Samenvatting HandboeT aeamaoaangng
Inhoudsopgave
H1 Helpen zonder bemoeizucht...............................................................................................................2
1.1 Wat een team is en wat de coach doet........................................................................................2
1.2 De teamleider als teamcoach?.....................................................................................................3
1.3 Het Coachwiel: plateerond van teamcoachine...........................................................................4
1.4 Bouwstenen: diaenose, intervente en refecte...........................................................................5
1.5 Tien uiteanespunten bij teamcoachine........................................................................................5
H2 Teamsucces door teamontwikkeling..................................................................................................6
2.6 Wat is teamsucces?......................................................................................................................6
2.7 Colleeialiteit in het Volkstuinteam...............................................................................................8
2.8 Van T0 naar T1 – Onderlinee verbindine creëren.........................................................................9
2.9 Van T1 naar T2 – Verantwoordelijkheid nemen.........................................................................10
2.10 Van T2 naar T3 – Blind vertrouwen..........................................................................................11
H3 Problemen in teams en probleemteams...........................................................................................11
3.11 Quickscan voor teams..............................................................................................................12
3.12 Drie soorten teamproblemen...................................................................................................12
3.13 De afeehaakten: onverschillieheid troef..................................................................................13
3.14 De vechters: enereie uit confict...............................................................................................13
3.15 De helden: mooi weer spelen...................................................................................................14
3.16 De klaeers: op het Keuzekruispunt...........................................................................................14
H4 Modellen en werkvormen gebruiken................................................................................................16
4.17 Het repertoire van de teamcoach.............................................................................................16
4.18 Welke modellen en hoe? Tien cateeorieën...............................................................................17
4.20 Het Teamwiel: zes stappen naar teamsucces...........................................................................18
4.19 Welke werkvormen en hoe? Tien Cateeorieën.........................................................................20
4.21 Intervisie..................................................................................................................................20
H5 Systemisch werken en teamrollen (§24 en §25)................................................................................21
5.24 Werken met causale diaerammen...........................................................................................21
5.25 Zin en onzin van teamrolmodellen...........................................................................................22
H6 Het team als werkplaats voor verandering.......................................................................................24
6.29 Weerstand en sabotaee hanteren............................................................................................24
H9 Afspreken en aanspreken.................................................................................................................25
9.41 Besluiten nemen.......................................................................................................................25
9.42 De mythe van de harde afspraak.............................................................................................26
9.43 De open ruimte vereroten........................................................................................................27
9.44 Feedback zonder projectes......................................................................................................27
9.45 Aanspreken zonder drama.......................................................................................................27
H10 Een duik in de onderstroom............................................................................................................29
10.47 Inclusie en de behoefe erbij te horen....................................................................................29
10.48 Invloed en de behoefe aan zeeeenschap..............................................................................29
10.49 Intmiteit en de behoefe aan kwetsbaarheid........................................................................30
10.50 Inspirate en de behoefe aan zineevine.................................................................................30
H11 De psychologica van groepsgedrag.................................................................................................30
11.54 Elf disfunctonele eroepsprocessen........................................................................................30
,H1 Helpen zonder bemoeizucht
1.1 Wat een team is en wat de coach doet
‘’ElTe groep neef twee doelen’’ => twerTen gn eams vraag om gelgjTtwaardgge aandaan voor
zotwel de groep als ne doel. Je zorg voor plezgergge twerTrelates, neldere aommungaate en
dugdelgjTe rollen en je doe dg noog zonder explgage e aandaan voor de aaT/resul aa .
Wa gs een team?
= een bgjzondere groep van beperT e omvang, twaargn me een dgversg eg aan alen en een
aomple e aaT tword volbraan en twaarbgj de leden veel zelforgangsate nebben.
Bgjzondere groep Alle eams zgjn groepen, maar nge alle groepen zgjn eams. aeams
nebben ‘ eamgees ’.
Dgversg eg aan Ktwalg eg en en persoonlgjTneden aan elTaar gebonden dge elTaar
alen en vers erTen. Als eamaoaan probeer je deze randvoortwaarden e
optmalgseren.
Comple e aaT Een eam maaT of doe gs twa voor de eamleden relevan gs en twa
als aomplee tword ervaren. Mensen dge gn groepsverband twerT
verrgan en da eenvormgg gs of een Tlegn onderdeel van ne geneel
(aallaen er eam oos ) Tunnen zgan twel een eam voelen maar zgjn
ne nge .
Veel zelforgangsate MogelgjTnegd o nadenTen en mees uren, ondernemend zgjn;
voorug TgjTen en eggen gngtateven on ploogen dge goed zgjn voor ne
eam, omda ze zgan verbonden voelen me de gezamenlgjTe doelen
en nun eamgeno en. In een ean eam mogen mensen ooT aan
zganzelf denTen.
Een eam gs é groo twanneer ne ug eenval gn subgroepen/mensen elTaar ug ne oog
verlgezen. Dus gdeaal rond de 5 en max 10 personen.
Wa gs een teamcoach?
= gemand dge ne eam nelp bgj zgjn on twgTTelgng om ne zo zelfs andgg mogelgjT e maTen,
dge daarbgj gergan gs op aolleateve proaessen en dge da zo mogelgjT belangeloos doe .
Hulp bgj aeamaoaan Tan van Tlegne twaarde zgjn of een eam begelegden naar
on twgTTelgng een grensverleggend gnzgan . Me als doel de on twgTTelgng van ne
po enteel van een eam. Hulp Tan gergan zgjn op gnnoud
(on twgTTelen van vaardggneden), relates (feedbaaT en aonfga en) of
eamorgangsate (doelen s ellen, afspraTen maTen). Je snap ngerbgj
goed gn twelT s adgum van on twgTTelgng ne eam zg .
Zelfs andgg aeamaoaan twerT aan ne zelfs urend leervermogen en bevorder
mogelgjT de zelfs andggnegd van eam. Dus; geen veran twoordelgjTneden van
ne eam overnemen.
Colleateve aeamaoaan gs geen getwone aoaan omda je gergan ben op de
proaessen groep en nge op ne gndgvgdu. aeamaoaan TgjT naar relates ussen
eamleden en noe dge zgan als een dynamgsan geneel o elTaar
, verbgnden.
Belangeloos Als aoaan neb je ooT belangen, maar zorg da je deze Ten en
vervolgens parTeer . Hoe onafanTelgjTer je ben van ne eam
(goedTeurgng, geld, sanouderTlopjes), noe efeatever je Tun zgjn.
3 soor en eamaoaanes
Coaanende eamlegder = gemand dge begde rollen vervul
aeamaoaan dge twel van de organgsate, maar nge van ne eam gs (gn ern)
Ex erne eamaoaan
aeamaoaan gs soms een eenzaam beroep omda je je Tan verbgnden me ne eam, maar
ug egndelgjT ooT tweer los zul la en.
Professgonele afs and gs nge ne zelfde als afs andelgjTnegd; als aoaan zal je be roTTen zgjn en
verbgndgng maTen me ne eam, je ben deel van ne sys eem maar geen lgd van ne eam.
aoan neef een eam ne mees e aan een ean mens (joutw numor, opennegd, mengngen),
maar deze deel je dus benoedzaam.
Competenteprofel eamaoaan
Leerproaessen begelegden, aolleateve pa ronen zgan baar maTen, sg uatoneel Tunnen
vargëren en aanpassen van de aon ex , gergan negd op zelfs urgng en eggenaarsanap, nan eren
van de gn eraate bgnnen ne eam, me nodgsan Tunnen twerTen, Tunnen refea eren op je
eggen nandelen en e ngsan nandelen.
=> dg vraag om een doorlevende vgsge op jezelf, op mensen en op de maa sanappgj.
Houdgng van de eamaoaan gn 4 nema’s
Lgever belangs ellend dan belangnebbend
Lgever vertwonderd dan oordelend
Lgever aandaantg dan bemoegzuantg
Lgever aanslug en dan versmel en
1.2 De teamleider als teamcoach?
Vraag: Tan een eamlegder ooT een eamaoaan zgjn?
Managers zgjn eveel op ug voergng gergan en bemoegal, nun plaa s tword gngenomen door
( eam)legders dge vanug vgsge en gnspgrate mensen ‘gn nun Traan ’ moe en ‘zeten’.
Versangl eamlegder en eamaoaan = eamlegder gs veran twoordelgjT voor ne eamresul aa .
Een legder dge twgl aoaanen moe belangeloos en onafanTelgjT zgjn, da gs een legder nge .
Losla en gs dus neel belangrgjT als legder en egelgjTertjd twel besangTbaar blgjven; ‘’op je
nanden zgten gs nge ne zelfde als ug je nanden la en vallen’’.
ValTuglen van eamlegder dge eamaoaan twgl zgjn:
ae snel gngrgjpen als je denT da ne mgsgaa
Mgnder geneggd om naar ne eam als 1 geneel e TgjTen
DruT van boven voelen en daardoor dgreatef tworden
, aeams opjagen door resul aa gergan gevoel, daardoor geen tjd gunnen om e leren
en on twgTTelen
Vers and van organgsate en eamproaessen, da Tan een voordeel zgjn maar ooT voor
bemoegzuan zorgen
ValTuglen van eamaoaanes:
ae snel oplossgngen aanbgeden ( eam nelp je ermee, maar eam leer zelf twegngg)
‘In erne’ eamaoaan gs gn de praTtjT vaaT verTap e eamlegder dge ne voor outw
neem
Ex erne aoaan Tan e afs andelgjT zgjn twaardoor eam gefrus reerd raaT
Als ex erne eamaoaan blgjf voe en gn de onders room ertwgjl eam getwoon
aonaree , gnnoudelgjT dutw je gn de rug nodgg neef
1.3 Het Coachwiel: plattegrond van teamcoaching
Wa doe een eamaoaan? He twerT bes aa ug 3 boutws enen:
refeate, dgagnose en gn ervente. En ug 4 anTers: aon aa ,
aon raa , aon agnmen en aon ex .
Vger anTers op een rgj
1. Contact maken en houden
Hger draag ne om, geen aoaan Tan beggnnen als er geen aon aa
gs. Verzorgen van aansluitng me ne eam (=gnvoegen gn ne
sys eem zonder deelnemer ervan e tworden) vraag aons an e
aandaan . Ver routwen twgnnen door gezellgg e doen en
egelgjTertjd professionele afstand nouden. Aandaan voor ne
nger-en-nu d.m.v. gn eraate.
2. Psychologisch contract
Vertwaantngen en randvoortwaarden afs emmen, ngergn leg je ne eigenaarschap voor de
aoaangng vas . Dg aon raa moe je aontnu ondernouden en oe sen.
3. Containment en holding
Holdgng en aon agnmen gaan over ne gevoelsngveau van de groep, ngerom moe een
eamaoaan goed emotes Tunnen opvangen, aanmoedggen en begelegden.
Sanep een aon agner/leeromgevgng twaargn ne voor mensen veglgg genoeg gs om nun
zeTerneden los e la en (ug de aomfor zone) = containment. DenT bv. aan twa een moeder
doe als naar Tgnd bang gs, da gs aon agnmen . aeams durven dan e expergmen eren en
s aan open voor ge s ngeutws. Con agnmen bes aa ug boutws enen:
Ops ellgng van eamaoaan: neldere grenzen (spelregels), aandaan voor benoefen
van de groep.
FysgeT: prettige rugm e me lgan en luan , passende ops ellgng (Trgng), tjd/loaate.
Inhoudsopgave
H1 Helpen zonder bemoeizucht...............................................................................................................2
1.1 Wat een team is en wat de coach doet........................................................................................2
1.2 De teamleider als teamcoach?.....................................................................................................3
1.3 Het Coachwiel: plateerond van teamcoachine...........................................................................4
1.4 Bouwstenen: diaenose, intervente en refecte...........................................................................5
1.5 Tien uiteanespunten bij teamcoachine........................................................................................5
H2 Teamsucces door teamontwikkeling..................................................................................................6
2.6 Wat is teamsucces?......................................................................................................................6
2.7 Colleeialiteit in het Volkstuinteam...............................................................................................8
2.8 Van T0 naar T1 – Onderlinee verbindine creëren.........................................................................9
2.9 Van T1 naar T2 – Verantwoordelijkheid nemen.........................................................................10
2.10 Van T2 naar T3 – Blind vertrouwen..........................................................................................11
H3 Problemen in teams en probleemteams...........................................................................................11
3.11 Quickscan voor teams..............................................................................................................12
3.12 Drie soorten teamproblemen...................................................................................................12
3.13 De afeehaakten: onverschillieheid troef..................................................................................13
3.14 De vechters: enereie uit confict...............................................................................................13
3.15 De helden: mooi weer spelen...................................................................................................14
3.16 De klaeers: op het Keuzekruispunt...........................................................................................14
H4 Modellen en werkvormen gebruiken................................................................................................16
4.17 Het repertoire van de teamcoach.............................................................................................16
4.18 Welke modellen en hoe? Tien cateeorieën...............................................................................17
4.20 Het Teamwiel: zes stappen naar teamsucces...........................................................................18
4.19 Welke werkvormen en hoe? Tien Cateeorieën.........................................................................20
4.21 Intervisie..................................................................................................................................20
H5 Systemisch werken en teamrollen (§24 en §25)................................................................................21
5.24 Werken met causale diaerammen...........................................................................................21
5.25 Zin en onzin van teamrolmodellen...........................................................................................22
H6 Het team als werkplaats voor verandering.......................................................................................24
6.29 Weerstand en sabotaee hanteren............................................................................................24
H9 Afspreken en aanspreken.................................................................................................................25
9.41 Besluiten nemen.......................................................................................................................25
9.42 De mythe van de harde afspraak.............................................................................................26
9.43 De open ruimte vereroten........................................................................................................27
9.44 Feedback zonder projectes......................................................................................................27
9.45 Aanspreken zonder drama.......................................................................................................27
H10 Een duik in de onderstroom............................................................................................................29
10.47 Inclusie en de behoefe erbij te horen....................................................................................29
10.48 Invloed en de behoefe aan zeeeenschap..............................................................................29
10.49 Intmiteit en de behoefe aan kwetsbaarheid........................................................................30
10.50 Inspirate en de behoefe aan zineevine.................................................................................30
H11 De psychologica van groepsgedrag.................................................................................................30
11.54 Elf disfunctonele eroepsprocessen........................................................................................30
,H1 Helpen zonder bemoeizucht
1.1 Wat een team is en wat de coach doet
‘’ElTe groep neef twee doelen’’ => twerTen gn eams vraag om gelgjTtwaardgge aandaan voor
zotwel de groep als ne doel. Je zorg voor plezgergge twerTrelates, neldere aommungaate en
dugdelgjTe rollen en je doe dg noog zonder explgage e aandaan voor de aaT/resul aa .
Wa gs een team?
= een bgjzondere groep van beperT e omvang, twaargn me een dgversg eg aan alen en een
aomple e aaT tword volbraan en twaarbgj de leden veel zelforgangsate nebben.
Bgjzondere groep Alle eams zgjn groepen, maar nge alle groepen zgjn eams. aeams
nebben ‘ eamgees ’.
Dgversg eg aan Ktwalg eg en en persoonlgjTneden aan elTaar gebonden dge elTaar
alen en vers erTen. Als eamaoaan probeer je deze randvoortwaarden e
optmalgseren.
Comple e aaT Een eam maaT of doe gs twa voor de eamleden relevan gs en twa
als aomplee tword ervaren. Mensen dge gn groepsverband twerT
verrgan en da eenvormgg gs of een Tlegn onderdeel van ne geneel
(aallaen er eam oos ) Tunnen zgan twel een eam voelen maar zgjn
ne nge .
Veel zelforgangsate MogelgjTnegd o nadenTen en mees uren, ondernemend zgjn;
voorug TgjTen en eggen gngtateven on ploogen dge goed zgjn voor ne
eam, omda ze zgan verbonden voelen me de gezamenlgjTe doelen
en nun eamgeno en. In een ean eam mogen mensen ooT aan
zganzelf denTen.
Een eam gs é groo twanneer ne ug eenval gn subgroepen/mensen elTaar ug ne oog
verlgezen. Dus gdeaal rond de 5 en max 10 personen.
Wa gs een teamcoach?
= gemand dge ne eam nelp bgj zgjn on twgTTelgng om ne zo zelfs andgg mogelgjT e maTen,
dge daarbgj gergan gs op aolleateve proaessen en dge da zo mogelgjT belangeloos doe .
Hulp bgj aeamaoaan Tan van Tlegne twaarde zgjn of een eam begelegden naar
on twgTTelgng een grensverleggend gnzgan . Me als doel de on twgTTelgng van ne
po enteel van een eam. Hulp Tan gergan zgjn op gnnoud
(on twgTTelen van vaardggneden), relates (feedbaaT en aonfga en) of
eamorgangsate (doelen s ellen, afspraTen maTen). Je snap ngerbgj
goed gn twelT s adgum van on twgTTelgng ne eam zg .
Zelfs andgg aeamaoaan twerT aan ne zelfs urend leervermogen en bevorder
mogelgjT de zelfs andggnegd van eam. Dus; geen veran twoordelgjTneden van
ne eam overnemen.
Colleateve aeamaoaan gs geen getwone aoaan omda je gergan ben op de
proaessen groep en nge op ne gndgvgdu. aeamaoaan TgjT naar relates ussen
eamleden en noe dge zgan als een dynamgsan geneel o elTaar
, verbgnden.
Belangeloos Als aoaan neb je ooT belangen, maar zorg da je deze Ten en
vervolgens parTeer . Hoe onafanTelgjTer je ben van ne eam
(goedTeurgng, geld, sanouderTlopjes), noe efeatever je Tun zgjn.
3 soor en eamaoaanes
Coaanende eamlegder = gemand dge begde rollen vervul
aeamaoaan dge twel van de organgsate, maar nge van ne eam gs (gn ern)
Ex erne eamaoaan
aeamaoaan gs soms een eenzaam beroep omda je je Tan verbgnden me ne eam, maar
ug egndelgjT ooT tweer los zul la en.
Professgonele afs and gs nge ne zelfde als afs andelgjTnegd; als aoaan zal je be roTTen zgjn en
verbgndgng maTen me ne eam, je ben deel van ne sys eem maar geen lgd van ne eam.
aoan neef een eam ne mees e aan een ean mens (joutw numor, opennegd, mengngen),
maar deze deel je dus benoedzaam.
Competenteprofel eamaoaan
Leerproaessen begelegden, aolleateve pa ronen zgan baar maTen, sg uatoneel Tunnen
vargëren en aanpassen van de aon ex , gergan negd op zelfs urgng en eggenaarsanap, nan eren
van de gn eraate bgnnen ne eam, me nodgsan Tunnen twerTen, Tunnen refea eren op je
eggen nandelen en e ngsan nandelen.
=> dg vraag om een doorlevende vgsge op jezelf, op mensen en op de maa sanappgj.
Houdgng van de eamaoaan gn 4 nema’s
Lgever belangs ellend dan belangnebbend
Lgever vertwonderd dan oordelend
Lgever aandaantg dan bemoegzuantg
Lgever aanslug en dan versmel en
1.2 De teamleider als teamcoach?
Vraag: Tan een eamlegder ooT een eamaoaan zgjn?
Managers zgjn eveel op ug voergng gergan en bemoegal, nun plaa s tword gngenomen door
( eam)legders dge vanug vgsge en gnspgrate mensen ‘gn nun Traan ’ moe en ‘zeten’.
Versangl eamlegder en eamaoaan = eamlegder gs veran twoordelgjT voor ne eamresul aa .
Een legder dge twgl aoaanen moe belangeloos en onafanTelgjT zgjn, da gs een legder nge .
Losla en gs dus neel belangrgjT als legder en egelgjTertjd twel besangTbaar blgjven; ‘’op je
nanden zgten gs nge ne zelfde als ug je nanden la en vallen’’.
ValTuglen van eamlegder dge eamaoaan twgl zgjn:
ae snel gngrgjpen als je denT da ne mgsgaa
Mgnder geneggd om naar ne eam als 1 geneel e TgjTen
DruT van boven voelen en daardoor dgreatef tworden
, aeams opjagen door resul aa gergan gevoel, daardoor geen tjd gunnen om e leren
en on twgTTelen
Vers and van organgsate en eamproaessen, da Tan een voordeel zgjn maar ooT voor
bemoegzuan zorgen
ValTuglen van eamaoaanes:
ae snel oplossgngen aanbgeden ( eam nelp je ermee, maar eam leer zelf twegngg)
‘In erne’ eamaoaan gs gn de praTtjT vaaT verTap e eamlegder dge ne voor outw
neem
Ex erne aoaan Tan e afs andelgjT zgjn twaardoor eam gefrus reerd raaT
Als ex erne eamaoaan blgjf voe en gn de onders room ertwgjl eam getwoon
aonaree , gnnoudelgjT dutw je gn de rug nodgg neef
1.3 Het Coachwiel: plattegrond van teamcoaching
Wa doe een eamaoaan? He twerT bes aa ug 3 boutws enen:
refeate, dgagnose en gn ervente. En ug 4 anTers: aon aa ,
aon raa , aon agnmen en aon ex .
Vger anTers op een rgj
1. Contact maken en houden
Hger draag ne om, geen aoaan Tan beggnnen als er geen aon aa
gs. Verzorgen van aansluitng me ne eam (=gnvoegen gn ne
sys eem zonder deelnemer ervan e tworden) vraag aons an e
aandaan . Ver routwen twgnnen door gezellgg e doen en
egelgjTertjd professionele afstand nouden. Aandaan voor ne
nger-en-nu d.m.v. gn eraate.
2. Psychologisch contract
Vertwaantngen en randvoortwaarden afs emmen, ngergn leg je ne eigenaarschap voor de
aoaangng vas . Dg aon raa moe je aontnu ondernouden en oe sen.
3. Containment en holding
Holdgng en aon agnmen gaan over ne gevoelsngveau van de groep, ngerom moe een
eamaoaan goed emotes Tunnen opvangen, aanmoedggen en begelegden.
Sanep een aon agner/leeromgevgng twaargn ne voor mensen veglgg genoeg gs om nun
zeTerneden los e la en (ug de aomfor zone) = containment. DenT bv. aan twa een moeder
doe als naar Tgnd bang gs, da gs aon agnmen . aeams durven dan e expergmen eren en
s aan open voor ge s ngeutws. Con agnmen bes aa ug boutws enen:
Ops ellgng van eamaoaan: neldere grenzen (spelregels), aandaan voor benoefen
van de groep.
FysgeT: prettige rugm e me lgan en luan , passende ops ellgng (Trgng), tjd/loaate.
