Samenva ng module 1.4 – Burgerschap
Samenva ng module 1.4
Week 1 – Bestuursrecht
Bestuursrecht
Bestuursrecht is het recht dat de verhoudingen tussen de overheid en de burger regelt. Hierbij kun je
denken aan het aanvragen en verkrijgen van een vergunning of een uitkering. De algemene regels van
het bestuursrecht zijn neergelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Verder heb je ook nog
bijzondere we en zoals bijvoorbeeld de vreemdelingenwet of de ambtenarenwet. De Awb is
gemaakt om de overheid juridisch juist te laten func oneren en ook om de zwakkere burger te
beschermen.
Legaliteitsbeginsel
Het legaliteitsbeginsel in het bestuursrecht houdt in dat een bestuursorgaan alleen een bestuurlijke
sanc e mag opleggen voor zover daarbij of krachtens de wet bevoegdheid voor is verleend. Dit vloeit
o.a. voort uit art. 5:4 Awb.
Bestuursorganen
Bestuursorganen kun je onderverdelen in A- en B-organen. A-organen kun je onderverdelen in
openbare lichamen (zowel centraal als decentraal) en zbo’s (zelfstandige bestuursorganen). Een A-
orgaan is al jd publiekrechtelijk ingesteld en moet zich dan ook bij al zijn publiekrechtelijke
handelingen aan de Awb houden. Een B-orgaan is vaak privaatrechtelijk ingesteld en hoeven zich
alleen aan de publiekrechtelijke wet te houden voor een bepaald deel.
Bestuursorgan
en
A-organen B-organen
Openbare - APK-keurder
Zbo's
lichamen - De Nederlandsche Bank
Centrale overheid
- Ministers &
staatsecretarissen
- De regering
Decentrale overheid: - UWV
De gemeente:
- SVB
- Burgemeester
- College van B&Ww - KVK
- Gemeenteraad
- CBR
De Provincie
- Provinciale staten - RDW
- Gedeputeerde staten - Inspecteur van de
-Commissaris van de Koning belastingdienst
Waterschappen
- Algemeen bestuur -DUO
- Dagelijks bestuur
-De voorzitter
1
, Samenva ng module 1.4 – Burgerschap
Bevoegdheden van de burgemeester
De burgemeester van een gemeente is bevoegd om toe te zien op het toezicht, art. 170 Gemw. De
burgemeester vertegenwoordigt de gemeente in en buiten rechte, art. 171 Gemw. Ook is de
burgemeester belast met de handhaving van de openbare orde, art. 172 Gemw. Verder staan er
naast de voorgenoemde ar kelen vanaf art. 173 t/m 180 Gemw. nog meer bevoegdheden van de
burgemeester.
Het verkrijgen van bestuursbevoegdheid
Een bestuursorgaan dat besluiten neemt moet bestuursbevoegdheid hebben. Een bestuursorgaan
mag alleen besluiten nemen als er daarvoor een uitdrukkelijke we elijke basis aanwezig is. Daarom
moeten bestuursbevoegdheden worden toegekend, overgedragen of opgedragen. De mogelijkheden
die men hierin kent zijn: a ribu e, delega e en mandaat. (Voor een volledige uitleg kun je op pagina
45 van het boek Prak sch bestuursrecht kijken.)
A ribu e, art. 10:22 Awb;
Er is sprake van a ribu e indien de bevoegdheid tot het nemen van besluiten bij we elijk
voorschri is toegedeeld aan een persoon of college werkzaam onder de
verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan. De bevoegdheid en verantwoordelijkheid
worden toegekend of overgedragen.
Voorbeeld: Rijkswaterstaat hee middels a ribu e de uitoefening van onder meer het
oppertoezicht over de waterstaat, aanleg, beheer en onderhoud van de werken.
Delega e, art. 10:13 Awb;
Onder delega e wordt verstaan het overdragen door een bestuursorgaan van zijn
bevoegdheid tot het nemen van besluiten aan een ander die onder zijn eigen
verantwoordelijkheid uitoefent. De bevoegdheid en verantwoordelijkheid wordt
overgedragen aan het nieuwe bestuursorgaan.
Voorbeeld: De gemeenteraad kan zijn bevoegdheid vergeven aan het college van B&W in de
gevallen van art. 156 Gemw.
Mandaat, art. 10:1 Awb
Onder mandaat wordt verstaan; de bevoegdheid om in naam van een bestuursorgaan
besluiten te nemen. De verantwoordelijkheid blij bij het bestuursorgaan.
Voorbeeld: De manager van team vergunningen van de gemeente die de vergunningen
ondertekent namens het college van B&W zodat het college niet zelf steeds de vergunningen
hoeven te beoordelen en te ondertekenen.
Autonomie en medebewind
Bij autonomie mogen organen van lagere publiekrechtelijke lichamen in beginsel naar eigen inzicht
regelend en besturen optreden, art. 124 lid 1 GW. Dit gaat bijvoorbeeld over het aanwijzen van een
gebied waarin je geen steekvoorwerpen bij je mag dragen of het maken en invoeren van een APV.
Medebewind is een opdracht tot zelfstandige uitoefening van bevoegdheden binnen de grenzen van
medebewind verlangende hogere regeling, art. 124 lid 2 GW. Bijvoorbeeld: Het uitvoeren van de
landelijke we en door de gemeentes zelf zoals het uitgeven van paspoorten en rijbewijzen etc.
2
Samenva ng module 1.4
Week 1 – Bestuursrecht
Bestuursrecht
Bestuursrecht is het recht dat de verhoudingen tussen de overheid en de burger regelt. Hierbij kun je
denken aan het aanvragen en verkrijgen van een vergunning of een uitkering. De algemene regels van
het bestuursrecht zijn neergelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Verder heb je ook nog
bijzondere we en zoals bijvoorbeeld de vreemdelingenwet of de ambtenarenwet. De Awb is
gemaakt om de overheid juridisch juist te laten func oneren en ook om de zwakkere burger te
beschermen.
Legaliteitsbeginsel
Het legaliteitsbeginsel in het bestuursrecht houdt in dat een bestuursorgaan alleen een bestuurlijke
sanc e mag opleggen voor zover daarbij of krachtens de wet bevoegdheid voor is verleend. Dit vloeit
o.a. voort uit art. 5:4 Awb.
Bestuursorganen
Bestuursorganen kun je onderverdelen in A- en B-organen. A-organen kun je onderverdelen in
openbare lichamen (zowel centraal als decentraal) en zbo’s (zelfstandige bestuursorganen). Een A-
orgaan is al jd publiekrechtelijk ingesteld en moet zich dan ook bij al zijn publiekrechtelijke
handelingen aan de Awb houden. Een B-orgaan is vaak privaatrechtelijk ingesteld en hoeven zich
alleen aan de publiekrechtelijke wet te houden voor een bepaald deel.
Bestuursorgan
en
A-organen B-organen
Openbare - APK-keurder
Zbo's
lichamen - De Nederlandsche Bank
Centrale overheid
- Ministers &
staatsecretarissen
- De regering
Decentrale overheid: - UWV
De gemeente:
- SVB
- Burgemeester
- College van B&Ww - KVK
- Gemeenteraad
- CBR
De Provincie
- Provinciale staten - RDW
- Gedeputeerde staten - Inspecteur van de
-Commissaris van de Koning belastingdienst
Waterschappen
- Algemeen bestuur -DUO
- Dagelijks bestuur
-De voorzitter
1
, Samenva ng module 1.4 – Burgerschap
Bevoegdheden van de burgemeester
De burgemeester van een gemeente is bevoegd om toe te zien op het toezicht, art. 170 Gemw. De
burgemeester vertegenwoordigt de gemeente in en buiten rechte, art. 171 Gemw. Ook is de
burgemeester belast met de handhaving van de openbare orde, art. 172 Gemw. Verder staan er
naast de voorgenoemde ar kelen vanaf art. 173 t/m 180 Gemw. nog meer bevoegdheden van de
burgemeester.
Het verkrijgen van bestuursbevoegdheid
Een bestuursorgaan dat besluiten neemt moet bestuursbevoegdheid hebben. Een bestuursorgaan
mag alleen besluiten nemen als er daarvoor een uitdrukkelijke we elijke basis aanwezig is. Daarom
moeten bestuursbevoegdheden worden toegekend, overgedragen of opgedragen. De mogelijkheden
die men hierin kent zijn: a ribu e, delega e en mandaat. (Voor een volledige uitleg kun je op pagina
45 van het boek Prak sch bestuursrecht kijken.)
A ribu e, art. 10:22 Awb;
Er is sprake van a ribu e indien de bevoegdheid tot het nemen van besluiten bij we elijk
voorschri is toegedeeld aan een persoon of college werkzaam onder de
verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan. De bevoegdheid en verantwoordelijkheid
worden toegekend of overgedragen.
Voorbeeld: Rijkswaterstaat hee middels a ribu e de uitoefening van onder meer het
oppertoezicht over de waterstaat, aanleg, beheer en onderhoud van de werken.
Delega e, art. 10:13 Awb;
Onder delega e wordt verstaan het overdragen door een bestuursorgaan van zijn
bevoegdheid tot het nemen van besluiten aan een ander die onder zijn eigen
verantwoordelijkheid uitoefent. De bevoegdheid en verantwoordelijkheid wordt
overgedragen aan het nieuwe bestuursorgaan.
Voorbeeld: De gemeenteraad kan zijn bevoegdheid vergeven aan het college van B&W in de
gevallen van art. 156 Gemw.
Mandaat, art. 10:1 Awb
Onder mandaat wordt verstaan; de bevoegdheid om in naam van een bestuursorgaan
besluiten te nemen. De verantwoordelijkheid blij bij het bestuursorgaan.
Voorbeeld: De manager van team vergunningen van de gemeente die de vergunningen
ondertekent namens het college van B&W zodat het college niet zelf steeds de vergunningen
hoeven te beoordelen en te ondertekenen.
Autonomie en medebewind
Bij autonomie mogen organen van lagere publiekrechtelijke lichamen in beginsel naar eigen inzicht
regelend en besturen optreden, art. 124 lid 1 GW. Dit gaat bijvoorbeeld over het aanwijzen van een
gebied waarin je geen steekvoorwerpen bij je mag dragen of het maken en invoeren van een APV.
Medebewind is een opdracht tot zelfstandige uitoefening van bevoegdheden binnen de grenzen van
medebewind verlangende hogere regeling, art. 124 lid 2 GW. Bijvoorbeeld: Het uitvoeren van de
landelijke we en door de gemeentes zelf zoals het uitgeven van paspoorten en rijbewijzen etc.
2
