samenvatting hoofdstuk 1, 2, 3 en 4

SAMENVATTING: Orthopedagogische
methoden
1. Waarom dit vak?
 Focus op het concreet methodisch handelen  WAT doe je en HOE in die situate?
 Beroepseigen methoden  vergroten het professioneel handelen
 Ook opvoeder-begeleiders hebben eigen methoden
 Ook bakkers hebben een eigen methode (vb. hoe bak je heet best brood?)
 Voorbeelden van methoden:
o SMOG en pictogrammen
o Gentle Teaching
o LSCI – via duidelijke stappen
o Werkpuntenbord
o Triple P


2. Aansluitend bij orthopedagogische concepten II
 Visies krijgen concreet vorm op de werkvloer
o Nu meer systeemdenken/ ecologisch model
o Nieuwe visies leiden tot nieuwe methoden
 Hulpverlening sluit aan bij de noden cliënt(systeem)


3. In het bijzonder aansluitend bij orthopedagogisch handelen
 Concrete werkwijzen van beeldvorming t.e.m. evaluate


Deel 1: Methoden vs. methodiek – begripsverheldering
1. Inleiding
Verschil tussen ‘methode’ en ‘methodiek’ is niet altjd duidelijk; vaak worden ze in de literatuur en
op de werkvloer voor elkaar gebruikt.


4. Methode
2.1.Begripsomschrijving
Voor elk beroep bestaan min of meer vaste werkwijzen, waarmee men kan beschrijven wat men
doet. De bakker, de computerprogrammeur, de kinesist… en ook de hulpverlener werken op een
bepaalde manier.

Methode = een bepaalde manier van werken, een bepaalde werkwijze die men hanteert.
 Defnite van Bouwkamp: methode = een gesystematseerde wijze van werken om een doel te
bereiken.
 Defnite Bassant en de ooos = een methode is een omschreven en doelgerichte werkwijze om
met een cliënt (en groep) in een bepaalde situate een bepaald vraagstuk op te lossen. Het
1

, geeft richtng aan het handelen van de hulpverlener door middel van aanwijzingen voor het
gebruik van instrumenten en technieken (vb. oET, genogram…).
2.2.KENMERKEN METHODE
 (Vaak) een theoretsche achtergrond.
 Gericht op een doelgroep.
 Doelgericht.
 Werken met methoden is doordacht, systematsch en procesmatg.
 Persoonlijk gekleurd.


2.2.1. DE KENMERKEN
METHODEN HEBBEN EEN THEOoETISCHE ACHTEoGoOND (vaak, niet altjd)
 In de hulpverlening worden veel methoden gebruikt, die meestal gebaseerd zijn op
algemenere benaderingen, uitgangspunten en visies met betrekking tot de hulpverlening.
(Er is dus vaak een theoretsch kader, die verantwoording geeft aan het handelen)

 Vb.: Triple P (Positve Parentng Program)  o.a. gebaseerd op de sociale leertheorie, die
ervan uitgaat dat antsociaal gedrag wordt aangeleerd via de ouders, maar ook kan
afgeleerd worden.
 Ander vb.: Gentle Teaching, Videohometraining (VHT).
 Vanuit: hechtngstheorie – humanistsche psychologie - sociale informatetheorie –
contextueel denken …

OPMEoKING: dit is niet altjd duidelijk bij elke methode.

 Niet alle methoden die de opvoeder-begeleider hanteert, zijn theoretsch gefundeerd.
Wanneer op de werkvloer nagedacht wordt over de werkwijze, kan dit leiden tot de
ontwikkeling van een methode. MAAo methoden kunnen ook toevallig ontdekt worden en
ontstaan vanuit het spontane handelen = voor-methodisch handelen.

 Dankzij het voor-methodisch handelen kunnen er nieuwe methoden ontstaan.

 Vb.: presente it was er eerst als een concrete manier van werken, zichtbaar bij pastoraal
buurtwerkers in achterstan sbuurten. Pas NADIEN wer e presentetheorie geschreven).


 Wanneer werkwijzen succes hebben veralgemenen we naar andere situates en personen.
o Door eerst meer te systematseren en te doordenken wat men doet
o Dan door anderen te leren (vb. workshops, trainingen).
o Als blijkt uit onderzoek dat een methode efectef is en dus werkt = evidence-based.

METHODEN ZIJN GEoICHT OP EEN DOELGoOEP



2

,  Goede methoden zijn afgestemd op een precies omschreven doelgroep (welke doelgroep,
met welke problemen? ( richtnggevend voor methode). Doelgroep betreft niet enkel de
cliënt, maar ook het cliëntsysteem.
 Methoden zijn specifek gericht op 1 welbepaalde doelgroep of zijn ruimer toepasbaar.
 Voorbeelden:
o Bij grote groep cliënten (mensen met verstandelijke beperking, ASS, kansarmoede,
…) gebruikt men de Goldsteinmethode, om de sociale vaardigheden + sociale
zelfredzaamheid te verhogen.
o Enkel bij personen met ASS wordt TEACCH gebruikt (Treatment and Educaton of
Autstc and related Communicaton handicapped Children). Hier is het belangrijk
dat de doelgroep meer grip krijgt op de wereld door visuele ondersteuning. Het
accent ligt op vaardigheden, mogelijkheden en interesses + samenwerking met
ouders.

OPMEoKING: Problemen hangen samen  beperk aantal methoden + kijk ook naar de noden
cliënt(systeem).

METHODEN ZIJN DOELGEoICHT
 Men werkt planmatg, doet iets op een bepaalde manier en men heeft daarbij een doel
voor ogen. Bij het gebruik van een methode wordt naar iets concreet toegewerkt.
Vb. sociale vaar ighei smetho e heef als oel e cliënt meer sociaal re zaam te maken.


 “Zomaar wat bezig zijn met cliënten verandert in methodisch werken, als je overweegt wat
je doel is en professioneel analyseert hoe je dit het best kunt bereiken.” (Kloppenburg en
Hemelaer).

 Methode = middel om tot een gesteld doel te komen. Het is geen doel op zich!
 Centrale vraag: waartoe en waarom gaat iemand iets op een bepaalde wijze doen, wat wil
men bereiken?  moet steeds het uitgangspunt vormen van het handelen.
 Een methode geeft dus richtng aan het handelen.

OPMEoKING: Beperk het aantal doelen  keuzes maken is belangrijk.
Gemakkelijker evalueren als doel duidelijk is.

HET WEoKEN MET METHODEN IS DOOoDACHT, SYSTEMATISCH EN PoOCESMATIG
 Doordacht ( lukraak)
o Gezien theoretsche fundering (vaak)
o Gezien doelgericht handelen.

 Systematsch
o Je zet bewust verschillende stappen in een bepaalde volgorde.


3