Samenvatting Psychologie een inleiding. 8e herziene editie.
Geschreven door Philip G. Zimbardo, Robert L. Johnson, Vivian McCann, Charlotte
Boudestein, Ed Caffin, Laurent Voets, Greet van der Wielen.
Hoofdstuk 1 Inleiding in de psychologie
Psyche (geest) ologie (studie van de)
➔ Wetenschap van gedrag en mentale/ geestelijke processen
^ gebaseerd op objectieve verifieerbare gebeurtenissen
^Interne geestelijke processen (denken, voelen)
& externe waarneembare gedragingen (praten, lachen, lopen)
Pseudopsychologie: niet wetenschappelijk onderbouwd maar worden wel als waarheden
gepresenteerd. Moeilijk te herkennen door:
● Emotionele bias (gebaseerd op gevoelens)
● Confirmation bias (de neiging om de informatie die niet bij je opvattingen aansluiten
te negeren en informatie op te zoeken waar je het wel mee eens bent)
6 stromingen in de psychologie
1. Biologisch perspectief
2. Cognitief perspectief
3. Behavioristisch perspectief
4. Perspectief van de gehele persoon
5. Ontwikkelingsperspectief
6. Socio Cultureel perspectief
1. Biologisch perspectief: oorzaken van gedrag liggen in genen, hersenen, zenuwstelsel en
hormoonstelsel.
Neurowetenschappen: hoe veroorzaken processen in de hersenen gedrag? Het
vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen gedachten, gevoelens, motieven,
bewustzijn, herinneringen & andere mentale processen creëren.
Evolutionaire psychologie: Natuurlijke selectie. Beschouwt gedrag en mentale
processen op basis van genetische aanpassing aan overleven en voortplanting.
2. Cognitief perspectief: hoe je informatie verwerkt, leert en waarneemt. denkprocessen
Structuralisme (structuur in processen, begonnen door Wilhelm Wundts student
Edward Bradford)
Gestalt (1 geheel ipv allemaal losse ervaringen)
Functionalisme (wat is het nut/ de functie van het brein)
Moderne cognitieve perspectieven:
nadruk op cognitie; waarnemingen, interpretaties, verwachtingen etc.
Hoe verwerken mensen informatie
Brein is een computer
3. Behavioristisch perspectief; focus op waarneembaar gedrag > geen introspectie.
● Meer op het bestuderen van gedrag gefocust dan oorzaken vinden door het
bestuderen van de geest.
● Mensen beginnen al ‘tabula rosa’, een soort blank a4
, ● conditionering: stimulus -respons
● B.F Skinner
● Pavlov
4. Perspectief van de gehele persoon: inzicht krijgen in de gehele persoonlijkheid
❖ Psychodynamische
➢ Freud
➢ Onbewuste processen bepalen de hele persoonlijkheid
➢ Freudian slip/ versprekingen, dromen, verlangens
❖ Humanistische
➢ Mens heeft keuzevrijheid
➢ mogelijkheden, groei en potentie (positiviteit)
❖ Psychologie van de karaktertrekken & temperament
➢ Stabiele persoonlijkheidskenmerken bijvoorbeeld introvert vs. extrovert
➢ ziet gedrag en persoonlijkheid als de producten van fundamentele
psychologische kenmerken. verschillen tussen mensen ontstaan uit
verschillen in stabiele kenmerken en neigingen (karaktertrekken en
temperament)
❖ Ontwikkelingsperspectief:
● nature vs. nurture
● levensloop
❖ Socio Culturele perspectief
● Sociale invloed
● Cultuur
● sociocultural perspectief nadruk op sociale interactie, sociaal leren en
cultureel perspectief
Samen schetsen deze 6 perspectieven een holistisch* beeld van menselijk gedrag
*Holisme; visie die totaliteit belangrijker vind dan de som der delen
Psychiatrie: medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale
stoornissen.
Kritisch denken 6 vragen:
1. Wat is de bron?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal? (Anekdotisch bewijsmateriaal: getuigenissen die de
ervaring van 1 of enkele personen schetsen maar ten onrechte voor
wetenschappelijk bewijs worden aangewezen)
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
5. Worden veel voorkomende denkfouten vermeden? (Bijv. correlatie-causaliteit
denkfout; 2 dingen die tegelijkertijd gebeuren en een onjuist (oorzaak-gevolg)
verband conclusie wordt getrokken)
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
17e eeuwse franse filosoof René Descartes stelde eerste radicale idee voor dat leidde tot de
moderne psychologie (scheiding lichaam en geest)
, Rationalisme, filosofie stroming die de ratio -het denken- als enig middel zag om aan
wetenschap en filosofie te doen
Brite filosofische stroming (emparisme) had hier veel kritiek op (vinden denken juist een
obstakel. Focussen liever op waarnemingen, ervaringen en experimenten)
John Locke kwam dan ook met de term tabula rosa
Introspectie: beschrijvingen van je eigen innerlijke bewuste ervaringen.
Wilhelm Wundt wou een periodiek systeem ontwerpen voor het bestuderen van de geest.
De elementen van bewustzijn waren volgens hen: gewaarwording en waarneming,
geheugen, aandacht, emotie, denken, leren en taal.
Structuralisme was door zijn student Edward Bradford opgestart. Het is een historische
stroming binnen psychologie die de basisstructuren van de geest en gedachten trachtte te
ontrafelen. Structuralisten zochten de elementen van de bewuste ervaring.
Gestaltpsychologen (geheel) denken dat het veel meer is.
William James had ook veel kritiek op Wundt. Functionalisme; psychische processen
kunnen het beste begrepen worden in het licht van nut en functie. navolger John Dewey was
de grondlegger van ‘het nieuwe leren’(progressive education)
Cognitief perspectief: 1 van de belangrijkste psychologische perspectieven, nadruk op de
mentale processen zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van
infoverwerking.
biologisch: nature.
behavioristisch: nurture
Humores theorie:
Bloed Opgewekt
Slijm traag en behoedzaam
Zwarte gal Melancholie
Gele gal Boos/ agressief
Perspectief Idee Wat bepaalt gedrag? Wie?
Biologisch Het lichaam kan De hersenen, René Descartes
perspectief apart van de geest zenuwstelsel,
worden bestudeerd endocriene stelsel
(hormoonstelsel) en
genen
Cognitief perspectief De iemands unieke Wilhelm Wundt en
wetenschappelijke patroon van William James
methode kan worden waarnemingen,
, gebruikt om de geest interpretaties,
te bestuderen verwachtingen,
overtuigingen, en
herinneringen
Behavioristisch Psychologie moet de de prikkels in deze John Watson en B.F
perspectief wetenschap van omgeving en de Skinner
observeerbaar voorgaande
gedrag zijn, niet van consequenties van
mentale processen. ons gedrag
Perspectief van de Psychodynamische Processen in onze Sigmund Freud
gehele (‘whole psychologie: onbewuste geest
person’) Persoonlijkheid en
psychische
stoornissen komen
voort uit het
onbewuste
Humanistische Onze aangeboren Carl Rogers en
psychologie: behoefte om te Abraham Maslow
psychologie moet de groeien en ons
nadruk leggen op potentieel zo goed
menselijke groei en mogelijk te
potentieel in plaats verwezenlijken
van psychische
stoornissen
Psychologie van Unieke De oude grieken
karaktertrekken en persoonlijkheids
temperament: kenmerken die in de
individuen kunnen tijd en alle situaties
worden begrepen in consistent zijn
termen van hun
temperament en
blijvende karakter
trekken
Ontwikkelingsperspe Mensen veranderen De interactie tussen O.A Mary Ainsworth,
ctief als gevolg van een erfelijkheid en Jean Piaget
interactie tussen omgeving, die zich
erfelijke het hele leven door
eigenschappen en uit in voorspelbare
de omgeving patronen
Socio Cultureel sociale en culturele De kracht van de O.A Stanley
perspectief invloeden kunnen de situatie Milgram, Philip
invloed Zimbardo
overstemmen van
alle andere factoren
die gedrag
beinvloeden
Hoofdstuk 2
Geschreven door Philip G. Zimbardo, Robert L. Johnson, Vivian McCann, Charlotte
Boudestein, Ed Caffin, Laurent Voets, Greet van der Wielen.
Hoofdstuk 1 Inleiding in de psychologie
Psyche (geest) ologie (studie van de)
➔ Wetenschap van gedrag en mentale/ geestelijke processen
^ gebaseerd op objectieve verifieerbare gebeurtenissen
^Interne geestelijke processen (denken, voelen)
& externe waarneembare gedragingen (praten, lachen, lopen)
Pseudopsychologie: niet wetenschappelijk onderbouwd maar worden wel als waarheden
gepresenteerd. Moeilijk te herkennen door:
● Emotionele bias (gebaseerd op gevoelens)
● Confirmation bias (de neiging om de informatie die niet bij je opvattingen aansluiten
te negeren en informatie op te zoeken waar je het wel mee eens bent)
6 stromingen in de psychologie
1. Biologisch perspectief
2. Cognitief perspectief
3. Behavioristisch perspectief
4. Perspectief van de gehele persoon
5. Ontwikkelingsperspectief
6. Socio Cultureel perspectief
1. Biologisch perspectief: oorzaken van gedrag liggen in genen, hersenen, zenuwstelsel en
hormoonstelsel.
Neurowetenschappen: hoe veroorzaken processen in de hersenen gedrag? Het
vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen gedachten, gevoelens, motieven,
bewustzijn, herinneringen & andere mentale processen creëren.
Evolutionaire psychologie: Natuurlijke selectie. Beschouwt gedrag en mentale
processen op basis van genetische aanpassing aan overleven en voortplanting.
2. Cognitief perspectief: hoe je informatie verwerkt, leert en waarneemt. denkprocessen
Structuralisme (structuur in processen, begonnen door Wilhelm Wundts student
Edward Bradford)
Gestalt (1 geheel ipv allemaal losse ervaringen)
Functionalisme (wat is het nut/ de functie van het brein)
Moderne cognitieve perspectieven:
nadruk op cognitie; waarnemingen, interpretaties, verwachtingen etc.
Hoe verwerken mensen informatie
Brein is een computer
3. Behavioristisch perspectief; focus op waarneembaar gedrag > geen introspectie.
● Meer op het bestuderen van gedrag gefocust dan oorzaken vinden door het
bestuderen van de geest.
● Mensen beginnen al ‘tabula rosa’, een soort blank a4
, ● conditionering: stimulus -respons
● B.F Skinner
● Pavlov
4. Perspectief van de gehele persoon: inzicht krijgen in de gehele persoonlijkheid
❖ Psychodynamische
➢ Freud
➢ Onbewuste processen bepalen de hele persoonlijkheid
➢ Freudian slip/ versprekingen, dromen, verlangens
❖ Humanistische
➢ Mens heeft keuzevrijheid
➢ mogelijkheden, groei en potentie (positiviteit)
❖ Psychologie van de karaktertrekken & temperament
➢ Stabiele persoonlijkheidskenmerken bijvoorbeeld introvert vs. extrovert
➢ ziet gedrag en persoonlijkheid als de producten van fundamentele
psychologische kenmerken. verschillen tussen mensen ontstaan uit
verschillen in stabiele kenmerken en neigingen (karaktertrekken en
temperament)
❖ Ontwikkelingsperspectief:
● nature vs. nurture
● levensloop
❖ Socio Culturele perspectief
● Sociale invloed
● Cultuur
● sociocultural perspectief nadruk op sociale interactie, sociaal leren en
cultureel perspectief
Samen schetsen deze 6 perspectieven een holistisch* beeld van menselijk gedrag
*Holisme; visie die totaliteit belangrijker vind dan de som der delen
Psychiatrie: medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale
stoornissen.
Kritisch denken 6 vragen:
1. Wat is de bron?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal? (Anekdotisch bewijsmateriaal: getuigenissen die de
ervaring van 1 of enkele personen schetsen maar ten onrechte voor
wetenschappelijk bewijs worden aangewezen)
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
5. Worden veel voorkomende denkfouten vermeden? (Bijv. correlatie-causaliteit
denkfout; 2 dingen die tegelijkertijd gebeuren en een onjuist (oorzaak-gevolg)
verband conclusie wordt getrokken)
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
17e eeuwse franse filosoof René Descartes stelde eerste radicale idee voor dat leidde tot de
moderne psychologie (scheiding lichaam en geest)
, Rationalisme, filosofie stroming die de ratio -het denken- als enig middel zag om aan
wetenschap en filosofie te doen
Brite filosofische stroming (emparisme) had hier veel kritiek op (vinden denken juist een
obstakel. Focussen liever op waarnemingen, ervaringen en experimenten)
John Locke kwam dan ook met de term tabula rosa
Introspectie: beschrijvingen van je eigen innerlijke bewuste ervaringen.
Wilhelm Wundt wou een periodiek systeem ontwerpen voor het bestuderen van de geest.
De elementen van bewustzijn waren volgens hen: gewaarwording en waarneming,
geheugen, aandacht, emotie, denken, leren en taal.
Structuralisme was door zijn student Edward Bradford opgestart. Het is een historische
stroming binnen psychologie die de basisstructuren van de geest en gedachten trachtte te
ontrafelen. Structuralisten zochten de elementen van de bewuste ervaring.
Gestaltpsychologen (geheel) denken dat het veel meer is.
William James had ook veel kritiek op Wundt. Functionalisme; psychische processen
kunnen het beste begrepen worden in het licht van nut en functie. navolger John Dewey was
de grondlegger van ‘het nieuwe leren’(progressive education)
Cognitief perspectief: 1 van de belangrijkste psychologische perspectieven, nadruk op de
mentale processen zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van
infoverwerking.
biologisch: nature.
behavioristisch: nurture
Humores theorie:
Bloed Opgewekt
Slijm traag en behoedzaam
Zwarte gal Melancholie
Gele gal Boos/ agressief
Perspectief Idee Wat bepaalt gedrag? Wie?
Biologisch Het lichaam kan De hersenen, René Descartes
perspectief apart van de geest zenuwstelsel,
worden bestudeerd endocriene stelsel
(hormoonstelsel) en
genen
Cognitief perspectief De iemands unieke Wilhelm Wundt en
wetenschappelijke patroon van William James
methode kan worden waarnemingen,
, gebruikt om de geest interpretaties,
te bestuderen verwachtingen,
overtuigingen, en
herinneringen
Behavioristisch Psychologie moet de de prikkels in deze John Watson en B.F
perspectief wetenschap van omgeving en de Skinner
observeerbaar voorgaande
gedrag zijn, niet van consequenties van
mentale processen. ons gedrag
Perspectief van de Psychodynamische Processen in onze Sigmund Freud
gehele (‘whole psychologie: onbewuste geest
person’) Persoonlijkheid en
psychische
stoornissen komen
voort uit het
onbewuste
Humanistische Onze aangeboren Carl Rogers en
psychologie: behoefte om te Abraham Maslow
psychologie moet de groeien en ons
nadruk leggen op potentieel zo goed
menselijke groei en mogelijk te
potentieel in plaats verwezenlijken
van psychische
stoornissen
Psychologie van Unieke De oude grieken
karaktertrekken en persoonlijkheids
temperament: kenmerken die in de
individuen kunnen tijd en alle situaties
worden begrepen in consistent zijn
termen van hun
temperament en
blijvende karakter
trekken
Ontwikkelingsperspe Mensen veranderen De interactie tussen O.A Mary Ainsworth,
ctief als gevolg van een erfelijkheid en Jean Piaget
interactie tussen omgeving, die zich
erfelijke het hele leven door
eigenschappen en uit in voorspelbare
de omgeving patronen
Socio Cultureel sociale en culturele De kracht van de O.A Stanley
perspectief invloeden kunnen de situatie Milgram, Philip
invloed Zimbardo
overstemmen van
alle andere factoren
die gedrag
beinvloeden
Hoofdstuk 2
