Samenvatting IMT
Collegejaar 2018-2019
Door Charlotte Peppelman (premasterstudent)
Inhoud:
• Alle tentamenstof: alle stof van de hoorcolleges, aantekeningen en de stof uit de boeken
van Leary (6e editie) en Howell.
• Alle benodigde SPSS handelingen uit de werkcolleges worden beschreven (vanuit boek
Pallant) + getoond d.m.v. plaatjes of screenshots van SPSS
• Inclusief veel afbeeldingen uit de collegeslides en de bovenstaande boeken
,Inhoudsopgave
Week 1 (H1 + H2 uit Leary) – Grondprincipes van de Wetenschap ........................................................ 3
Week 2 (H3 p.63-66, H4 en H5 uit Leary) Observeren en Meten ........................................................... 7
Week 3 (Howel H1 1.1-1.3 & Leary H3 p. 67-84) Kwaliteit meetinstrumenten ................................... 12
Week 3 SPSS ...................................................................................................................................... 14
Week 4 (H6 Leary p.131-146, H2 Howell) Inspecteren van data: verdelingen ..................................... 17
Week 4 SPSS ...................................................................................................................................... 23
Week 6 (H3 Howell) Normaalverdelingen en standaardscores ............................................................ 27
Week 7 (H7 p.156-171 Leary, H9 9.1-9.5 en 9.15 Howell) Samenhang tussen variabelen ................... 31
Week 8 (H9 en H10 Leary) Experimenteel onderzoek en Experimentele controle .............................. 36
Week 8 SPSS ...................................................................................................................................... 40
Week 9 (H10,13 &14 Leary) (Quasi-) Experimentele proefopzetten .................................................... 43
2
,Week 1 (H1 + H2 uit Leary) – Grondprincipes van de Wetenschap
Wetenschappelijke benadering:
• Systematisch empirisme → waarnemingen doen om conclusies te trekken over
verschijnselen. De waarnemingen moeten systematisch zijn zodat de conclusies
daadwerkelijk iets over de wereld zeggen.
• Publieke verificatie → onderzoek moet zo worden uitgevoerd dat de bevindingen
van de onderzoeker kunnen worden waargenomen, gerepliceerd en worden
verifieerd door anderen (reden: bewijs dat bevindingen echt en observeerbaar zijn
en het maakt wetenschap zelfcorrigerend).
• Oplosbare problemen.
Wetenschappers:
1. Ontdekken en beschrijven verschijnselen, patronen en relaties.
2. Stellen verklaringen en theorieën op, toetsen en evalueren.
Theorie→ een aantal beweringen die de relatie tussen een aantal concepten poogt te
verklaren (how and why/explain relationship)
Model → beschrijft hoe concepten zijn gerelateerd (how/describe relationship)
Soorten onderzoek:
1. Descriptief → beschrijvend, inventariserend, hoe vaak komt een bepaald
verschijnsel voor. Vormt fundament voor al het andere onderzoek.
2. Correlationeel → relaties tussen verschijnselen, samenhang. B.v. Is er een relatie
tussen zelfvertrouwen en verlegenheid? Dit soort onderzoek vertelt niet of de ene
variabele de andere veroorzaakt.
3. Experimenteel → causale relaties (oorzaak-gevolg). Hier bij komen diverse zaken
kijken: manipulatie, random toewijzen en experimentele controle. 1 variabele
wordt gemanipuleerd (de onafhankelijke variabele) om te zien of dat verandering
doet optreden in het gedrag (de afhankelijke variabele).
4. Quasi-experimenteel → bijna zelfde als experimenteel, maar dan zonder random
toewijzing/minder strenge controle. Wanneer controle en random toewijzing niet
mogelijkheid.
Empirische cyclus (de Groot, 1961):
1. Observatie → idee onderzoeksvraag ontstaat.
2. Inductie → idee uitwerken tot algemene
hyothese/theorie: theorie is een verzameling
uitspraken (propositions) die relatie beschrijft
tussen een aantal begrippen (concepts).
3. Deductie → er wordt een algeme toetsbare
werkhypothese (onderzoeksvraag) afgeleid
van de algemene hypothese/theorie. Deductie
betekent logica. Voorspelling volgt uit theorie.
Onderzoeker vraagt zich af: als theorie waar
is, wat verwachten we dan te zien? Hypothese
→ If a, then b.
Conceptuele definitie → wat er met een begrip
wordt bedoeld (abstract)
Operationele definitie → hoe wordt het begrip waargenomen, gemeten of
gemanipuleerd (concreet).
4. Toetsingsfase → werkhypothese testen door onderzoek uit te voeren (data
verzamelen, analyseren en conclusies trekken o.b.v. analyse, naar aanleiding
onderzoekdsvraag en over correctheid hypothese).
3
, 5. Evaluatiefase → Wat zegt resultaat over algemene theorie/hypothese. Bepalen of
deze wordt bevestigigd of verworpen. Theorie kan worden aangepast, uitgebreid
of verbeterd. Tot slot: zijn er tekortkomingen aan ons onderzoek?
Methodological pluralism → gevarieerdheid in methoden
Strategy of strong interference → twee theorieën die het tegenovergestelde beweren
tegen elkaar testen.
Positief bewijs (waar) → logisch onmogelijk. Theorieën kunnen niet worden bewezen
want door het vinden van empirisch bewijs voor een hypothese wil nog niet zeggen dat
de theorie waar de hypothese uit voorkomt waar is.
Negatief bewijs (niet waar) → praktisch onmogelijk. Het niet vinden van empirisch bewijs
voor een theorie kan ook aan andere dingen liggen dan dat de theorie niet waar is. B.v
slechte meettechnieken, geen goede steekproef etc.) Null findings → resultaten die
aantonen dat bepaalde variabelen niet gerelateerd zijn aan gedrag. File drawer problem
→ feit dat onderzoeken met nul findings niet worden gepubliceerd. Dit is een probleem
omdat onderzoekers dan niet weten dat en hoe het al een keer eerder is onderzocht.
Kwaliteit van bewijs voor een theorie hangt af van:
• Strengheid tests;
• Aantal bevestigingen;
• Methodologisch pluralisme.
The scientific filter (Bauer, 1992):
Typen onderzoek:
1. Basic → wordt gedaan om psychologische processen beter te snappen, zonder te
kijken naar directe toepasbaarheid van verworven kennis. Doel: vergroten kennis.
Vaak fundering voor applied research.
2. Applied → oplossingen voor bepaalde problemen.
3. Evaluation → meten van effecten van bepaalde gedragsprogramma’s.
Doelen van gedragsonderzoek:
1. Gedrag, gedachten en gevoelens beschrijven. B.v. d.m.v. opinie poll.
2. Gedrag voorspellen. B.v. inschatten hoe iemand een bepaalde job gaat uitvoeren
d.m.v. tests en een interview.
3. Gedrag verklaren, vaak gezien als belangrijkste doel.
4
Collegejaar 2018-2019
Door Charlotte Peppelman (premasterstudent)
Inhoud:
• Alle tentamenstof: alle stof van de hoorcolleges, aantekeningen en de stof uit de boeken
van Leary (6e editie) en Howell.
• Alle benodigde SPSS handelingen uit de werkcolleges worden beschreven (vanuit boek
Pallant) + getoond d.m.v. plaatjes of screenshots van SPSS
• Inclusief veel afbeeldingen uit de collegeslides en de bovenstaande boeken
,Inhoudsopgave
Week 1 (H1 + H2 uit Leary) – Grondprincipes van de Wetenschap ........................................................ 3
Week 2 (H3 p.63-66, H4 en H5 uit Leary) Observeren en Meten ........................................................... 7
Week 3 (Howel H1 1.1-1.3 & Leary H3 p. 67-84) Kwaliteit meetinstrumenten ................................... 12
Week 3 SPSS ...................................................................................................................................... 14
Week 4 (H6 Leary p.131-146, H2 Howell) Inspecteren van data: verdelingen ..................................... 17
Week 4 SPSS ...................................................................................................................................... 23
Week 6 (H3 Howell) Normaalverdelingen en standaardscores ............................................................ 27
Week 7 (H7 p.156-171 Leary, H9 9.1-9.5 en 9.15 Howell) Samenhang tussen variabelen ................... 31
Week 8 (H9 en H10 Leary) Experimenteel onderzoek en Experimentele controle .............................. 36
Week 8 SPSS ...................................................................................................................................... 40
Week 9 (H10,13 &14 Leary) (Quasi-) Experimentele proefopzetten .................................................... 43
2
,Week 1 (H1 + H2 uit Leary) – Grondprincipes van de Wetenschap
Wetenschappelijke benadering:
• Systematisch empirisme → waarnemingen doen om conclusies te trekken over
verschijnselen. De waarnemingen moeten systematisch zijn zodat de conclusies
daadwerkelijk iets over de wereld zeggen.
• Publieke verificatie → onderzoek moet zo worden uitgevoerd dat de bevindingen
van de onderzoeker kunnen worden waargenomen, gerepliceerd en worden
verifieerd door anderen (reden: bewijs dat bevindingen echt en observeerbaar zijn
en het maakt wetenschap zelfcorrigerend).
• Oplosbare problemen.
Wetenschappers:
1. Ontdekken en beschrijven verschijnselen, patronen en relaties.
2. Stellen verklaringen en theorieën op, toetsen en evalueren.
Theorie→ een aantal beweringen die de relatie tussen een aantal concepten poogt te
verklaren (how and why/explain relationship)
Model → beschrijft hoe concepten zijn gerelateerd (how/describe relationship)
Soorten onderzoek:
1. Descriptief → beschrijvend, inventariserend, hoe vaak komt een bepaald
verschijnsel voor. Vormt fundament voor al het andere onderzoek.
2. Correlationeel → relaties tussen verschijnselen, samenhang. B.v. Is er een relatie
tussen zelfvertrouwen en verlegenheid? Dit soort onderzoek vertelt niet of de ene
variabele de andere veroorzaakt.
3. Experimenteel → causale relaties (oorzaak-gevolg). Hier bij komen diverse zaken
kijken: manipulatie, random toewijzen en experimentele controle. 1 variabele
wordt gemanipuleerd (de onafhankelijke variabele) om te zien of dat verandering
doet optreden in het gedrag (de afhankelijke variabele).
4. Quasi-experimenteel → bijna zelfde als experimenteel, maar dan zonder random
toewijzing/minder strenge controle. Wanneer controle en random toewijzing niet
mogelijkheid.
Empirische cyclus (de Groot, 1961):
1. Observatie → idee onderzoeksvraag ontstaat.
2. Inductie → idee uitwerken tot algemene
hyothese/theorie: theorie is een verzameling
uitspraken (propositions) die relatie beschrijft
tussen een aantal begrippen (concepts).
3. Deductie → er wordt een algeme toetsbare
werkhypothese (onderzoeksvraag) afgeleid
van de algemene hypothese/theorie. Deductie
betekent logica. Voorspelling volgt uit theorie.
Onderzoeker vraagt zich af: als theorie waar
is, wat verwachten we dan te zien? Hypothese
→ If a, then b.
Conceptuele definitie → wat er met een begrip
wordt bedoeld (abstract)
Operationele definitie → hoe wordt het begrip waargenomen, gemeten of
gemanipuleerd (concreet).
4. Toetsingsfase → werkhypothese testen door onderzoek uit te voeren (data
verzamelen, analyseren en conclusies trekken o.b.v. analyse, naar aanleiding
onderzoekdsvraag en over correctheid hypothese).
3
, 5. Evaluatiefase → Wat zegt resultaat over algemene theorie/hypothese. Bepalen of
deze wordt bevestigigd of verworpen. Theorie kan worden aangepast, uitgebreid
of verbeterd. Tot slot: zijn er tekortkomingen aan ons onderzoek?
Methodological pluralism → gevarieerdheid in methoden
Strategy of strong interference → twee theorieën die het tegenovergestelde beweren
tegen elkaar testen.
Positief bewijs (waar) → logisch onmogelijk. Theorieën kunnen niet worden bewezen
want door het vinden van empirisch bewijs voor een hypothese wil nog niet zeggen dat
de theorie waar de hypothese uit voorkomt waar is.
Negatief bewijs (niet waar) → praktisch onmogelijk. Het niet vinden van empirisch bewijs
voor een theorie kan ook aan andere dingen liggen dan dat de theorie niet waar is. B.v
slechte meettechnieken, geen goede steekproef etc.) Null findings → resultaten die
aantonen dat bepaalde variabelen niet gerelateerd zijn aan gedrag. File drawer problem
→ feit dat onderzoeken met nul findings niet worden gepubliceerd. Dit is een probleem
omdat onderzoekers dan niet weten dat en hoe het al een keer eerder is onderzocht.
Kwaliteit van bewijs voor een theorie hangt af van:
• Strengheid tests;
• Aantal bevestigingen;
• Methodologisch pluralisme.
The scientific filter (Bauer, 1992):
Typen onderzoek:
1. Basic → wordt gedaan om psychologische processen beter te snappen, zonder te
kijken naar directe toepasbaarheid van verworven kennis. Doel: vergroten kennis.
Vaak fundering voor applied research.
2. Applied → oplossingen voor bepaalde problemen.
3. Evaluation → meten van effecten van bepaalde gedragsprogramma’s.
Doelen van gedragsonderzoek:
1. Gedrag, gedachten en gevoelens beschrijven. B.v. d.m.v. opinie poll.
2. Gedrag voorspellen. B.v. inschatten hoe iemand een bepaalde job gaat uitvoeren
d.m.v. tests en een interview.
3. Gedrag verklaren, vaak gezien als belangrijkste doel.
4
