Vakinhoud Infectieziektes:
- 1. Algemene principes
- 2. Overdracht en preventie van infectieziekten
- 3. Basisprincipes anti-microbiële middelen
- 4. Basisprincipes van vaccinatie
- 5. Practicum microbiologie
Samenvatting: Algemene principes van micro-organismen en ziekteverwekkers inclusief
basisprincipes van microbiologische diagnostiek
1. Inleiding
Eerste deel 20e eeuw:
- Polio (ijzeren long)
- Buiktyfus
- Malaria
- Mazelen
- …
- Controle infectieziektes: recent (sinds 70 jaar) + enkel in rijke landen
2019: COVID!
3 domeinen leven:
Toekomst:
- Nieuwe infectieziekten
o Emerging – re-emerging
o Min 30 nieuwe infectieziekten ontdekte de laatste 30
jaar.
▪ Nieuwe pathogenen (COVID-19, Zika, HIV)
▪ Identificatie oorzakelijke pathogenen bij gekende infectieziekten
▪ ‘oude’ ziektes erkend als infectieziekte (H. pylori)
▪ ‘oude’ pathogenen in nieuwe gebieden
o Geschiedenis: !
▪ settled villages: nieuwe microben
• Dicht bij dieren + bij elkaar (insecten + knaagdieren)
• Eenzijdig dieet (granen)
• Afval
▪ Pre-industriële steden: eerste epidemiën (pokken, mazelen,…)
▪ Industriële steden: epidemiën + nu ook meer pandemieën
• Hogere populatie densiteit + lagere hygiënische
omstandigheden
• Pasteurisatie, sterilisatie
, ▪ Nu: AB-resistentie
• Global village, oudere mensen, emerging diseases
- Toenemende resistentie
o MRSA, VRSA, VRE, PRSP, ESBL, CPE
o Mechanismen van resistentie in Gram- bacteriën
▪ Overzicht-figuur
▪ beta-lactamases → carbapenem-gebruik → carbapenem-
resistentie
o Verspreiding van resistentie (zoals bact zich verspreiden)
▪ Gram- geven veel DNA aan elkaar door
▪ Huishouden & huisdieren
▪ Dieren
▪ Reizen
▪ Eten
o !!! vooral stijging resistentie wereldwijd tegen Gram-
- Beperkte beschikbaarheid nieuwe antibiotica
- Nieuwe diagnostische tools
o Nood aan snelle, eenvoudige, point-of-care tests
- Nieuwe vaccins
,
, 2. Normale flora
- Foetus – kolonisatie lichaamsholten + opp
- Karakteristiek, maar veranderingen (L, D, H, PH
- Bescherming tegen pathogenen
o Competitie voor voeding + R (opp)
o Milieu creëren dat ongunstig is voor pathogenen
▪ Secretie antimicrobiële substanties (bacteriocines)
▪ VZ-productie (propionibact in huid)
▪ pH verlagen (lactobacillen vagina)
▪ stimuleren immuunrespons (darm)
- Toepassing:
o Probiotica
o Groeipromotors bij dieren
o Herstelling darmflora
- Overzicht
o BOVENSTE LUCHTWEGEN: vooral aëroben + ook wat anaëroben + fungi:
Candida spp
▪ Mond
• Geboorte: S, V, L, N
• Verschijnen tanden: P, F
• Verdere tandgroei: S
▪ Neus
• S. aureus (! Self-infection / cross-infection)
• Coagulase-negatieve staphylokokken
• Diphteroiden
▪ Nasopharynx
• Idem neus
• +niet-gekapselde: N. Meningitis, H. influenza, S. pneumoniae
• ! geen anaëroben
▪ Oropharynx
• Idem neus
• Alfa-hemolytische streptokokken
• M. catarrhalis
▪ Tonsillen
• Anaëroben
o ONDERSTE LUCHTWEGEN: steriel!
o Oor
▪ Coagulase-negatieve staphylokokken
▪ Corynebacterium
o Oog: idem huid en mucosa
- 1. Algemene principes
- 2. Overdracht en preventie van infectieziekten
- 3. Basisprincipes anti-microbiële middelen
- 4. Basisprincipes van vaccinatie
- 5. Practicum microbiologie
Samenvatting: Algemene principes van micro-organismen en ziekteverwekkers inclusief
basisprincipes van microbiologische diagnostiek
1. Inleiding
Eerste deel 20e eeuw:
- Polio (ijzeren long)
- Buiktyfus
- Malaria
- Mazelen
- …
- Controle infectieziektes: recent (sinds 70 jaar) + enkel in rijke landen
2019: COVID!
3 domeinen leven:
Toekomst:
- Nieuwe infectieziekten
o Emerging – re-emerging
o Min 30 nieuwe infectieziekten ontdekte de laatste 30
jaar.
▪ Nieuwe pathogenen (COVID-19, Zika, HIV)
▪ Identificatie oorzakelijke pathogenen bij gekende infectieziekten
▪ ‘oude’ ziektes erkend als infectieziekte (H. pylori)
▪ ‘oude’ pathogenen in nieuwe gebieden
o Geschiedenis: !
▪ settled villages: nieuwe microben
• Dicht bij dieren + bij elkaar (insecten + knaagdieren)
• Eenzijdig dieet (granen)
• Afval
▪ Pre-industriële steden: eerste epidemiën (pokken, mazelen,…)
▪ Industriële steden: epidemiën + nu ook meer pandemieën
• Hogere populatie densiteit + lagere hygiënische
omstandigheden
• Pasteurisatie, sterilisatie
, ▪ Nu: AB-resistentie
• Global village, oudere mensen, emerging diseases
- Toenemende resistentie
o MRSA, VRSA, VRE, PRSP, ESBL, CPE
o Mechanismen van resistentie in Gram- bacteriën
▪ Overzicht-figuur
▪ beta-lactamases → carbapenem-gebruik → carbapenem-
resistentie
o Verspreiding van resistentie (zoals bact zich verspreiden)
▪ Gram- geven veel DNA aan elkaar door
▪ Huishouden & huisdieren
▪ Dieren
▪ Reizen
▪ Eten
o !!! vooral stijging resistentie wereldwijd tegen Gram-
- Beperkte beschikbaarheid nieuwe antibiotica
- Nieuwe diagnostische tools
o Nood aan snelle, eenvoudige, point-of-care tests
- Nieuwe vaccins
,
, 2. Normale flora
- Foetus – kolonisatie lichaamsholten + opp
- Karakteristiek, maar veranderingen (L, D, H, PH
- Bescherming tegen pathogenen
o Competitie voor voeding + R (opp)
o Milieu creëren dat ongunstig is voor pathogenen
▪ Secretie antimicrobiële substanties (bacteriocines)
▪ VZ-productie (propionibact in huid)
▪ pH verlagen (lactobacillen vagina)
▪ stimuleren immuunrespons (darm)
- Toepassing:
o Probiotica
o Groeipromotors bij dieren
o Herstelling darmflora
- Overzicht
o BOVENSTE LUCHTWEGEN: vooral aëroben + ook wat anaëroben + fungi:
Candida spp
▪ Mond
• Geboorte: S, V, L, N
• Verschijnen tanden: P, F
• Verdere tandgroei: S
▪ Neus
• S. aureus (! Self-infection / cross-infection)
• Coagulase-negatieve staphylokokken
• Diphteroiden
▪ Nasopharynx
• Idem neus
• +niet-gekapselde: N. Meningitis, H. influenza, S. pneumoniae
• ! geen anaëroben
▪ Oropharynx
• Idem neus
• Alfa-hemolytische streptokokken
• M. catarrhalis
▪ Tonsillen
• Anaëroben
o ONDERSTE LUCHTWEGEN: steriel!
o Oor
▪ Coagulase-negatieve staphylokokken
▪ Corynebacterium
o Oog: idem huid en mucosa
