Samenvatting Hoorcollege Werken met en voor cliënten Verstandelijk beperkten jaar 3

Werken met en voor cliënten – Verstandelijk beperkten

Leerdoelen
Introductiecollege
1. De student weet wanneer er sprake is van een verstandelijke beperking en kent de oorzaken
van een verstandelijke beperking.
2. De student weet welke diagnostische instrumenten logopedisten inzetten bij cliënten met
een verstandelijke beperking.
3. De student kent de basisprincipes van Totale Communicatie en de communicatieniveaus van
Verpoorten.
4. De student kent de behandelprincipes van de logopedische behandeling bij cliënten met een
verstandelijke beperking en eet- en drinkproblemen.
5. De student kent de bijzondere kenmerken van de taalontwikkeling bij een kind met een
verstandelijke beperking.
6. De student kent de behandelprincipes van de logopedische behandeling bij kinderen met het
syndroom van Down.
7. De student weet welke, waarom en hoe visuele ondersteuning aangeboden ter stimulatie
van de taalontwikkeling met het syndroom van Down.

College RTD
1. De student weet welke niet-technische, statische en dynamische communicatiemiddelen er
zijn en wanneer deze worden ingezet binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke
beperking.
2. De student kent het aanvraagtraject voor een communicatiemiddel en de rol van de
logopedist binnen dit traject.
3. De student stelt een behandelplan op voor het implementeren van een communicatiemiddel
binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.

College Sensorische informatieverwerking bij mensen met een verstandelijke beperking
1. De student maakt kennis SI-problemen.
2. De student signaleert SI-problemen in combinatie met logopedische problematiek.
3. De student bepaalt vervolgstappen bij een cliënt met SI-problemen.
4. De student formuleert een advies a.d.h.v. een casus van een kind met SI-problemen en voert
een adviesgesprek met ouders.




1

, College 1. Introductie thema VB & syndroom van Down

Wat is een verstandelijke beperking?
Definitie verstandelijke beperking volgens ‘oude’ DSM
- Zwak begaafd: IQ 70-79
- Lichte verstandelijke beperking: IQ 50-69
- Matige verstandelijke beperking: IQ 35-49
- Ernstige verstandelijke beperking: IQ 20-34
- Zeer ernstige verstandelijke beperking: IQ < 20
In het oude DSM is de indeling op basis van het IQ. Er wordt hier gesproken in gradaties.
Tegenwoordig er geen sprake meer van zo’n indeling, maar soms zie je dit nog wel in dossiers
terugkomen.

Definitie verstandelijke beperking volgens ‘nieuwe’ DSM
- Een verstandelijke beperking is een intellectuele ontwikkelingsstoornis die zowel een actuele
verstandelijke beperking alsmede een gebrek in adaptief functioneren omvat en ontstaan in
de ontwikkelingsperiode (DSM-V, 2013).
- Actuele verstandelijke beperking: twee of meer standaard deviaties in Intelligentie
Quotiënt (IQ) onder het gemiddelde → IQ 70 of lager
- Gebrek in adaptief functioneren: beperking en begrenzing van deelname en functioneren in
één of meer aspecten van het dagelijks functioneren

Oorzaken verstandelijke beperking
- Chromosoomafwijking (Syndroom van Down)
- DNA-afwijking (erfelijkheid)
- Overige ontwikkelingsstoornissen voor de geboorte
- Ziekten moeder tijdens zwangerschap (bijv. Rode Hond)
- Problemen rondom de geboorte (zuurstoftekort bij geboorte)
- Infecties
- Oorzaak onbekend
Onderscheid verstandelijke beperking en niet aangeboren hersenletsel → bij een verstandelijke
beperking is alles voor of tijdens de geboorte gebeurd. Je wordt geboren met een verstandelijke
beperking.
Wanneer je bijvoorbeeld een ernstig ongeluk krijgt en het verstand is aangedaan, dan spreek je van
een niet aangeboren hersenletsel.

Bijkomende problematiek
- Oogafwijkingen, slecht zicht
- Gehoorafwijkingen: veel voorkomend, vaak onderkend, omdat mensen niet altijd kunnen
aangeven dat ze slecht horen!
- Hartafwijkingen
- Ontwikkelingsstoornissen
- SI-problemen (sensorische integratieproblemen, problemen met het verwerken van de
prikkels. Je ziet dat mensen met een verstandelijke beperking heel erg overgevoelig of juist
onder gevoelig zijn voor prikkels.

Werken in de zorg voor mensen met een VB, iets voor jou?
https://www.youtube.com/watch?v=gZq0Plo_ydk




2