Samenvatting Literatuur Publieke Waarden & Ethiek

Samenvatting artikelen
Publieke Waarden en Ethiek
September-oktober 2018

,Inhoudsopgave
Publieke Waarden en Ethiek.......................................................................................................................... 1

Week 1.......................................................................................................................................................... 3
Integriteit anno 2015: pijnpunten op de agenda (Huberts, 2015).......................................................................3
Waarden maken de overheid (Rijnja & Klinkers).................................................................................................4
Het Pantheon van de Publieke Waarden (Rutgers, 2011)...................................................................................4

Week 2.......................................................................................................................................................... 5
The Possibility of Administratve thiis (Thompson, 1985).................................................................................5
thiial Deiision Making: The Person in the Proiess (Matson, 2000)................................................................6
The Quest for Publii Serviie thiis: Individual Consiienie and Organizatonal Constraints (Kyarimpa &
Gariia-Zamor, 2006)............................................................................................................................................7

Week 3.......................................................................................................................................................... 9
Publii-Value Failure: When fiient Markets May Not Do (Bozeman, 2002).....................................................9
What’s valued most? Similarites and diferenies betteen the organizatonal values of the publii and private
seitor (Van der Wal, De Graaf & Lasthuizen, 2008)..........................................................................................10
The Publiiness of Publii Administraton (Pesih, 2008)......................................................................................13

Week 4........................................................................................................................................................ 15
Instruments of value: using the analyti tools of publii value theory in teaihing and praitie (De Jong et al.
2016)..................................................................................................................................................................15
Appraising Publii Value: Past, present and futures (Williams & Shearer, 2011)...............................................17
Publii Value Management: A Net Narratve for Nettorked Governanie? (Stoker, 2005)..............................19
Zoeken naar Publieke Waarde naast Bestuurskunde en NPM......................................................................19
Publii Values in Publii-Private Partnerships (Reynaers, 2013)..........................................................................21

Week 5........................................................................................................................................................ 23
thiial Leadership and trust: It’s all about meetng expeitatons (Van den Akker et. al, 2009).......................23
The Insitutonalizaton of Integrity in Loial Government (Hoekstra & Kaptein, 2012)......................................24
Thaler & Helmig (2015)......................................................................................................................................25

Week 6........................................................................................................................................................ 27
The searih for defnitons: the vitality of politis and the issue of iorrupton (Johnston, 1996).......................27
Neoliberal Reform, Governanie and Corrupton in the South: Assessing the Internatonal Ant-Corrupton
Crusade (Brotn & Cloke, 2004).........................................................................................................................28
Hot to measure integrity violatons (Lasthuizen e.a., 2011)............................................................................30




2

,Week 1
Integriteit anno 2015: pijnpunten op de agenda (Huberts, 2015)
Er zijn acht visies op intregriteit; integriteit als;
 heelheid
 passend onderdeel van de omgeving
 professionele verantwoordelijkheid
 bewust moreel refecteren/handelen
 waarde(n) inclusief onkreukbaarheid
 overeenstemming met wet en regels
 overeenstemming met geldende morele waarden/normen
 exemplarisch ideaal gedrag

Gehanteerde visie: overeenstemming met geldende morele waarden/normen
Integritsme: integriteit te breed oprekken waardoor zaken ten onrechte tot integriteitskwestes
worden gerekend. Gevaar: algemeniseren.

Pijnpunt 1: betekenis integriteit, toenemende integritsme.
Beschuldigden zijn onmachtg, reputate beschadigd. Integriteit kan gebruikt worden om reputate te
verslechteren. Refecte aard klacht.

Typen integriteitsschendingen
 corrupte: omkoping
 corrupte: bevooroordeling vrienden/familie
 fraude & diefstal
 dubieuze gifen/belofen
 onverenigbare nevenfunctes
 misbruik bevoegdheden
 manipulate informate
 discriminate, seksuele intmidate
 verspilling/wanprestate
 wangedrag in vrije tjd

Thema’s in 2015
 belangenverstrengeling en favoritsme (een voorkeur hebben)
 omgaan met publieke middelen/declarates
 omgangsvormen in functe en privétjd

Er is een grijs gebied; onduidelijkheid.
Moresprudente ontbreekt (zoals jurisprudente): regels en normen
Er is een huis van de klokkenluiders om misstanden te melden; maar wat is de verhouding van dit
huis ten opzichte van de Rekenkamer en de Ombudsman?

Pijnpunt: waar moeten burgers en ambtenaren terecht met klachten/meldingen?
Er is geen adequaat integriteitsstelsel voor meldingen en onderzoek.
Ook integriteit ten opzichte van landelijke politek laat te wensen over
Inzet in internatonale bestrijding is nog niet sterk genoeg; evenals in de private sector
Wetenschap: collega’s moeten worden overtuigd van de noodzaak (gebeurt nu nog in beperkte
mate). Ethiek moet op onderzoeksagenda’s terecht komen!


3

, Waarden maken de overheid (Rijnja & Klinkers)
De overheid kent vier centrale functes
1. Het waarborgen van de rechtsorde
2. Het garanderen van een basisbestaan
3. Het bevorderen van het collectef belang
4. Het compenseren van de markt

Daarnaast kent de overheid elf systeemeigenschappen;
 Subjecteve grondslag (niet altjd objectef)
 Fundameel omstreden (altjd zoeken naar een meerderheid, dus altjd verliezers)
 Leveringsplicht (overheid moet diensten leveren en heef een inspanningsverplichtng)
 Beperkte vrijwillige afname (burger is zelden ‘klant’, doordat overheidsdiensten een
monopolie hebben)
 Macht (gezag kracht bij zeten door regelgeving, voorzieningen en voorlichtng)
 Leken en specialisten (bestuurders vallen terug op vakdeskundige ambtenaren)
 Openbaarheid; alle informate is openbaar
 Beperkte beheersbaarheid (proces is bijna nooit planbaar door tjdsdruk en politeke
verantwoordelijkheid)
 Verscheidenheid in eenheid (coalitevorming)
 Zelfinding (veiligheidskleppen: speelveld)
 Uitvergrotng (publieke dienstverlening ligt soms onder een vergrootglas)

Betekenis van taarden
Idealen zijn waarden onder druk (capaciteitsorganisate, geen tjd om algemeen na te gaan,
compette met privaat)

Gezag: zichtbaar door afstand (legitmiteit, zichtbaarheid, afstand, ethos-pathos-logos)

Tot slot: als de politek de waarden niet meer artculeert en de ambtenaren geen
verantwoordelijkheid nemen verliest de overheid haar geloofwaardigheid. De overheid moet zich
toeleggen op fundamentele waardentoedeling.

Het Pantheon van de Publieke Waarden (Rutgers, 2011)
Publieke waarden zijn volgens Rutgers: “Duurzaame opvatngen over de vormgeving van en
bezigheden in de samenleving die al dan niet nastrevenswaardig worden beschouwd voor het
voortbestaan van die samenleving, het welbevinden van haar leden en in samenhang daarmee, de
aarden het gedrag van degenen – de publieke functonarissen – die deze waarden moeten
behartgen.

Volgens Bozeman zijn de publieke waarden van een samenleving de waarden die een normateve
consensus genereren wat betref
a) de rechten, voordelen en voorrechten die een burger (al dan niet) toekomen;
b) de verplichtngen van burgers aan de samenleving, de staat en aan elkaar; en;
c) de principes waarop bestuur en beleid gebaseerd dient te zijn

Bozeman zet publieke waarden af tegen het algemeen belang; public interest; publieke waarden
kunnen op een zekere consensus bogen.




4