Systeem aarde 4/5 havo
H1 Ons eiland in de ruimte
Paragraaf 1.2 Planeet aarde
De derde planeet vanaf de zon
De aarde en zeven andere planeten draaien rond de zon en
vormen ons zonnestelsel:
● Vier binnenplaneten uit steen: Mercurius, Venus,
Aarde en Mars.
● Vier buitenplaneten uit gas: Jupiter, Saturnus,
Uranus en Neptunus.
Tijdschalen
De aarde is ongeveer 4,6 miljard jaar oud. Om periode te
overzien, geologische tjdschaal nodig:
● Vroeger relatieve tjdschaal vvolgorde tjdperkeen bekeend, maar ouderdom in jaren niet)..
● Nu absolute tjdschaal vverdeling in tjdperkeen,
perioden en tjdvakekeen met leefijd in miljoenen
jaren)..
Opbouw van de aarde
► De aarde is opgebouwd uit bolschillen. Van binnen
naar buiten:
‒ Kern
Binnenste schil.
Binnenkeern is vast, buitenkeern is vloeibaar.
‒ Mantel
Binnenmantel is vast, buitenmantel is taai-vloeibaar.
‒ Korst
Dikete varieert:
7 tot 10 keilometer onder de oceanen.
30 tot 40 keilometer onder de contnenten.
Tot 70 keilometer onder gebergten.
Bolschillen van binnen naar buiten steeds lichter en vrij abrupte overgang.
, Twee sferen:
Lithosfeer
Gesteenten keorst en gesteenten vaste buitenste deel mantel vormen lithosfeer v100 -
150 kem dike).. Twee typen keorst in lithosfeer:
● Contnentale keorst uit graniet met soortgelijkee massa 2,o
● Oceanische keorst uit basalt met soortgelijkee massa 3,0
Contnent lichter dan oceaanbodem, waardoor contnent hoger ligt.
Asthenosfeer
Onder lithosfeer ligt asthenosfeer = taai-vloeibaar gesteente.
Platen lithosfeer glijden over asthenosfeer:
● Asthenosfeer onder oceanen 100 tot 200 kem dike
● Asthenosfeer onder contnenten 100 tot 500 kem dike