Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 Orthopedagogiek als handelingswetenschap en
behandelperspectieven..................................................................................3
Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk, Nederlands Instituut van
Psychologen, Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen, 2017......9
Hoofdstuk 4................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 5............................................................................................................... 14
De Bruyn et al............................................................................................................... 16
Hoofdstuk 9. Indicatieanalyse...................................................................................16
Hoofdstuk 10. Advisering.......................................................................................... 17
Johnson et al. (1997)..................................................................................................... 20
Hoofdstuk 1............................................................................................................... 20
Tak et al........................................................................................................................ 23
Pagina 38-43............................................................................................................. 23
Pagina 114-116......................................................................................................... 24
Pagina 133-141......................................................................................................... 24
Hoorcollege 2 Leertheoretisch kader als behandelperspectief........................26
Prins et al. (2018)......................................................................................................... 31
Hoofdstuk 1............................................................................................................... 31
Hoofdstuk 2............................................................................................................... 35
Hoofdstuk 3............................................................................................................... 40
Hoorcollege 3 CGT nader uitgewerkt.............................................................46
Cladder et al. (2009)..................................................................................................... 49
Prins et al. (2018)......................................................................................................... 50
Hoofdstuk 4............................................................................................................... 50
Hoofdstuk 5............................................................................................................... 55
Hoofdstuk 6............................................................................................................... 60
Hoorcollege 4 Behandeling en interventies in het werkveld leerlingenzorg.....68
Ruijsenaars H10............................................................................................................ 70
Tijms et al. (2021)......................................................................................................... 71
Toll et al. (2022)............................................................................................................ 75
Hoorcollege 5 Van interventieonderzoek naar richtlijnen................................77
Prins et al...................................................................................................................... 78
Hoofdstuk 9............................................................................................................... 78
Hoofdstuk 12............................................................................................................. 81
Veerman....................................................................................................................... 82
H1. Wat is praktijkgestuurd effectonderzoek?...........................................................82
H2. Op weg naar veelbelovend..................................................................................84
H3. Een kwestie van bewijzen...................................................................................86
Hoorcollege 6 Protocollair versus modulair....................................................89
Prins et al...................................................................................................................... 90
Hoofdstuk 8............................................................................................................... 90
Hoofdstuk 11............................................................................................................. 95
Hoofdstuk 12............................................................................................................. 99
Bodden et al. (2020)................................................................................................... 101
, Chorpita & Daleiden (2009)........................................................................................102
Hoorcollege 7 Behandeling en begeleiding binnen het werkveld
gehandicaptenzorg met aandacht voor non-specifieke factoren....................105
Prins et al.................................................................................................................... 106
Hoofdstuk 4............................................................................................................. 106
Hoofdstuk 7............................................................................................................. 111
Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk et al. (2022)............................115
Kindermans (2015)..................................................................................................... 116
Van Yperen et al. (2010)............................................................................................. 117
Hoorcollege 8 Behandeling: gezin als focus.................................................119
Prins et al.................................................................................................................... 121
Hoofdstuk 10........................................................................................................... 121
Hoofdstuk 11.5........................................................................................................ 123
Hoofdstuk 11.7........................................................................................................ 125
Hoofdstuk 12........................................................................................................... 125
De Kok (2019)............................................................................................................. 127
Leijten (2022)............................................................................................................. 128
,Hoorcollege 1 Orthopedagogiek als handelingswetenschap en
behandelperspectieven
De orthopedagoog als professional:
- Het toepassen van kennis (over procedures en methodieken) en kunde
- Met als doel om dat wat gewenst is te realiseren: het normatieve gezichtspunt
- Oorspronkelijk object van de orthopedagogiek: het afwijkende kind
- Doel van het orthopedagogisch ingrijpen: het kind helpen bij de maatschappelijke
integratie
Therapiecyclus: input vindt plaats bij aanmelding en dit leidt tot output, het advies.
Indicatieanalyse is scharnierpunt tussen diagnostiek en behandeling doel is komen
tot een verantwoorde, liefst wetenschappelijk ondersteunde, aanbeveling voor het
aanpakken van het probleem. Leidt tot een indicerende diagnose voor een bepaald type
interventie of meerdere interventies.
Indicatieanalyse input voor advies. De aanbevelingen steunen op theoretische kennis,
maar ook op empirische kennis (hoe heeft deze behandeling eerder gewerkt bij een
gelijkwaardige groep en wat was hiervan het effect?)
Interventiecyclus/therapiecyclus bestaat uit:
1. Planning
2. Uitvoering
3. Beoordeling van het effect
Regulatieve cyclus: modelmatige reconstructie van een wijze van probleem oplossen.
Model om problemen te kunnen oplossen erg gericht op het evalueren van de
effectiviteit van de geboden hulp. Regulatieve cyclus beter geschikt bij
hulpverleningsproces door:
- Primair doel is verandering en niet beschrijven zoals bij empirische cyclus
Beide cycli hebben stapsgewijs proces waarin je systematisch toetst en feedback krijgt.
- Beslissingsmomenten inbouwen (regulatieve cyclus)
- Voortang bewaken door onderzoeksmomenten in te bouwen (empirische
subcycli) meer wetenschappelijk
Predictieve cyclus: stapsgewijs de juistheid van jouw hypothese toetsen
Getrapte benadering: sommige fasen worden snel afgerond. Het bedenken en afwegen
van handelingsmogelijkheden krijgt slechts kort de aandacht. Een goede eerste
inschatting van de aard en ernst van de problemen is essentieel. Het tijdig gebruik van
screeningsinstrumenten kan helpen om uitgebreid onderzoek te voorkomen. Helpt ook
bij het streven om de interventies niet zwaarder te maken dan nodig is.
Is de gewenste verandering opgetreden? regulatieve cyclus, te testen aan de hand van
empirische subcycli
, Fasen van de regulatieve cyclus:
1. Probleemherkenning
2. Probleemdefiniëring (interventiedoelen opstellen)
3. Bedenken en afwegen van behandelingsmogelijkheden (hoe ga ik de doelen
bereiken?)
4. Maken van een plan (wat wordt het gekozen advies, wat zijn de afspraken?)
5. Plan uitvoeren (telkens monitoren en bijstellen)
6. Evaluatie (zijn de doelen bereikt?)
Adviesgesprek:
- Verschaffen van informatie over wat je uit onderzoek hebt gevonden
(voorlichting)
- Controleren van je werk adhv reacties van de cliënt (controle)
- Via overleg tot overeenstemming komen over aanbevelingen (overleg)
- Informatie verzamelen over concreet invullen, hoe ga je het gekozen advies
concretiseren?
Verschillen tussen kinderen en adolescenten bij behandeling:
- Bewust zijn van het ontwikkelingsniveau van het kind
- Nadruk op non-verbaal
- Kind is afhankelijk van anderen, daardoor heb je automatisch ook met anderen te
maken (zoals ouders)
- Kinderen komen vaak ook niet uit eigen beweging voor hulpverlening, daardoor
zijn ze minder gemotiveerd en bereid zich open te stellen
Ethische kwesties bij behandeling:
- Wie is de cliënt de ouder of meer het kind, vaak zijn ze met elkaar in conflict
- In hoeverre neem je het kind mee in beslissingen die je neemt
- Vertrouwelijkheid wat kind met jou deelt mag niet zomaar gedeeld worden
met ouders
Systemisch model
Uitgangspunt: functioneren van het gezin als geheel staat centraal. Gezinsfunctioneren
van invloed op gedrag en ontwikkeling van het kind. Homeostase en bepaalde
gezinsstructuren.
Probleemgedrag heeft een basis in maladaptieve patronen van gezinsinteracties.
- Verstoorde communicatie/interacties/gezinsstructuren
- Opvoedingsstijlen spelen een rol bepaalde opvoedstijlen verklaren
probleemgedrag van het kind
- Wederkerigheid hyperactief kind vraagt meer discipline van ouder. Verhoogde
uitvoering van controle, leidt tot meer probleemgedrag kind en zo kom je in
negatieve patronen terecht.
- Bij risicofactoren gaat het niet altijd fout, afhankelijk van het individu
Gedrag bekijk je niet geïsoleerd gezinssysteem definieert het gedrag van het kind
Richten op gezinsfunctioneren
Hoorcollege 1 Orthopedagogiek als handelingswetenschap en
behandelperspectieven..................................................................................3
Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk, Nederlands Instituut van
Psychologen, Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen, 2017......9
Hoofdstuk 4................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 5............................................................................................................... 14
De Bruyn et al............................................................................................................... 16
Hoofdstuk 9. Indicatieanalyse...................................................................................16
Hoofdstuk 10. Advisering.......................................................................................... 17
Johnson et al. (1997)..................................................................................................... 20
Hoofdstuk 1............................................................................................................... 20
Tak et al........................................................................................................................ 23
Pagina 38-43............................................................................................................. 23
Pagina 114-116......................................................................................................... 24
Pagina 133-141......................................................................................................... 24
Hoorcollege 2 Leertheoretisch kader als behandelperspectief........................26
Prins et al. (2018)......................................................................................................... 31
Hoofdstuk 1............................................................................................................... 31
Hoofdstuk 2............................................................................................................... 35
Hoofdstuk 3............................................................................................................... 40
Hoorcollege 3 CGT nader uitgewerkt.............................................................46
Cladder et al. (2009)..................................................................................................... 49
Prins et al. (2018)......................................................................................................... 50
Hoofdstuk 4............................................................................................................... 50
Hoofdstuk 5............................................................................................................... 55
Hoofdstuk 6............................................................................................................... 60
Hoorcollege 4 Behandeling en interventies in het werkveld leerlingenzorg.....68
Ruijsenaars H10............................................................................................................ 70
Tijms et al. (2021)......................................................................................................... 71
Toll et al. (2022)............................................................................................................ 75
Hoorcollege 5 Van interventieonderzoek naar richtlijnen................................77
Prins et al...................................................................................................................... 78
Hoofdstuk 9............................................................................................................... 78
Hoofdstuk 12............................................................................................................. 81
Veerman....................................................................................................................... 82
H1. Wat is praktijkgestuurd effectonderzoek?...........................................................82
H2. Op weg naar veelbelovend..................................................................................84
H3. Een kwestie van bewijzen...................................................................................86
Hoorcollege 6 Protocollair versus modulair....................................................89
Prins et al...................................................................................................................... 90
Hoofdstuk 8............................................................................................................... 90
Hoofdstuk 11............................................................................................................. 95
Hoofdstuk 12............................................................................................................. 99
Bodden et al. (2020)................................................................................................... 101
, Chorpita & Daleiden (2009)........................................................................................102
Hoorcollege 7 Behandeling en begeleiding binnen het werkveld
gehandicaptenzorg met aandacht voor non-specifieke factoren....................105
Prins et al.................................................................................................................... 106
Hoofdstuk 4............................................................................................................. 106
Hoofdstuk 7............................................................................................................. 111
Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk et al. (2022)............................115
Kindermans (2015)..................................................................................................... 116
Van Yperen et al. (2010)............................................................................................. 117
Hoorcollege 8 Behandeling: gezin als focus.................................................119
Prins et al.................................................................................................................... 121
Hoofdstuk 10........................................................................................................... 121
Hoofdstuk 11.5........................................................................................................ 123
Hoofdstuk 11.7........................................................................................................ 125
Hoofdstuk 12........................................................................................................... 125
De Kok (2019)............................................................................................................. 127
Leijten (2022)............................................................................................................. 128
,Hoorcollege 1 Orthopedagogiek als handelingswetenschap en
behandelperspectieven
De orthopedagoog als professional:
- Het toepassen van kennis (over procedures en methodieken) en kunde
- Met als doel om dat wat gewenst is te realiseren: het normatieve gezichtspunt
- Oorspronkelijk object van de orthopedagogiek: het afwijkende kind
- Doel van het orthopedagogisch ingrijpen: het kind helpen bij de maatschappelijke
integratie
Therapiecyclus: input vindt plaats bij aanmelding en dit leidt tot output, het advies.
Indicatieanalyse is scharnierpunt tussen diagnostiek en behandeling doel is komen
tot een verantwoorde, liefst wetenschappelijk ondersteunde, aanbeveling voor het
aanpakken van het probleem. Leidt tot een indicerende diagnose voor een bepaald type
interventie of meerdere interventies.
Indicatieanalyse input voor advies. De aanbevelingen steunen op theoretische kennis,
maar ook op empirische kennis (hoe heeft deze behandeling eerder gewerkt bij een
gelijkwaardige groep en wat was hiervan het effect?)
Interventiecyclus/therapiecyclus bestaat uit:
1. Planning
2. Uitvoering
3. Beoordeling van het effect
Regulatieve cyclus: modelmatige reconstructie van een wijze van probleem oplossen.
Model om problemen te kunnen oplossen erg gericht op het evalueren van de
effectiviteit van de geboden hulp. Regulatieve cyclus beter geschikt bij
hulpverleningsproces door:
- Primair doel is verandering en niet beschrijven zoals bij empirische cyclus
Beide cycli hebben stapsgewijs proces waarin je systematisch toetst en feedback krijgt.
- Beslissingsmomenten inbouwen (regulatieve cyclus)
- Voortang bewaken door onderzoeksmomenten in te bouwen (empirische
subcycli) meer wetenschappelijk
Predictieve cyclus: stapsgewijs de juistheid van jouw hypothese toetsen
Getrapte benadering: sommige fasen worden snel afgerond. Het bedenken en afwegen
van handelingsmogelijkheden krijgt slechts kort de aandacht. Een goede eerste
inschatting van de aard en ernst van de problemen is essentieel. Het tijdig gebruik van
screeningsinstrumenten kan helpen om uitgebreid onderzoek te voorkomen. Helpt ook
bij het streven om de interventies niet zwaarder te maken dan nodig is.
Is de gewenste verandering opgetreden? regulatieve cyclus, te testen aan de hand van
empirische subcycli
, Fasen van de regulatieve cyclus:
1. Probleemherkenning
2. Probleemdefiniëring (interventiedoelen opstellen)
3. Bedenken en afwegen van behandelingsmogelijkheden (hoe ga ik de doelen
bereiken?)
4. Maken van een plan (wat wordt het gekozen advies, wat zijn de afspraken?)
5. Plan uitvoeren (telkens monitoren en bijstellen)
6. Evaluatie (zijn de doelen bereikt?)
Adviesgesprek:
- Verschaffen van informatie over wat je uit onderzoek hebt gevonden
(voorlichting)
- Controleren van je werk adhv reacties van de cliënt (controle)
- Via overleg tot overeenstemming komen over aanbevelingen (overleg)
- Informatie verzamelen over concreet invullen, hoe ga je het gekozen advies
concretiseren?
Verschillen tussen kinderen en adolescenten bij behandeling:
- Bewust zijn van het ontwikkelingsniveau van het kind
- Nadruk op non-verbaal
- Kind is afhankelijk van anderen, daardoor heb je automatisch ook met anderen te
maken (zoals ouders)
- Kinderen komen vaak ook niet uit eigen beweging voor hulpverlening, daardoor
zijn ze minder gemotiveerd en bereid zich open te stellen
Ethische kwesties bij behandeling:
- Wie is de cliënt de ouder of meer het kind, vaak zijn ze met elkaar in conflict
- In hoeverre neem je het kind mee in beslissingen die je neemt
- Vertrouwelijkheid wat kind met jou deelt mag niet zomaar gedeeld worden
met ouders
Systemisch model
Uitgangspunt: functioneren van het gezin als geheel staat centraal. Gezinsfunctioneren
van invloed op gedrag en ontwikkeling van het kind. Homeostase en bepaalde
gezinsstructuren.
Probleemgedrag heeft een basis in maladaptieve patronen van gezinsinteracties.
- Verstoorde communicatie/interacties/gezinsstructuren
- Opvoedingsstijlen spelen een rol bepaalde opvoedstijlen verklaren
probleemgedrag van het kind
- Wederkerigheid hyperactief kind vraagt meer discipline van ouder. Verhoogde
uitvoering van controle, leidt tot meer probleemgedrag kind en zo kom je in
negatieve patronen terecht.
- Bij risicofactoren gaat het niet altijd fout, afhankelijk van het individu
Gedrag bekijk je niet geïsoleerd gezinssysteem definieert het gedrag van het kind
Richten op gezinsfunctioneren
