School- en adolescenteesschologie samenvatng
Hoofdstuk 1 Leer de tener kennen
Gebruiksaanwijzing tener
Tiener= 10 tot 19 jaar
Adolescent= jongere die in ontwikkeling is
Puberteit= geslachtelijke en lichamelijke veranderingen
De tener plooit zich tussen biologie en omgeving Het gebeurt in een belangrijke periode die
wordt gekenmerkt door kansen en mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen Hij doet
ervaring op die hij later nodig zal hebben
Adolescente is een periode die wordt kenmerkt door grote veranderingen Er worden
complexe netwerken in de hersenen ontwikkeld, inwendige organen worden verbouwd en
de tener wordt seksueel rijp
De cogniteve en sociale vaardigheden die zich sterk in de breedte ontwikkelen leiden
vanzelf tot nieuwe interesses, andere ervaringen, belevingen en gedrag Intensief bewegen
en sportbeoefening zorgen ervoor dat de spieren sterker worden en leidt het tot een andere
lichaamsverhouding Het gehoor en de auditeve waarneming verscherpen en de interesses
worden veel breder Ook gaan ze steeds meer verantwoordelijkheid nemen
De tener ontwikkelt zich
Veel ouders kennen de gebruiksaanwijzing van hun tener niet goed en hebben daar
tegenstrijdige gevoelens over Volwassenen idealiseren vaak hun tenergedrag en praten het
goed Als volwassenen de veranderingen in de tenertjd beter zouden herkennen en
begrijpen dan kunnen zij en de teners er veel meer plezier aan beleven Meer kennis zal
voor meer begrip zorgen
Gezonde ontwikkeling
De meeste teners maken een normale en gezonde ontwikkeling door Veel boeken gaan
echter over de problemen die teners krijgen
Kansen, mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen
De tenertjd is een tjd van kansen, mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen
Adolescenten hebben in deze tjd meer mogelijkheden dan hun ouders Tieners kunnen nu
veel meer beslissingen nemen dan hun ouders in die tjd Voor een brein dat nog in
ontwikkeling is, is dat een nadeel Het kan aanleiding geven tot keuzestress en tot verkeerde
beslissingen Adolescenten moeten dus ondersteund worden in het proces dat ertoe leidt
dat ze betere afwegingen maken en daardoor beter ingaan op kansen en mogelijkheden
6 kernstellingen:
- Adolescente is een tjd van mogelijkheden en kansen en niet van onrust en
verwarring
o De adolescent wordt zo positef benaderd
o Meerderheid teners ontwikkelt zich namelijk normaal
o Wel moeten teners geholpen worden die een probleem zijn voor zichzelf of
voor de samenleving
,School- en adolescenteesschologie samenvatng
- Normale en gezonde ontwikkeling verschilt per persoon
o Ontwikkeling tener wordt gekenmerkt door perioden van groeispurten en
perioden waarin het langzamer gaat
o In het begin van de tenertjd: ontstaan secundaire seksuele kenmerken,
microstructuur hersenen wordt anders, inwendige organen worden
verbouwd, hormoonhuishouding wordt aangepast en biochemische
processen worden anders
o Midden tenertjd: meisjes zijn vaak rijp, maar de hersenen nog niet
o Er zijn trage groeiers en snelle groeiers, maar dit zegt niks over het
eindresultaat
- Lichamelijke, cogniteve, emotonele en sociale ontwikkeling lopen niet gelijk
o Rijping loopt niet gelijk
o Snelle lichamelijke ontwikkeling kan een psychologische reacte bij de tener
veroorzaken (tener is bijvoorbeeld nog niet klaar voor seks, maar heef wel al
borsten en billen die jongens aantrekkelijk kunnen vinden)
- Kennis zit niet in de henen, maar komt door leren en ervaring
o Boeken over het brein zijn populair
o Lichaam wordt gebouwd op grond van codes (DNA) en het bouwplan dat in je
DNA is vastgelegd
o Genetsch materiaal bepaalt alleen de randvoorwaarden waarbinnen ons
lichaam zich kan ontwikkelen
o Gedrag en functoneren zijn aafankelijk van de omgeving waarin het lichaam
opgroeit en de ervaringen die het opdoet
o Omgeving is belangrijk voor de ontwikkeling
- In de adolescente ontwikkelen zich de controlefunctes van de hersenen
o Mens kan zich aanpassen aan een veranderende omgeving
o Cogniteve processen berusten op hersenmechanismen
o Door ervaring op te doen weet het brein wat belangrijk is om op te slaan
o Complexe netwerken in het brein ontwikkelen zich pas later
- Leer- en leefomgeving van de tener bepaalt zijn ontwikkelingen
o Ontwikkeling tener wordt beïnvloed door de fysieke omgeving
o Leefomgeving en de actviteiten waar de tener mee bezig is beïnvloeden de
emotonele, cogniteve en lichamelijke ontwikkeling
o Jongere verwerkt nieuwe ervaringen door oude ervaringen
Mensen die werken met jongeren
De sterkten, zwakten en behoefes van jongeren moeten begrepen worden bij het
ontwerpen van programma’s op het gebied van onderwijs, sport, muziek en gezondheid
Werken aan de gebruiksaanwijzing van de adolescent
Periode van de adolescent moet anders gewaardeerd worden De ontwikkeling moet
worden neergezet als iets positefs dat gericht is op ontplooiing
Ouders en de omgeving moeten ervoor zorgen dat de ontwikkeling zo goed mogelijk
verloopt Jongeren moeten oefenen met zelfstandigheid, maar moeten wel begeleid
worden
,School- en adolescenteesschologie samenvatng
, School- en adolescenteesschologie samenvatng
Hoofdstuk 2 het brein van de euber nader bekeken
Ontwikkeling hersenen
Hersenen vormen een complex orgaan en is opgebouwd uit wite en grijze stof Grijze stof
bestaat uit cellichamen van zenuwcellen (neuronen) De wite stof bestaat uit axonen Een
axon is een uitloper van een zenuwcel die verschillende zenuwcellen met elkaar verbindt
Via de axonen vormen de neuronen allerlei netwerken waarbinnen informate tussen de
cellen wordt doorgegeven
In de adolescente zijn de hersenen nog volop in ontwikkeling Rond het 26 ste levensjaar zijn
ze volledig uit ontwikkeld Toch veranderen hersenen daarna ook nog
Zolang de hersenen nog in ontwikkeling zijn, zijn nog niet alle gebieden actef Niet alle
functes zijn beschikbaar Je kunt niet iets leren wanneer de functes gebruik maken van de
gebieden die nog in ontwikkeling zijn
Als een bepaald gebied in de hersenen zich ontwikkelt neemt de grijze hersenstof toe en
daarmee ook de hersencapaciteit Daarna neemt de grijze massastof weer af De
hoeveelheid wite stof neemt toe wanneer de hersenen zich steeds verder ontwikkelen Er
ontstaan zo meer verbindingen die steeds efcicnter gaan opereren, terwijl de niet goed
werkende cellen afnemen
Waar de grijze hersenstof een piek vertoont, is het aanpassingsvermogen van dat
hersengebied het grootst: beste periode om daarbij behorende functes te leren
Het leervermogen van hersenen blijf op zeer hoge leefijd bestaan Nieuwe kennis en
vaardigheden die aansluiten bij behorende kennis en vaardigheden kunnen goed aangeleerd
worden
Oudere hersenen werken efcicnter dan jongere hersenen
Als het gaat om geheel nieuwe kennis dan is het moeilijker voor het oudere brein om het te
leren
Niet of nauwelijks gebruikte delen van de hersenen zullen afsterven en worden niet meer
opnieuw gevormd Iedere leerling leert op zijn eigen manier nieuwe dingen aan
De verschillende gebieden in de hersenen ontwikkelen zich in een verschillend tempo
Sommige functes zijn eerder rijp dan andere functes Adolescenten reageren hierdoor
anders dan jonge kinderen en volwassenen Leerlingen op de middelbare school kunnen ook
vaak slecht plannen, omdat dat deel nog niet ontwikkeld is Je moet om te kunnen plannen
veel vaardigheden met elkaar combineren
De frontale cortex is in de periode van 12 tot 18 jaar nog volop in ontwikkeling Pubers
kunnen daardoor vaak niet allerlei vaardigheden combineren
Ontwikkeling geheugen
In de puberteit worden verschillende gedeelten van de cortex en functes ontwikkeld, zoals
het werkgeheugen Werkgeheugen: regristeren prikkels en het reproduceren van prikkels
Het werkgeheugen wordt ontwikkeld tussen 12 en 23 jaar Zodra een jongere over iets moet
Hoofdstuk 1 Leer de tener kennen
Gebruiksaanwijzing tener
Tiener= 10 tot 19 jaar
Adolescent= jongere die in ontwikkeling is
Puberteit= geslachtelijke en lichamelijke veranderingen
De tener plooit zich tussen biologie en omgeving Het gebeurt in een belangrijke periode die
wordt gekenmerkt door kansen en mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen Hij doet
ervaring op die hij later nodig zal hebben
Adolescente is een periode die wordt kenmerkt door grote veranderingen Er worden
complexe netwerken in de hersenen ontwikkeld, inwendige organen worden verbouwd en
de tener wordt seksueel rijp
De cogniteve en sociale vaardigheden die zich sterk in de breedte ontwikkelen leiden
vanzelf tot nieuwe interesses, andere ervaringen, belevingen en gedrag Intensief bewegen
en sportbeoefening zorgen ervoor dat de spieren sterker worden en leidt het tot een andere
lichaamsverhouding Het gehoor en de auditeve waarneming verscherpen en de interesses
worden veel breder Ook gaan ze steeds meer verantwoordelijkheid nemen
De tener ontwikkelt zich
Veel ouders kennen de gebruiksaanwijzing van hun tener niet goed en hebben daar
tegenstrijdige gevoelens over Volwassenen idealiseren vaak hun tenergedrag en praten het
goed Als volwassenen de veranderingen in de tenertjd beter zouden herkennen en
begrijpen dan kunnen zij en de teners er veel meer plezier aan beleven Meer kennis zal
voor meer begrip zorgen
Gezonde ontwikkeling
De meeste teners maken een normale en gezonde ontwikkeling door Veel boeken gaan
echter over de problemen die teners krijgen
Kansen, mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen
De tenertjd is een tjd van kansen, mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen
Adolescenten hebben in deze tjd meer mogelijkheden dan hun ouders Tieners kunnen nu
veel meer beslissingen nemen dan hun ouders in die tjd Voor een brein dat nog in
ontwikkeling is, is dat een nadeel Het kan aanleiding geven tot keuzestress en tot verkeerde
beslissingen Adolescenten moeten dus ondersteund worden in het proces dat ertoe leidt
dat ze betere afwegingen maken en daardoor beter ingaan op kansen en mogelijkheden
6 kernstellingen:
- Adolescente is een tjd van mogelijkheden en kansen en niet van onrust en
verwarring
o De adolescent wordt zo positef benaderd
o Meerderheid teners ontwikkelt zich namelijk normaal
o Wel moeten teners geholpen worden die een probleem zijn voor zichzelf of
voor de samenleving
,School- en adolescenteesschologie samenvatng
- Normale en gezonde ontwikkeling verschilt per persoon
o Ontwikkeling tener wordt gekenmerkt door perioden van groeispurten en
perioden waarin het langzamer gaat
o In het begin van de tenertjd: ontstaan secundaire seksuele kenmerken,
microstructuur hersenen wordt anders, inwendige organen worden
verbouwd, hormoonhuishouding wordt aangepast en biochemische
processen worden anders
o Midden tenertjd: meisjes zijn vaak rijp, maar de hersenen nog niet
o Er zijn trage groeiers en snelle groeiers, maar dit zegt niks over het
eindresultaat
- Lichamelijke, cogniteve, emotonele en sociale ontwikkeling lopen niet gelijk
o Rijping loopt niet gelijk
o Snelle lichamelijke ontwikkeling kan een psychologische reacte bij de tener
veroorzaken (tener is bijvoorbeeld nog niet klaar voor seks, maar heef wel al
borsten en billen die jongens aantrekkelijk kunnen vinden)
- Kennis zit niet in de henen, maar komt door leren en ervaring
o Boeken over het brein zijn populair
o Lichaam wordt gebouwd op grond van codes (DNA) en het bouwplan dat in je
DNA is vastgelegd
o Genetsch materiaal bepaalt alleen de randvoorwaarden waarbinnen ons
lichaam zich kan ontwikkelen
o Gedrag en functoneren zijn aafankelijk van de omgeving waarin het lichaam
opgroeit en de ervaringen die het opdoet
o Omgeving is belangrijk voor de ontwikkeling
- In de adolescente ontwikkelen zich de controlefunctes van de hersenen
o Mens kan zich aanpassen aan een veranderende omgeving
o Cogniteve processen berusten op hersenmechanismen
o Door ervaring op te doen weet het brein wat belangrijk is om op te slaan
o Complexe netwerken in het brein ontwikkelen zich pas later
- Leer- en leefomgeving van de tener bepaalt zijn ontwikkelingen
o Ontwikkeling tener wordt beïnvloed door de fysieke omgeving
o Leefomgeving en de actviteiten waar de tener mee bezig is beïnvloeden de
emotonele, cogniteve en lichamelijke ontwikkeling
o Jongere verwerkt nieuwe ervaringen door oude ervaringen
Mensen die werken met jongeren
De sterkten, zwakten en behoefes van jongeren moeten begrepen worden bij het
ontwerpen van programma’s op het gebied van onderwijs, sport, muziek en gezondheid
Werken aan de gebruiksaanwijzing van de adolescent
Periode van de adolescent moet anders gewaardeerd worden De ontwikkeling moet
worden neergezet als iets positefs dat gericht is op ontplooiing
Ouders en de omgeving moeten ervoor zorgen dat de ontwikkeling zo goed mogelijk
verloopt Jongeren moeten oefenen met zelfstandigheid, maar moeten wel begeleid
worden
,School- en adolescenteesschologie samenvatng
, School- en adolescenteesschologie samenvatng
Hoofdstuk 2 het brein van de euber nader bekeken
Ontwikkeling hersenen
Hersenen vormen een complex orgaan en is opgebouwd uit wite en grijze stof Grijze stof
bestaat uit cellichamen van zenuwcellen (neuronen) De wite stof bestaat uit axonen Een
axon is een uitloper van een zenuwcel die verschillende zenuwcellen met elkaar verbindt
Via de axonen vormen de neuronen allerlei netwerken waarbinnen informate tussen de
cellen wordt doorgegeven
In de adolescente zijn de hersenen nog volop in ontwikkeling Rond het 26 ste levensjaar zijn
ze volledig uit ontwikkeld Toch veranderen hersenen daarna ook nog
Zolang de hersenen nog in ontwikkeling zijn, zijn nog niet alle gebieden actef Niet alle
functes zijn beschikbaar Je kunt niet iets leren wanneer de functes gebruik maken van de
gebieden die nog in ontwikkeling zijn
Als een bepaald gebied in de hersenen zich ontwikkelt neemt de grijze hersenstof toe en
daarmee ook de hersencapaciteit Daarna neemt de grijze massastof weer af De
hoeveelheid wite stof neemt toe wanneer de hersenen zich steeds verder ontwikkelen Er
ontstaan zo meer verbindingen die steeds efcicnter gaan opereren, terwijl de niet goed
werkende cellen afnemen
Waar de grijze hersenstof een piek vertoont, is het aanpassingsvermogen van dat
hersengebied het grootst: beste periode om daarbij behorende functes te leren
Het leervermogen van hersenen blijf op zeer hoge leefijd bestaan Nieuwe kennis en
vaardigheden die aansluiten bij behorende kennis en vaardigheden kunnen goed aangeleerd
worden
Oudere hersenen werken efcicnter dan jongere hersenen
Als het gaat om geheel nieuwe kennis dan is het moeilijker voor het oudere brein om het te
leren
Niet of nauwelijks gebruikte delen van de hersenen zullen afsterven en worden niet meer
opnieuw gevormd Iedere leerling leert op zijn eigen manier nieuwe dingen aan
De verschillende gebieden in de hersenen ontwikkelen zich in een verschillend tempo
Sommige functes zijn eerder rijp dan andere functes Adolescenten reageren hierdoor
anders dan jonge kinderen en volwassenen Leerlingen op de middelbare school kunnen ook
vaak slecht plannen, omdat dat deel nog niet ontwikkeld is Je moet om te kunnen plannen
veel vaardigheden met elkaar combineren
De frontale cortex is in de periode van 12 tot 18 jaar nog volop in ontwikkeling Pubers
kunnen daardoor vaak niet allerlei vaardigheden combineren
Ontwikkeling geheugen
In de puberteit worden verschillende gedeelten van de cortex en functes ontwikkeld, zoals
het werkgeheugen Werkgeheugen: regristeren prikkels en het reproduceren van prikkels
Het werkgeheugen wordt ontwikkeld tussen 12 en 23 jaar Zodra een jongere over iets moet
