen doen ingeving)
o Baltische staten bij SU (in geheime akkoorden van Mol-Ribpact al besproken)
o Nadruk op 2de front in Normandië
o Bessarabië (nu Moldavië) + Königsberg (nu: Kaliningrad) bij SU
=> hertekende grenzen in Oost-Europa met blijvende gevolgen tot op de dag van vandaag
o Stalin stemde in
▪ op idee van VN en 4 politiemannen
▪ Onafhankelijkheid Finland
• Finland verloor een groot deel tijdens de winteroorlog → biedde toch heel
veel weerstand (was element van Hitlers overtuiging dat rode leger toch
niet zo sterk was)
• “Finlandisering”
o Een land zal qua buitenlandsbeleid zeer pragmatisch moet
opstellen door macht van een groter land => fin en SU
o Zeer recent een einde aan de finlandisering: sinds april 2023 is
finland een NAVO lid
▪ Tsang Kai-Sjek erkenen als leider van china en mag controle over noordelijk deel van
Indochina (nu: Vietnam, Laos, Cambodja)
• Belangrijk omdat machtstrijd tussen communistische en nationalistische =>
Stalin erkent nationalistische leider => vernedering voor communistische
leider Mao
• Indochina was toen kolonie van Europese grootmachten zoals bv FR
▪ Overwicht VS in politieke regeling Pacific War
ACTUALITEIT
• Indonesië presidentsverkiezingen
o Grootste eendagsverkiezingen= grootste aantal potentiële stemmers dat op 1 dag naar de
stembus gaat
o 3de grootste democratie (1,2: india en vs)
o Onafhankelijk vanaf 1950 (dekolonisatieperiode)
o ASEAN → associatie met lossere federaties (niet zoals EU)
o Winnaar: Prabowo Subianto
▪ Bekend bij jongeren ( vb tiktokdansjes)
▪ Controversiële figuur
• sterke verdenking leiderschapsrol schending mensenrechten onder
dictatuur van Suharto (was 30 jaar lang aan de macht (1968-1998))
• leidde geheime missies tegen de pro-onafhankelijkheidsgroeperingen
tijdens de militaire bezetting van Oost-Timor (1975-1999) (Timor-Leste
momenteel)
o Dossier dat gelabeld werd door VN als genocide aangericht door
Suharto regime
o Prabowo zou aan het hoofd hebben gestaan van geheime missies
om de onafhankelijkheidsprotesters ‘te slachten’
• Voor 1975 kolonie van Portugal → Anjerrerevolutie in Portugal =>
dekolonisatie
• Rafah
o Ook hoopmomenten: oslo akoorden (1994) met Arafat (Palestina), Peres (ISR), Rabin (ISR)
• Houthi nemen cargoschip over in nov 2023
• Koreaanse oorlog (1950-1953)
• Iraanse revolutie: aankomst van Ayatollah Khomeini 1979
• Fidel Castro: leider van cuba vanaf 1959 => Cuban Missile crisis in oktober 1962 (Chroesjtsjov en JFK)
• 1989: tank man op Tiananmenplein in Beijing
• Gorbatsjov & Reagan : ondertekening INF Treaty
H1: HET BROZE BONDGENOOTSCHAP TUSSEN DE GROTE DRIE VALT UIT ELKAAR
Churchill, Roosevelt en Stalin
• Beginnen bij WO 2
o radicale transformatie van de wereldorde als gevolg van WOII
▪ Onstaan bondgenootschap en eerste tekenen van breuken in bondgenootschap →
aanloop KO
o Overstijgen van West-Europees perspectief op WOII
▪ Focus op ontwikkelingen in centraal en oost-europa (oa sterk hertekende grenzen)
▪ Focus op ontwikkelingen in de Stille Zuidzee (‘Pacific War’)
• Gruwel van WOII
o Ca 6 miljoen doden – Holocaust
o Mensen sterven door hongersnood van Bengalen in Brits-Indië tot de bevolking van Leningrad
o Koreaanse ‘troostmeisjes’ worden ontvoerd en mishandeld door Japanse soldaten
, o Marokkaanse en Algerijnse soldaten sterven door de gevaarlijkste verkenningsopdrachten uit
te voeren voor de Geallieerden
o Japanse burgers komen om in Hiroshima en Nagaski → atoombommen VS in augustus 1945
• Ontstaan bondgenootschap tussen de grote drie
o Premier Churchill, President Roosevelt and Secretaris Generaal communistische partij Stalin
o Operatie Barbarossa: Duitsland valt SU binnen langs 3 fronten tegelijkertijd => schending
Molotov-Ribbentrop pact (1939) = niet aanvalspact tussen SU en Duitsland
▪ + geheime protocollen: afspraken tussen Duitland en SU over verdeling Polen en
bezetting Balkan
o Grote verrassingsefffect: brengt ‘de grote drie’ samengebracht
o Verrassing qua
▪ Timing (Stalin)
• Mensen hadden hem al proberen waarschuwen voor een aanval van DUI
(zowel intern als extern), Stalin wou niet luisteren
• Stalin had ook al een niet-aanvalspact met Japan afgesloten
▪ Locatie (Stalin)
• Stalin dacht dat de aanval vooral naar Moskou gericht zou zijn maar het was
dus via meerdere fronten tegelijk
▪ Gevolg (Hitler)
• Brits-Sovjet akkoord krijgt wederzijdse steun direct na de inval in strijd
tegen nazi-Duitsland, geen wapenstilstand of vredesakkoord afsluiten of
onderhandelen zonder wederzijds akkoord
• Lend and Lease => VS belangrijke steun geven aan britten wordt vanaf dat
moment ook aan sovjet unie uitgebreidt
o Doelstellingen van Barbarossa waren grondstoffen verwerven
DE AANLOOP NAAR DE KOUDE OORLOG IN 6 TOPONTMOETINGEN
TOP VAN CASABLANCA (1943)
• Roosevelt en Churchill en hun militaire top
o Vooral initiatief van Amerikaanse president!
o Ook De Gaulle was aanwezig
• Stalin NIET: Vond dat hij onmogelijk zijn eigen land kan verlaten door
Slag om Stalingrad + boos over uitblijven opening 2de front
• Agenda
o Bespreken volgende stappen na verdrijven van Duitsland uit N-A
o => akkoord over offensief in Italië: Churchill wou dit door strategische redenen
o => eis voor onvoorwaardelijke overgave van asmogendheden (concept door FDR)
▪ Geen compromissen met DU, Japanners, Italië om te voorkomen dat elke vorm van
kiem van filosofiëen terug te laten bloeien
▪ + belangrijk signaal naar Stalin: vrees voor aparte regeling met de Duitsers
• Reacties
o Internationale verbazing: werd in allegrootste geheim georganiseerd.
o => zeer sterke profilering van FDR en VS als nieuwe wereldmacht
o Stalin ziet afspraken als gericht tegen SU
o De Gaulle (FR) voelt zich vernederd door FDR
▪ Marokko was volgens hem Frans grondgebied, er was wel niet gevraagd aan hem of
de top daar mocht plaatsvinden
▪ FDR wou aantonen dat het tijd was om een eind te maken aan de westerse
kolonisatie
, o Snel ontstaan van onduidelijke betekenis van ‘onvoorwaardelijke overgave’ na verslaan van
fascisme in ITA olv Mussolini
• The Atlantic Charter/ Het Atlantische Handvest
o Opgesteld en ondertekend door FDR en Churchill
o 8 principes die de wereld na de overwinning op Nazi-Duitsland moesten sturen: oa
▪ VS en VK geen territoriale expansie
▪ afbouwen van beperkingen op vrije handel
▪ oprichting vereniging van alle naties
▪ Erkenning zelfbeschikkingsrecht alle natie (FDR was voorstander voor dekolonisatie)
o => eerste blauwdruk op weg naar realisatie van ‘Great Design’ FDR voor naoorlogse
wereldorde
• Slag om stalingrad (aug 42- feb 43): keerpunt in WOII
o Wreedste veldslag tijdens WO II → Duitsers noemde dit Rattenkrieg omdat er soldaten uit
alle hoeken kwamen
o Symbolische belang
▪ Duitsland tot toen grote overwinningen kunnen boeken tegen SU => besef dat Nazi-
Duitsland niet onoverwinnelijk is
▪ Tot op vandaag verheerlijking van heldenmoed in SU
• Burgers werden verplicht te vechten voor hun land
• Hoge dodentol in SU
▪ Vele vrouwen vechtten mee aan de zijde van SU
o Standbeeld ‘Moederland Rusland roept’
o Nogsteeds zeer groot belang gehecht aan de overwinning (wordt gebruikt door Putin)
o Grote menselijke prijs: ca 27 miljoen burgers
▪ Wellicht minder slachtoffers als er geen brutaal stalinregime was
o Sovjetbevolking moest twee oorlogen tegenlijk proberen te overleven (Hitler, Stalinregime)
• Momenteel probeert Rusland zoveel mogelijk anti westerse groepen te maken
o Vb BRICS: Lula (BRAZ), Xi Jinping (china), Ramaphosa (Z-Afrika), Modi (India) ,Lavrov (minister
buitenlandse zaken Rusland)
CAÏROCONFERENTIE: NOV 1943
• Voorprogramma van Teheranconferentie
• Churchill, FDR, Tsjang Kai-Sjek (vertegenwoordiger nationalistisch China)
o Zonder Stalin: als vertegenwoordiger van nationalistisch China daar is,is dat te riskant voor
hem → vrees reactie Japan (in strijd met China)
• Afspraken
o Japan onvoorwaardelijke overgave eisen
▪ Japan moet alle sinds 1894 veroverde gebieden teruggeven
▪ Schriftelijke belofte Tsjang Kai-Sjek om te blijven vechten tegen Japan
• Belang
, o China wordt op gelijke voet als 1 van de grootmachten erkend → Dit was niet hoe Stalin dit
zag maar hij was niet aanwezig
o Afspraken Pacific War zonder Stalin gemaakt → SU hebben in dat luik van de oorlog relatief
weinig aandeel
op foto: Tsjang Kai-Sjek, FDR, Churchill, vrouw Tsjang Kai-Sjek
TOP VAN TEHERAN (EIND NOV/BEGIN DEC 1943)
• Initiatief van FDR
o Wegnemen van wrevel van Stalin door persoonlijke
ontmoeting
▪ Stalin overtuigen dat er geen anti-SU front is
▪ Uitblijven van beloofde 2de front in FR
o Amerikaanse nood aan Sovjet-engagement in Japan => FDR
wou van Stalin belofte krijgen dat hij mee ging vechten tegen
Japan
o FDR’s missie: de sovjets aan boord krijgen voor het
internationaal orgaan dat hij wil creëren
• Afspraken (beide partijen doen ingeving)
o Baltische staten bij SU (in geheime akkoorden van Mol-Ribpact al besproken)
o Nadruk op 2de front in Normandië
o Bessarabië (nu Moldavië) + Königsberg (nu: Kaliningrad) bij SU
=> hertekende grenzen in Oost-Europa met blijvende gevolgen tot op de dag van vandaag
o Stalin stemde in
▪ op idee van VN en 4 politiemannen
▪ Onafhankelijkheid Finland
• Finland verloor een groot deel tijdens de winteroorlog → biedde toch heel
veel weerstand (was element van Hitlers overtuiging dat rode leger toch
niet zo sterk was)
• “Finlandisering”
o Een land zal qua buitenlandsbeleid zeer pragmatisch moet
opstellen door macht van een groter land => fin en SU
o Zeer recent een einde aan de finlandisering: sinds april 2023 is
finland een NAVO lid
▪ Tsang Kai-Sjek erkenen als leider van china en mag controle over noordelijk deel van
Indochina (nu: Vietnam, Laos, Cambodja)
• Belangrijk omdat machtstrijd tussen communistische en nationalistische =>
Stalin erkent nationalistische leider => vernedering voor communistische
leider Mao
• Indochina was toen kolonie van Europese grootmachten zoals bv FR
▪ Overwicht VS in politieke regeling Pacific War
