Inleiding bestuursrecht samenvatting boek Kern van het bestuursrecht nr. 3

2.1.1 – Bestuursorganen en de behartiging van publieke belangen


BESTUURSORGANEN:
- Bestuursorganen zijn belast met de behartiging van publieke belangen.
- De wetgever bepaald welke belangen een bestuursorgaan moet behartigen.
- Soms bepaald de Grondwet dat er belangen moeten worden behartigd. Voorbeeld,
bescherming van het milieu; bevorderen werkgelegenheid en goede gezondheidszorg.
- Als er een bestuursbevoegdheid is, is er per definitie ook een bestuursorgaan ! Het
omgekeerde geldt niet: als er een bestuursorgaan is, hoeft er niet tevens een
bestuursbevoegdheid te bestaan! Er zijn bestuursorganen die niet beschikken over
bestuursbevoegdheid en dus geen besluiten nemen.


BESTUURSORGANEN OP RIJKSNIVEAU ZIJN:
a. de regering;
b. de ministerraad;
c. de ministers;
d. de staatssecretarissen


BESTUURSORGANEN OP PROVINCIAAL NIVEAU ZIJN:
a. de provinciale staten;
b. de gedeputeerde staten;
c. de commissaris van de Koning


BESTUURSORGANEN OP GEMEENTELIJK NIVEAU ZIJN:
a. de gemeenteraad;
b. het college van burgemeester en wethouders;
c. de burgemeester


BESTUURSORGANEN BIJ WATERSCHAPPEN ZIJN:
a. het algemeen bestuur;
b. het dagelijks bestuur;
c. de voorzitter


BESTUURSCOMMISSIES:
- De Provincie- en de Gemeentewet kennen de mogelijkheid toe tot het instellen van
verschillende soorten commissies. Bijvoorbeeld de raadscommissie welke de
raadvergadering voorbereiden.
- Aan een bestuurscommissie kunnen bestuursbevoegdheden van de raad, het college
worden overgedragen. Bijvoorbeeld de gemeentelijke monumentencommissie die op
basis van delegatie bevoegd is vergunningen te verlenen voor monumenten.
- Gemeentelijke commissies worden aangemerkt als bestuursorganen!

, 2.1.2 Openbare lichamen en andere rechtspersonen ingesteld krachtens publiekrecht


OPENBARE LICHAMEN ZIJN:
1- De Staat;
2- De provincies;
3- De gemeenten;
4- De Waterschappen.
5- De product- en bedrijfschappen.
6- Andere lichamen

- Een openbaar lichaam kan men omschrijven als een rechtspersoon die is ingesteld
krachtens publiekrecht en waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid
toekomt. Openbare lichamen zijn dus een bepaald soort rechtspersonen ingesteld
krachtens publiekrecht (r.i.k.p.)

- Ook product- en bedrijfschappen (bedrijfslichamen) zijn openbare lichamen. Het bestuur
van een schap maakt onder meer verordeningen die nodig zijn in het algemeen belang
ter bevordering van de bedrijfsuitoefening van de aangesloten ondernemingen. De
bedrijfslichamen zijn binnen hun bevoegdheid o.a. belast met de registratie van
bedrijven, het innen van heffingen en het regulieren van activiteiten per branche.

- De Grondwet kent ook nog ‘andere lichamen’. Een voorbeeld is een openbaar lichaam
dat in het kader van een gemeenschappelijke regeling tussen gemeenten is opgericht.
Bijvoorbeeld ten behoeve van het innen van gemeentelijke belastingen.


OPENBARE LICHAMEN ZIJN ONDER TE VERDELEN IN:
1- Openbare lichamen met een algemene bestuurstaak (gemeente, provincie, rijk)
2- Openbare lichamen met een functionele bestuurstaak (waterschap, product-
bedrijfschap).


ONDERSCHEIDT TUSSEN BESTUURSORGANEN EN OPENBARE LICHAMEN VAN
BELANG OMDAT:
- Aan openbare lichamen, waaraan krachtens de Grondwet verordende bevoegdheid is
verleend, kent het Burgerlijk Wetboek – anders dan aan bestuursorganen –
rechtspersoonlijkheid toe! Het gaat per definitie om rechtspersoonlijkheid in de zin van
het Burgerlijk Wetboek.
- Het is beter om een onderscheid te maken tussen de privaatrechtelijke status van een
rechtspersoon en het rechtskarakter van de oprichtingshandeling. De
oprichtingshandeling kan privaatrechtelijk of publiekrechtelijk van aard zijn. Een
gemeente is een rechtspersoon naar privaatrecht, maar is tevens een rechtspersoon die
is ingesteld krachtens publiekrecht. De gemeente is niet opgericht bij privaatrechtelijk
rechtshandeling maar in het leven geroepen bij wet in formele zin.
- Een rechtspersoon is ingesteld krachtens het publiekrecht als aan de oprichting van deze
persoon geen privaatrechtelijke oprichtingshandelingen ten grondslag liggen! Voorbeeld:
vliegveld Schiphol is een N.V. in de zin van het BW en geen rechtspersoon ingesteld
krachtens het publiekrecht. Het bestuur van Schiphol is dan ook geen bestuursorgaan in
de zin van de Awb.
- Een gemeente als bijvoorbeeld een voetbalvereniging zijn rechtspersonen in de zin van
het Burgerlijk Wetboek. Dit stelt hun in staat om deel te nemen aan het privaatrechtelijke
verkeer (koopovereenkomsten aangaan).