Samenvatting Sociale ongelijkheid in het Vlaams onderwijs

Hoofdstuk: sociale ongelijkheid in het Vlaams onderwijs

1. Schets van de discussie

- Vlaanderen wereldtop voor algemeen niveau van wiskunde, wetenschappen, en lezen MAAR
ook grote verschillen tussen sterke en zwakke lln en tussen lln uit verschillende sociale
klassen
- “Het Vlaams onderwijs scoort internatonaal ijjonder goed, maar de kloof tussen sterke en
jwakke leerlingen is nergens jo groot als ij ons.” (Frank VdB, 2007-2008)
- Argument voor hervorming SO → masterplan
- Duyck & Anseel (2012, Itnera): behoud van vroege studiekeuze

2. Argumentate van de sociologen

- SES heef invloed op 4ISA-scores
- IQ-verschillen zijn gelijk verdeeld over sociale klassen
 Dus onderwijs reproduceert SES-verschillen
 Ons onderwijssysteem met vroege keuze is daarvoor verantwoordelijk want lln
kiezen niet i.f.v. hun talent
 Het kan anders! Finland als voorbeeld van comprehensief onderwijssysteem
= allemaal samen beginnen, late selecte, land heef een hoog gemiddelde en heef
kleine verschillen
 Geen systematsch verband tussen gemiddelde en groote vvd verschillen

3. Zware impact op de samenleving

- “Het pro leem is werkelijk heel ernstg en de OESO wijst erop dat niets doen oneindig veel
meer jal kosten dan ingrijpen.” (Jacobs e.a., 2009)
- “De onderwijsongelijkheid neemt angstaanjagende proportes aan. De ongelijkheid in het
onderwijs jal onvermijdelijk leiden naar conficten en dreigt onje economische slagkracht te
ondergraven. Ze over het hoofd jien of verdonkeremanen is onverantwoord.” (Elchardus,
2012)
- Drie claims:
1. Verschillen tussen sterke en zwakke lln in Vlaanderen zijn te groot
2. Verschillen tussen lage SES-lln en hoge SES-lln zijn te groot
3. Late tracking verkleint verschillen zonder niveaudaling

4. Overzicht wetenschappelijke literatuur

- Argumenten voor beide posites!
 Hanushek & Wöβmann (2006): ‘early tracking’ leidt tot grotere toename in
verschillen tussen BaO en SO
 Wöβmann (2004): op TIMSS hebben Vlaanderen en Frankrijk meeste sociale
gelijkheid (13 jaar!)
 Rindermann & Ceci (2009): + ‘early tracking’
o Lavrijsen e.a. (2013): her-analyse, geen efect bij OESO-landen
- Verband tussen SES en IQ: .35 à .40
 Verschillen liggen niet volledig aan onderwijssysteem
 Wederzijdse causaliteit: als je lang in een lage klasse leef, ga je minder intellectuele
stmulate krijgen en gaat je IQ lager liggen. Mensen met hoger IQ in lagere klasse
kunnen zich makkelijke opwerken

,  SES is niet vrij van erfelijke invloeden vanwege erfelijke bijdrage in IQ
o 20 à 40% van verschillen in SES > erfelijke verschillen
o Algemeen IQ is meest fundamentele causale factor in
intergeneratonele overdracht van sociale ongelijkheid
o 4ISA 2012: prestateverschillen voor 15% verklaard door SES-
verschillen

5. Meten van sociale ongelijkheid

- Uitsluitend aandacht voor groote vvd verschillen
- Niet voor niveau van prestates zelf van zwakke lln
- Doel is niet gelijke uitkomsten (Jacobs, Lavrijsen)
 Kleine verschillen op laag niveau: niet wenselijk, maar Hirt!
 Hirt zegt dat in arbeidsmarkt vooral verschillen tussen individuen een rol spelen
- ‘Resilience’: % lln met lage SES, dat hoog scoort




Hellingshoek geef aan in welke mate scores afankelijk zijn van SES.
Voor welk land wil je kiezen? Een land waarbij zwakkere leerlingen het duidelijk veel beter doen dan
in land 2, waar de verschillen kleiner zijn maar ook in functe van SES?

6. Samenhang tussen maten van sociale ongelijkheid

-Afankelijk van samenhang tussen gemiddelde van een land en spreiding in een land
 Hoe scoren 5% procent zwaksten voor elk land?
 Stevig verband gemiddelde en spreiding
 4ISA doet heel andere zaken, veel moeilijker
 Resilience = % leerlingen met lage SES die toch hoog scoren
 Varieert van -.72 (TIMSS 4), -.27 (TIMSS 8), .002 (4ISA lezen), .29 (4ISA wetensch), .64
(4ISA wisk)
PISA 2012 SD Helling SES Var SES Resilience Pc5
wiskunde
Gemiddelde .638** .484** -.119 .859** .959**
SD .719** .138 .480** .408**

Helling SES .577** .134 .326**

Var SES -.261* -.193