Systeem aarde ENDOGENE PROCESSEN
ENDO-1: welkom op aarde
Druk, temperatuur en dichtheid nemen toe met de diepte
De aarde bestaat voor 90% uit magnesium (Mg), Ijzer (Fe), silicium (Si) en zuurstof (O)
Fysische indeling:
Lithosfeer: koel, regide (sterk), bros (als je wilt buigen breekt het)
Asthenosfeer: zwak, plastisch (als je opdrukt vervormt het)
Mesosfeer: warm, sterker dan asthenosfeer, vervormen gaat langzamer
Buitenkern: vloeibaar, magnetisch veld in opgewekt
Binnenkern: vast door toename druk en temperatuur (6370 km) 5000 graden
Chemische indeling:
Korst: silicaanrijk
Mantel: magnesiuemrijk en zuurstofrijk, silicaanarm
Kern: ijzer (buitenkern meer zuurstof)
De wetenschappelijke cyclus
1. Waarneming of experiment
2. Hypothese
3. Test hypothese
4. Theorievorming
5. Wet, principe, model, paradigma
6. Continue kritiek
7. Zo nodig verandering van paradigma
Uniformitarianisme:
Alle geologische gebeurtenissen uit het verleden kunnen worden verklaard door processen
of krachten die nu actief zijn (the present is the key to the past, Lyell) → siccar point
De cyclus:
Opheffing – erosie – transport – afzetting – verstening – opheffing
Gradualisme (Hutton):
Geologische processen traag, continue, herhalen zich eindeloos
,Moderne visie gaat uit van gradualisme en uniformitarianisme met soms catastrofisme
Aardkern: closed system
Mantel: open system
De drijvende kracht van systeem aarde
1. Oerwarmte
- Accretie-energie
- Adiabatische compressie
- Vorming van de aardkern
2. Kristallisatiewarmte
3. Natuurlijke radioactiviteit
Gevolg → convectie en plaattektoniek
, AE&D:
Bouwstenen van de aarde
- Atoom
- Element
- Molecuul
- Mineraal
- Gesteente
Atoom
Proton: positief geladen
Electron: negatief geladen
Mass number: proton en neutron bij elkaar
Elementen
Stof dat uit een soort atomen bestaat.
Aantal protonen in de kern staat voor cijfer periodiek elementen
Rijen geeft aantal elektronen schillen aan
Kolommen geven weer hoeveel elektronen in buitenschillen (helemaal rechts zit vol met
elektronen) Helemaal rechts wilt niet met iemand verbinden
4 belangrijkste elementen van de aarde: magnesium, ijzer, silicium, zuurstof
Deze 8 elementen vormen 99% van de aarde magnesium, ijzer, silicium, zuurstof, calcium,
nikkel, aluminium, sulfur
Molecuul
, Mineraal
In de natuur gevormd stof die een chemische samenstelling heeft, karakteristieke
kristalstructuur
Grafiet: koolstof (diamant bestaat ook alleen uit koolstof, alleen sterkere verbinding)
Groepen mineralen
- Silicaten
- Carbonaten
- Oxiden (erts mineralen)
- Silfiden (erts mineralen)
- Sulfaten (vormen onder verdampen)
Waarom mineralen belangrijk?
- Vaste chemische samenstelling (hierdoor kan je dingen uit verleden achterhalen,
geologische processen)
Gesteente
- Afzettingsgesteenten (sedimentaire)
- Stollingsgesteenten
- Metamorfe gesteenten
Graniet bestaat uit 4 mineralen orthoclase feldspar, quartz, biotite, plagioclase feldspar
ENDO-1: welkom op aarde
Druk, temperatuur en dichtheid nemen toe met de diepte
De aarde bestaat voor 90% uit magnesium (Mg), Ijzer (Fe), silicium (Si) en zuurstof (O)
Fysische indeling:
Lithosfeer: koel, regide (sterk), bros (als je wilt buigen breekt het)
Asthenosfeer: zwak, plastisch (als je opdrukt vervormt het)
Mesosfeer: warm, sterker dan asthenosfeer, vervormen gaat langzamer
Buitenkern: vloeibaar, magnetisch veld in opgewekt
Binnenkern: vast door toename druk en temperatuur (6370 km) 5000 graden
Chemische indeling:
Korst: silicaanrijk
Mantel: magnesiuemrijk en zuurstofrijk, silicaanarm
Kern: ijzer (buitenkern meer zuurstof)
De wetenschappelijke cyclus
1. Waarneming of experiment
2. Hypothese
3. Test hypothese
4. Theorievorming
5. Wet, principe, model, paradigma
6. Continue kritiek
7. Zo nodig verandering van paradigma
Uniformitarianisme:
Alle geologische gebeurtenissen uit het verleden kunnen worden verklaard door processen
of krachten die nu actief zijn (the present is the key to the past, Lyell) → siccar point
De cyclus:
Opheffing – erosie – transport – afzetting – verstening – opheffing
Gradualisme (Hutton):
Geologische processen traag, continue, herhalen zich eindeloos
,Moderne visie gaat uit van gradualisme en uniformitarianisme met soms catastrofisme
Aardkern: closed system
Mantel: open system
De drijvende kracht van systeem aarde
1. Oerwarmte
- Accretie-energie
- Adiabatische compressie
- Vorming van de aardkern
2. Kristallisatiewarmte
3. Natuurlijke radioactiviteit
Gevolg → convectie en plaattektoniek
, AE&D:
Bouwstenen van de aarde
- Atoom
- Element
- Molecuul
- Mineraal
- Gesteente
Atoom
Proton: positief geladen
Electron: negatief geladen
Mass number: proton en neutron bij elkaar
Elementen
Stof dat uit een soort atomen bestaat.
Aantal protonen in de kern staat voor cijfer periodiek elementen
Rijen geeft aantal elektronen schillen aan
Kolommen geven weer hoeveel elektronen in buitenschillen (helemaal rechts zit vol met
elektronen) Helemaal rechts wilt niet met iemand verbinden
4 belangrijkste elementen van de aarde: magnesium, ijzer, silicium, zuurstof
Deze 8 elementen vormen 99% van de aarde magnesium, ijzer, silicium, zuurstof, calcium,
nikkel, aluminium, sulfur
Molecuul
, Mineraal
In de natuur gevormd stof die een chemische samenstelling heeft, karakteristieke
kristalstructuur
Grafiet: koolstof (diamant bestaat ook alleen uit koolstof, alleen sterkere verbinding)
Groepen mineralen
- Silicaten
- Carbonaten
- Oxiden (erts mineralen)
- Silfiden (erts mineralen)
- Sulfaten (vormen onder verdampen)
Waarom mineralen belangrijk?
- Vaste chemische samenstelling (hierdoor kan je dingen uit verleden achterhalen,
geologische processen)
Gesteente
- Afzettingsgesteenten (sedimentaire)
- Stollingsgesteenten
- Metamorfe gesteenten
Graniet bestaat uit 4 mineralen orthoclase feldspar, quartz, biotite, plagioclase feldspar
