Sociale Psychologie.
Deze samenvatting is volledig ter vervanging van het boek te gebruiken. Leer vooral goed de oefententamens.
Ook zijn er overal eenvoudige voorbeelden bijgevoegd voor een beter begrip van de stof.
SCHRIK NIET van het aantal paginanummers.
Elke vraag van het oefen tentamen wordt uitgebreid behandeld en neemt 1 pagina per vraag in beslag.
80 vragen in totaal.
Achterin de samenvatting heb ik nog een aantal theorieën en hypotheses toegevoegd, ook die zijn belangrijk
voor het tentamen.
UITLEG SAMENVATTING:
Alles met een highlight is belangrijk voor het tentamen. Ik heb na het maken van mijn eigen tentamen extra highlights
toegevoegd.
Blauw -> Koptekst (vaak een koptekst uit het boek)
Rood -> Subkop of Term. (Goed om te leren)
Groen -> Tweede en tegenovergestelde/verschillende term van rood.
(Heeft nog wel met hetzelfde onderwerp te maken)
Oranje -> Derde tegenovergestelde/verschillende term
(Komt zelden voor)
Paars -> Voorbeelden voor begrip.
(De ruimte tussen pagina’s is om een duidelijk overzicht te behouden)
Succes!
, VOORBEELD VAN HET OEFENTENTAMEN EN HOE ELKE VRAAG BEHANDELD WORDT!!
OEFENTENTAMEN 1
Vraag 1: Timo voert wetenschappelijk onderzoek uit op een universiteit. Zijn onderzoeksvraag gaat over de
manier waarop consciëntieusheid en extraversie samenhangen met carrièresucces.
Wat is vermoedelijk Timo’s onderzoeksgebied?
A. Persoonlijkheidspsychologie
B. Sociale psychologie
C. Sociologie
D. Klinische psychologie
Het juiste antwoord is A. Persoonlijkheidspsychologie.
Gecombineerde uitleg en context waar andere antwoorden zouden passen:
• A. Persoonlijkheidspsychologie: Dit is correct omdat Timo's onderzoek zich richt op individuele
verschillen in persoonlijkheid (consciëntieusheid en extraversie) en hoe deze de uitkomst in het
leven, zoals carrièresucces, beïnvloeden. Persoonlijkheidspsychologie onderzoekt precies deze
aspecten: de individuele verschillen tussen mensen en hoe deze verschillen hun gedrag in
verschillende situaties en over tijd beïnvloeden.
• B. Sociale psychologie: Dit antwoord is onjuist omdat sociale psychologie zich focust op hoe
individuen worden beïnvloed door de aanwezigheid, gedachten, en gedragingen van anderen.
Echter, als Timo’s onderzoek meer gefocust was op hoe sociale interacties, groepsdynamieken of
sociale percepties extraversie en consciëntieusheid koppelen aan succes, dan zou sociale
psychologie een passend gebied zijn.
• C. Sociologie: Dit antwoord is niet correct in deze context omdat sociologie de studie van de
samenleving op een breder niveau is, met een focus op sociale structuren, klassen, en
groepsinteracties, in tegenstelling tot individuele psychologische trekken. Als Timo zich echter zou
richten op hoe sociale structuren en culturele normen carrièresucces beïnvloeden, met een nadruk
op grotere sociale systemen in plaats van individuele verschillen, zou sociologie relevant zijn.
• D. Klinische psychologie: Dit antwoord is onjuist voor Timo's onderzoeksvraag omdat klinische
psychologie zich richt op het diagnosticeren en behandelen van psychische stoornissen en
individuele psychologische problemen. Als Timo's interesse echter lag in hoe
persoonlijkheidstrekken zoals consciëntieusheid en extraversie de ontwikkeling van psychische
stoornissen beïnvloeden of hoe deze trekken veranderen als gevolg van klinische interventies, dan
zou klinische psychologie een geschikt onderzoeksgebied zijn.
,H1 - Inleiding tot de sociale psychologie
1.1. WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE
Psychologie: Dit is de wetenschap die het gedrag en de psychische processen van het individu bestudeert.
Voorbeeld: Een voorbeeld van psychologie is het bestuderen van hoe mensen reageren op stressvolle
situaties en hoe ze omgaan met angstgevoelens.
Sociale psychologie: Dit is de wetenschap die bestudeert hoe de gedachten, gevoelens en gedragingen
van mensen worden beïnvloed door de echte of denkbeeldige aanwezigheid van anderen (ouders,
vrienden, vreemden: de gehele sociale situatie). De kern hiervan is sociale invloed.
Voorbeeld: Een voorbeeld van sociale psychologie is het onderzoeken van hoe mensen hun gedrag
aanpassen wanneer ze zich in een groep bevinden, zoals het conformeren aan groepsnormen. (Wordt in
een later hoofdstuk behandelt)
Sociale invloed: Dit is het effect dat woorden, daden of de aanwezigheid van anderen hebben op onze
gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag. Het is breder dan pogingen tot overreding van anderen (door
reclame, verkiezingscampagnes, vrienden die je proberen over te halen). Sociale invloed gaat verder dan
gedrag. Het omvat ook gedachten, gevoelens en onzichtbare handelingen. Het heeft naast doelbewuste
pogingen tot overreding meer uitingsvormen. We worden alleen al door de aanwezigheid van anderen
beïnvloed. Dit omvat de goed- of afkeuring van bekenden en onbekenden en de verwachting hoe ze op ons
zullen reageren. Sociaal psychologen zijn geïnteresseerd in wat er in iemands hoofd gebeurt wanneer de
invloeden botsen.
Voorbeeld: Een voorbeeld van sociale invloed is wanneer mensen hun mening aanpassen aan die van
anderen in een groepsdiscussie, zelfs als ze het eigenlijk niet eens zijn met de meerderheid, om sociale
afwijzing te voorkomen.
SOCIALE PSYCHOLOGIE, WETENSCHAP EN GEZOND VERSTAND
Mensen handelen vaak zonder zich bewust te zijn van de redenen achter hun acties en gevoelens.
Bijvoorbeeld, de rechtvaardiging die ze geven voor het niet bellen van de politie na de online zelfmoord van
een 19-jarige man, is niet noodzakelijkerwijs de echte reden waarom ze niets deden. Om de ware redenen
achter menselijk gedrag te achterhalen, maken sociaal psychologen gebruik van wetenschappelijke
methoden om hypotheses empirisch en systematisch te testen.
Empirische methode: Een methode gebaseerd op observatie en/of onderzoek om hypothesen te testen.
Bijvoorbeeld: een sociaal psycholoog zou observaties kunnen gebruiken om te onderzoeken waarom
mensen bepaalde gedragingen vertonen.
Hypothese: Een voorlopige aanname die nog bewezen moet worden.
Bijvoorbeeld: een hypothese zou kunnen zijn dat mensen minder geneigd zijn om hulp te bieden in
noodsituaties als er veel omstanders aanwezig zijn.
Sociaal psychologen: Stellen vragen die vergelijkbaar zijn met die van filosofen, maar ze proberen deze
vragen op een empirische manier te beantwoorden. Een belangrijke taak van sociaal psychologen is
bijvoorbeeld het onderzoeken van de specifieke omstandigheden die bepalen of bepaald gedrag
waarschijnlijk is. In tegenstelling tot disciplines zoals antropologie en sociologie, richt sociale psychologie
zich niet alleen op de objectieve kenmerken van sociale situaties, maar ook op hoe mensen worden
beïnvloed door hun interpretatie van die situaties.
, Construct: De manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren.
Bijvoorbeeld: iemands construct van vriendschap kan bepalen hoe ze vriendschappelijk gedrag
interpreteren.
Sociaal psychologen zijn vooral geïnteresseerd in de wortels van interpretatie. Mensen streven er
bijvoorbeeld naar om hun interpretaties zo nauwkeurig mogelijk te maken, of om zichzelf in een gunstig
daglicht te stellen door middel van hun interpretaties. Veel sociaalpsychologisch onderzoek richt zich op
deze determinanten van gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen.
Determinant: Een factor die dat invloed uitoefent op de gedachten, gevoelens, attitudes, overtuigingen en
gedragingen van individuen binnen sociale contexten.
Bijvoorbeeld: sociale normen kunnen een determinant zijn van het gedrag van individuen in een groep.
(Omgeving)
SOCIALE PSYCHOLOGIE EN HET VERSCHIL MET VERWANTE DISCIPLINES
(Deze tabel is belangrijk voor het tentamen)
Individuele verschillen: Dit verwijst naar de aspecten van de persoonlijkheid die mensen onderscheiden van
anderen. Bijvoorbeeld, iemand kan verlegen zijn in de ene situatie en vriendelijk en levendig in een andere
situatie. Het is interessant om te onderzoeken welke factoren in deze twee sociale situaties zo verschillend
zijn dat ze een aanzienlijk effect hebben op het gedrag.
Per discipline verschilt het analyseniveau:
• Biologie: Richt zich op genen, hormonen en neurotransmitters.
• Persoonlijkheids- en klinische psychologie: Concentreert zich op het individu.
• Sociologie: Bestudeert de groep of sociaal systeem en richt zich op de samenleving als geheel in
plaats van op het individu.
• Sociale psychologie: Onderzoekt het individu in de context van een sociale situatie. De situatie heeft
een aanzienlijke invloed op hoe mensen met elkaar omgaan.
Deze samenvatting is volledig ter vervanging van het boek te gebruiken. Leer vooral goed de oefententamens.
Ook zijn er overal eenvoudige voorbeelden bijgevoegd voor een beter begrip van de stof.
SCHRIK NIET van het aantal paginanummers.
Elke vraag van het oefen tentamen wordt uitgebreid behandeld en neemt 1 pagina per vraag in beslag.
80 vragen in totaal.
Achterin de samenvatting heb ik nog een aantal theorieën en hypotheses toegevoegd, ook die zijn belangrijk
voor het tentamen.
UITLEG SAMENVATTING:
Alles met een highlight is belangrijk voor het tentamen. Ik heb na het maken van mijn eigen tentamen extra highlights
toegevoegd.
Blauw -> Koptekst (vaak een koptekst uit het boek)
Rood -> Subkop of Term. (Goed om te leren)
Groen -> Tweede en tegenovergestelde/verschillende term van rood.
(Heeft nog wel met hetzelfde onderwerp te maken)
Oranje -> Derde tegenovergestelde/verschillende term
(Komt zelden voor)
Paars -> Voorbeelden voor begrip.
(De ruimte tussen pagina’s is om een duidelijk overzicht te behouden)
Succes!
, VOORBEELD VAN HET OEFENTENTAMEN EN HOE ELKE VRAAG BEHANDELD WORDT!!
OEFENTENTAMEN 1
Vraag 1: Timo voert wetenschappelijk onderzoek uit op een universiteit. Zijn onderzoeksvraag gaat over de
manier waarop consciëntieusheid en extraversie samenhangen met carrièresucces.
Wat is vermoedelijk Timo’s onderzoeksgebied?
A. Persoonlijkheidspsychologie
B. Sociale psychologie
C. Sociologie
D. Klinische psychologie
Het juiste antwoord is A. Persoonlijkheidspsychologie.
Gecombineerde uitleg en context waar andere antwoorden zouden passen:
• A. Persoonlijkheidspsychologie: Dit is correct omdat Timo's onderzoek zich richt op individuele
verschillen in persoonlijkheid (consciëntieusheid en extraversie) en hoe deze de uitkomst in het
leven, zoals carrièresucces, beïnvloeden. Persoonlijkheidspsychologie onderzoekt precies deze
aspecten: de individuele verschillen tussen mensen en hoe deze verschillen hun gedrag in
verschillende situaties en over tijd beïnvloeden.
• B. Sociale psychologie: Dit antwoord is onjuist omdat sociale psychologie zich focust op hoe
individuen worden beïnvloed door de aanwezigheid, gedachten, en gedragingen van anderen.
Echter, als Timo’s onderzoek meer gefocust was op hoe sociale interacties, groepsdynamieken of
sociale percepties extraversie en consciëntieusheid koppelen aan succes, dan zou sociale
psychologie een passend gebied zijn.
• C. Sociologie: Dit antwoord is niet correct in deze context omdat sociologie de studie van de
samenleving op een breder niveau is, met een focus op sociale structuren, klassen, en
groepsinteracties, in tegenstelling tot individuele psychologische trekken. Als Timo zich echter zou
richten op hoe sociale structuren en culturele normen carrièresucces beïnvloeden, met een nadruk
op grotere sociale systemen in plaats van individuele verschillen, zou sociologie relevant zijn.
• D. Klinische psychologie: Dit antwoord is onjuist voor Timo's onderzoeksvraag omdat klinische
psychologie zich richt op het diagnosticeren en behandelen van psychische stoornissen en
individuele psychologische problemen. Als Timo's interesse echter lag in hoe
persoonlijkheidstrekken zoals consciëntieusheid en extraversie de ontwikkeling van psychische
stoornissen beïnvloeden of hoe deze trekken veranderen als gevolg van klinische interventies, dan
zou klinische psychologie een geschikt onderzoeksgebied zijn.
,H1 - Inleiding tot de sociale psychologie
1.1. WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE
Psychologie: Dit is de wetenschap die het gedrag en de psychische processen van het individu bestudeert.
Voorbeeld: Een voorbeeld van psychologie is het bestuderen van hoe mensen reageren op stressvolle
situaties en hoe ze omgaan met angstgevoelens.
Sociale psychologie: Dit is de wetenschap die bestudeert hoe de gedachten, gevoelens en gedragingen
van mensen worden beïnvloed door de echte of denkbeeldige aanwezigheid van anderen (ouders,
vrienden, vreemden: de gehele sociale situatie). De kern hiervan is sociale invloed.
Voorbeeld: Een voorbeeld van sociale psychologie is het onderzoeken van hoe mensen hun gedrag
aanpassen wanneer ze zich in een groep bevinden, zoals het conformeren aan groepsnormen. (Wordt in
een later hoofdstuk behandelt)
Sociale invloed: Dit is het effect dat woorden, daden of de aanwezigheid van anderen hebben op onze
gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag. Het is breder dan pogingen tot overreding van anderen (door
reclame, verkiezingscampagnes, vrienden die je proberen over te halen). Sociale invloed gaat verder dan
gedrag. Het omvat ook gedachten, gevoelens en onzichtbare handelingen. Het heeft naast doelbewuste
pogingen tot overreding meer uitingsvormen. We worden alleen al door de aanwezigheid van anderen
beïnvloed. Dit omvat de goed- of afkeuring van bekenden en onbekenden en de verwachting hoe ze op ons
zullen reageren. Sociaal psychologen zijn geïnteresseerd in wat er in iemands hoofd gebeurt wanneer de
invloeden botsen.
Voorbeeld: Een voorbeeld van sociale invloed is wanneer mensen hun mening aanpassen aan die van
anderen in een groepsdiscussie, zelfs als ze het eigenlijk niet eens zijn met de meerderheid, om sociale
afwijzing te voorkomen.
SOCIALE PSYCHOLOGIE, WETENSCHAP EN GEZOND VERSTAND
Mensen handelen vaak zonder zich bewust te zijn van de redenen achter hun acties en gevoelens.
Bijvoorbeeld, de rechtvaardiging die ze geven voor het niet bellen van de politie na de online zelfmoord van
een 19-jarige man, is niet noodzakelijkerwijs de echte reden waarom ze niets deden. Om de ware redenen
achter menselijk gedrag te achterhalen, maken sociaal psychologen gebruik van wetenschappelijke
methoden om hypotheses empirisch en systematisch te testen.
Empirische methode: Een methode gebaseerd op observatie en/of onderzoek om hypothesen te testen.
Bijvoorbeeld: een sociaal psycholoog zou observaties kunnen gebruiken om te onderzoeken waarom
mensen bepaalde gedragingen vertonen.
Hypothese: Een voorlopige aanname die nog bewezen moet worden.
Bijvoorbeeld: een hypothese zou kunnen zijn dat mensen minder geneigd zijn om hulp te bieden in
noodsituaties als er veel omstanders aanwezig zijn.
Sociaal psychologen: Stellen vragen die vergelijkbaar zijn met die van filosofen, maar ze proberen deze
vragen op een empirische manier te beantwoorden. Een belangrijke taak van sociaal psychologen is
bijvoorbeeld het onderzoeken van de specifieke omstandigheden die bepalen of bepaald gedrag
waarschijnlijk is. In tegenstelling tot disciplines zoals antropologie en sociologie, richt sociale psychologie
zich niet alleen op de objectieve kenmerken van sociale situaties, maar ook op hoe mensen worden
beïnvloed door hun interpretatie van die situaties.
, Construct: De manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren.
Bijvoorbeeld: iemands construct van vriendschap kan bepalen hoe ze vriendschappelijk gedrag
interpreteren.
Sociaal psychologen zijn vooral geïnteresseerd in de wortels van interpretatie. Mensen streven er
bijvoorbeeld naar om hun interpretaties zo nauwkeurig mogelijk te maken, of om zichzelf in een gunstig
daglicht te stellen door middel van hun interpretaties. Veel sociaalpsychologisch onderzoek richt zich op
deze determinanten van gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen.
Determinant: Een factor die dat invloed uitoefent op de gedachten, gevoelens, attitudes, overtuigingen en
gedragingen van individuen binnen sociale contexten.
Bijvoorbeeld: sociale normen kunnen een determinant zijn van het gedrag van individuen in een groep.
(Omgeving)
SOCIALE PSYCHOLOGIE EN HET VERSCHIL MET VERWANTE DISCIPLINES
(Deze tabel is belangrijk voor het tentamen)
Individuele verschillen: Dit verwijst naar de aspecten van de persoonlijkheid die mensen onderscheiden van
anderen. Bijvoorbeeld, iemand kan verlegen zijn in de ene situatie en vriendelijk en levendig in een andere
situatie. Het is interessant om te onderzoeken welke factoren in deze twee sociale situaties zo verschillend
zijn dat ze een aanzienlijk effect hebben op het gedrag.
Per discipline verschilt het analyseniveau:
• Biologie: Richt zich op genen, hormonen en neurotransmitters.
• Persoonlijkheids- en klinische psychologie: Concentreert zich op het individu.
• Sociologie: Bestudeert de groep of sociaal systeem en richt zich op de samenleving als geheel in
plaats van op het individu.
• Sociale psychologie: Onderzoekt het individu in de context van een sociale situatie. De situatie heeft
een aanzienlijke invloed op hoe mensen met elkaar omgaan.
