Toekomstperspectief voor de
samenleving
Het politieke systeem: noodzakelijk en kwetsbaar
HC & artikelen week 1
3 kernpunten dit college:
- Antropoceen politiek (samenleving coördineren) centraal, geen randzaak
- Als het kernzaak is, waarom voldoet het niet? Waarom gebeurt er weinig (elk
college een ander antwoord).
- Politiek noodzakelijk, maar ook kwetsbare tragedie van de meent + prisoners
dilemma + 3 gedragstypen (hoe je de mens ziet geeft andere oplossingen en
problemen). Dwang niet makkelijk te organiseren. Vertrouwen (dit is ook
kwetsbaar).
Politiek nodig om zaken die de markt niet kan regelen wel te regelen (CPR)
Extinction rebellion plicht om de overheid niet te gehoorzamen, sociaal contract wordt
verbroken omdat de andere partij het contract heeft geschonden (de overheid door niet
goed voor de planeet te zorgen). De instituties die nu regeren zijn niet goed, zijn niet persé
tegen een overheid.
Waarom doet de politiek zo weinig tot niets? kern van het vak.
Politiek als kernzaak van het probleem
We kennen de problemen maar de politiek handelt er niet naar.
Frank Biermann Antropoceen (Nieuw geologisch tijdperk voetafdruk van de mens te zien.
Geologie, fysiek etc. en de mens niet meer los van elkaar te zien).
Daarom moet de wisselwerking tussen mens en nonhuman bestuderen.
Het antropoceen is politiek, het mens is een politiek dier (= de mens organiseert zichzelf).
Omdat mens een politiek dier is, staat de politiek centraal.
Hoe wij samenleving, consumeren, produceren, werken en georganiseerde samenleving (dit
moet veranderen).
Politiek is kernzaak: oorzaak probleem, deel vraagstuk (problemen geven nieuwe
vraagstukken), deel oplossing.
Antropoceen geeft ons nieuwe politieke vraagstukken:
· Hier en daar:
o Wederzijdse afhankelijkheid samenlevingen
o Daarom is mondiale samenwerking noodzakelijk om tot een oplossing te
komen (wel een lastig vraagstuk).
· Global en Local (glocal)
, o Wisselwerking tussen niveaus
§ effecten op mondiaal niveau kunnen op lokaal niveau een bepaald
effect/problemen veroorzaken.
§ Hoe wij lokaal dingen aanpakken heeft globaal weer effect
o Dus niet op internationaal niveau, maar relaties op verschillende niveaus
· Wetenschap en politiek
o Rol van onzekerheid kan wetenschap wel politiek vervangen (extinction
rebellion zegt: de feiten zijn er, geen discussie meer mogelijk maar
wetenschap kan ons niet direct vertellen wat we moeten doen: relatie
wetenschap en politiek is in ecologische crisis heel sterk, maar
wetenschap kan politiek niet vervangen).
o Wetenschap is belangrijk om te begrijpen wat er aan de hand is, maar het
kan politiek niet vervangen.
o Lastig in een periode waar feiten loze politiek een rol spelen (mensen die
zich helemaal niets meer aantrekken van wetenschap).
· Nu en morgen
o Intergenerationeel vraagstuk
o Normatief vraagstuk wat is rechtvaardig/juist om te doen. Welke
verplichting hebben wij ten opzichte van de volgende generatie (wat we
doen heeft later effect).
o Vraagstukken: moeten we de volgende generatie eventueel
vertegenwoordigen of niet?
· Effectiviteit en rechtvaardigheid
o Verdelingsvraagstuk
o Wie heeft de taart opgegeten vooral het westen
o Moeten we de rest compenseren?
o De effecten van global warming zullen vooral in armere landen fataal zijn
(ze hebben niet zoveel buffer ‘door ons’ dus ook een moreel vraagstuk.
Zoeken naar antwoorden
Bierman:
1) Analytisch perspectief (= bestuderen van het systeem zoals het is)
- Eerst begrijpen hoe de politiek begrijpen (waarom doet het wat het doet en
levert het geen oplossingen).
2) Kritisch-Normatief perspectief
- Geeft kritiek op het huidige systeem
3) Prescriptief perspectief (toegevoegd)
- Oplossingen: wat werkt wel? Wat moeten we doen?
De Tragedie van de meent (tragedy of the commons)
Samenwerken is niet makkelijk: conflicten, verschil, mening wat het probleem is,
wantrouwen, egoïsme (het eigen belang).
Nadenken over:
· Gemeenschappelijke goederen = common = meent
· Nadenken over waarom samenwerking zo ingewikkeld is
· Nadenken over hoe oplossen en wat is de rol politiek/staat in dit soort problemen
, Vb: vissersdorp te veel vissen (minder vissen is het collectief belang, meer vissen is het
individueel belang) niemand heeft meer wat
Het is een tragedie omdat:
· Tegenstrijdige belangen (collectief lange termijn, individueel op lange termijn).
· Eigen keuze heeft effect op anderen = social dilemma
o Free-riding komt voor: kiezen voor eigen belang, niet met anderen rekening
houden
§ Lift mee op de investeringen van anderen (doet zelf niet mee).
Tragedy: Mensen eigen keuzes laten maken zorgt voor verwoesting (vrijheid is het
probleem). Vb: Vissers: eigen keuze is meer vis vangen. Mensen weten het maar doen het
toch, dat maakt het tragisch.
Prisoner’s Dilemma
· Collectief de beste oplossing: allebei zwijgen
· Tragedie: ze zullen elkaar verraden, zelfs als duidelijk is wat het collectieve
belang is (de slechtste uitkomst is dus onvermijdelijk), dat maakt het tragisch.
· Waarom: ze volgen allebei hun dominante strategie (= de dominante keuze
ongeacht de keuze van een ander): elkaar verraden.
· Individueel belang is anders dan het collectieve belang waardoor ze uiteindelijk
allebei op het slechtste uitkomen. Ze zijn niet dom, maar ze weten niet wat de
ander gaat kiezen.
Aard van het probleem wat gaat er mis
· 4 gedragstypes/gebruikers van de common-pool-resources:
o Altruïsten:
§ Kiezen altijd wat het beste is voor een ander (dominante strategie
daarop aanpassen).
§ Worden ook wel ‘saints’ genoemd.
§ Er is geen dilemma als iedereen dat zou doen.
§ Realistisch? context afhankelijk:
· Ja: bv. ouders en kinderen (familie) eigen kring
· Nee: reikwijdte is beperkt voorbij eigen kring
§ Oplossingen?
· Moralisten kiezen voor het collectief juiste, onafhankelijk
van de gevolgen (bv. prisoners dilemma het ‘juiste’ is om je
mond te houden, ik doe het juiste, ongeacht wat de rest
doet.
v Het juiste doen geeft ook betekenis, geeft een gevoel
van eigenwaarde.
v Bestaan wel (bv. mensen die niet meer
vliegen/autorijden), maar in de minderheid
§ Probleem:
· Moeilijk om altijd het juiste te doen (akrasia = zwakte van
de wil)
samenleving
Het politieke systeem: noodzakelijk en kwetsbaar
HC & artikelen week 1
3 kernpunten dit college:
- Antropoceen politiek (samenleving coördineren) centraal, geen randzaak
- Als het kernzaak is, waarom voldoet het niet? Waarom gebeurt er weinig (elk
college een ander antwoord).
- Politiek noodzakelijk, maar ook kwetsbare tragedie van de meent + prisoners
dilemma + 3 gedragstypen (hoe je de mens ziet geeft andere oplossingen en
problemen). Dwang niet makkelijk te organiseren. Vertrouwen (dit is ook
kwetsbaar).
Politiek nodig om zaken die de markt niet kan regelen wel te regelen (CPR)
Extinction rebellion plicht om de overheid niet te gehoorzamen, sociaal contract wordt
verbroken omdat de andere partij het contract heeft geschonden (de overheid door niet
goed voor de planeet te zorgen). De instituties die nu regeren zijn niet goed, zijn niet persé
tegen een overheid.
Waarom doet de politiek zo weinig tot niets? kern van het vak.
Politiek als kernzaak van het probleem
We kennen de problemen maar de politiek handelt er niet naar.
Frank Biermann Antropoceen (Nieuw geologisch tijdperk voetafdruk van de mens te zien.
Geologie, fysiek etc. en de mens niet meer los van elkaar te zien).
Daarom moet de wisselwerking tussen mens en nonhuman bestuderen.
Het antropoceen is politiek, het mens is een politiek dier (= de mens organiseert zichzelf).
Omdat mens een politiek dier is, staat de politiek centraal.
Hoe wij samenleving, consumeren, produceren, werken en georganiseerde samenleving (dit
moet veranderen).
Politiek is kernzaak: oorzaak probleem, deel vraagstuk (problemen geven nieuwe
vraagstukken), deel oplossing.
Antropoceen geeft ons nieuwe politieke vraagstukken:
· Hier en daar:
o Wederzijdse afhankelijkheid samenlevingen
o Daarom is mondiale samenwerking noodzakelijk om tot een oplossing te
komen (wel een lastig vraagstuk).
· Global en Local (glocal)
, o Wisselwerking tussen niveaus
§ effecten op mondiaal niveau kunnen op lokaal niveau een bepaald
effect/problemen veroorzaken.
§ Hoe wij lokaal dingen aanpakken heeft globaal weer effect
o Dus niet op internationaal niveau, maar relaties op verschillende niveaus
· Wetenschap en politiek
o Rol van onzekerheid kan wetenschap wel politiek vervangen (extinction
rebellion zegt: de feiten zijn er, geen discussie meer mogelijk maar
wetenschap kan ons niet direct vertellen wat we moeten doen: relatie
wetenschap en politiek is in ecologische crisis heel sterk, maar
wetenschap kan politiek niet vervangen).
o Wetenschap is belangrijk om te begrijpen wat er aan de hand is, maar het
kan politiek niet vervangen.
o Lastig in een periode waar feiten loze politiek een rol spelen (mensen die
zich helemaal niets meer aantrekken van wetenschap).
· Nu en morgen
o Intergenerationeel vraagstuk
o Normatief vraagstuk wat is rechtvaardig/juist om te doen. Welke
verplichting hebben wij ten opzichte van de volgende generatie (wat we
doen heeft later effect).
o Vraagstukken: moeten we de volgende generatie eventueel
vertegenwoordigen of niet?
· Effectiviteit en rechtvaardigheid
o Verdelingsvraagstuk
o Wie heeft de taart opgegeten vooral het westen
o Moeten we de rest compenseren?
o De effecten van global warming zullen vooral in armere landen fataal zijn
(ze hebben niet zoveel buffer ‘door ons’ dus ook een moreel vraagstuk.
Zoeken naar antwoorden
Bierman:
1) Analytisch perspectief (= bestuderen van het systeem zoals het is)
- Eerst begrijpen hoe de politiek begrijpen (waarom doet het wat het doet en
levert het geen oplossingen).
2) Kritisch-Normatief perspectief
- Geeft kritiek op het huidige systeem
3) Prescriptief perspectief (toegevoegd)
- Oplossingen: wat werkt wel? Wat moeten we doen?
De Tragedie van de meent (tragedy of the commons)
Samenwerken is niet makkelijk: conflicten, verschil, mening wat het probleem is,
wantrouwen, egoïsme (het eigen belang).
Nadenken over:
· Gemeenschappelijke goederen = common = meent
· Nadenken over waarom samenwerking zo ingewikkeld is
· Nadenken over hoe oplossen en wat is de rol politiek/staat in dit soort problemen
, Vb: vissersdorp te veel vissen (minder vissen is het collectief belang, meer vissen is het
individueel belang) niemand heeft meer wat
Het is een tragedie omdat:
· Tegenstrijdige belangen (collectief lange termijn, individueel op lange termijn).
· Eigen keuze heeft effect op anderen = social dilemma
o Free-riding komt voor: kiezen voor eigen belang, niet met anderen rekening
houden
§ Lift mee op de investeringen van anderen (doet zelf niet mee).
Tragedy: Mensen eigen keuzes laten maken zorgt voor verwoesting (vrijheid is het
probleem). Vb: Vissers: eigen keuze is meer vis vangen. Mensen weten het maar doen het
toch, dat maakt het tragisch.
Prisoner’s Dilemma
· Collectief de beste oplossing: allebei zwijgen
· Tragedie: ze zullen elkaar verraden, zelfs als duidelijk is wat het collectieve
belang is (de slechtste uitkomst is dus onvermijdelijk), dat maakt het tragisch.
· Waarom: ze volgen allebei hun dominante strategie (= de dominante keuze
ongeacht de keuze van een ander): elkaar verraden.
· Individueel belang is anders dan het collectieve belang waardoor ze uiteindelijk
allebei op het slechtste uitkomen. Ze zijn niet dom, maar ze weten niet wat de
ander gaat kiezen.
Aard van het probleem wat gaat er mis
· 4 gedragstypes/gebruikers van de common-pool-resources:
o Altruïsten:
§ Kiezen altijd wat het beste is voor een ander (dominante strategie
daarop aanpassen).
§ Worden ook wel ‘saints’ genoemd.
§ Er is geen dilemma als iedereen dat zou doen.
§ Realistisch? context afhankelijk:
· Ja: bv. ouders en kinderen (familie) eigen kring
· Nee: reikwijdte is beperkt voorbij eigen kring
§ Oplossingen?
· Moralisten kiezen voor het collectief juiste, onafhankelijk
van de gevolgen (bv. prisoners dilemma het ‘juiste’ is om je
mond te houden, ik doe het juiste, ongeacht wat de rest
doet.
v Het juiste doen geeft ook betekenis, geeft een gevoel
van eigenwaarde.
v Bestaan wel (bv. mensen die niet meer
vliegen/autorijden), maar in de minderheid
§ Probleem:
· Moeilijk om altijd het juiste te doen (akrasia = zwakte van
de wil)
