Samenvatting Leven in Evenwicht
Inhoud
Taak 1. Zenuwstelsel ............................................................................................................................... 2
Taak 2: endocrien systeem (hormoonstelsel) ....................................................................................... 13
Taak 3 cardiovasculair systeem ............................................................................................................. 23
Taak 4 bloeddruk ................................................................................................................................... 43
Taak 5 herhaling .................................................................................................................................... 54
Taak 6 ademhaling................................................................................................................................. 56
Taak 7 nieren ......................................................................................................................................... 70
Practica snijzaal (anatomie)................................................................................................................... 88
Overige informatie uit colleges ............................................................................................................. 93
College practicum Homeostase Zenuwstelsel – A den Boer. ............................................................ 93
College hart en circulatie – Frank Stassen......................................................................................... 96
Responsiecollege ............................................................................................................................... 97
1
, Taak 1. Zenuwstelsel
Afferent = aanvoerend, Het dient ter aanduiding van een lichaamsonderdeel (doorgaans een
zenuw of een bloedvat) dat naar een ander lichaamsonderdeel (structuur of orgaan) leidt.
Efferent = wegvoerend, Het dient ter aanduiding van een lichaamsonderdeel (doorgaans een
zenuw of een bloedvat) dat van een ander lichaamsonderdeel (structuur of orgaan) wegleidt.
Receptoren; eiwitten die signaal moleculen binden en cellulaire reacties initiëren.
Adrenege receptoren zijn verdeeld in twee klassen: α (alpha) en β (beta), met meerdere subtypen.
Alpha receptoren hebben een hogere bindingsaffiniteit voor norepinefrine en de B2 heeft een
hogere affiniteiit voor epinefrine.
Type Gevonden in Sensitiviteit Effect op second
receptor NE (norepinephrine) Messenger
E=epinephrine
α1 De meeste sympathische doelweefsels NE > E Activeert fosfolipase C
α2 Maagdarmkanaal en alvleesklier NE > E Verlaagt cAMP
β1 Hartspier, nier NE = E Verhoogd cAMP
β2 Bepaalde bloedvaten en gladde spieren E > NE Verhoogd cAMP
β3 Vetweefsel NE > E Verhoogd cAMP
Epinefrine = adrenaline Nor-epinefrine = noradrenaline
De alpha receptoren zitten op de aderen, wanneer de receptor wordt gestimuliseerd met
epinephrine of norepinephrine zullen de aderen vernauwen. Dit verhoogt de bloeddruk en de
bloedstroom die terugkeert naar het hart.
Sympatische wegen scheiden catecholaminen (chemische verbindingen afgeleid van
het aminozuur tyrosine.) uit die binden aan adrenerg receptoren op de doelcellen. Alle adrenergische
receptoren zijn G-eiwit gekoppelde receptoren in plaats van ion kanalen.
G-eiwit gekoppelde receptoren = receptoren die zich in het celmembraan bevinden, en signalen
kunnen ontvangen van de buitenkant van het membraan, en een respons geven aan de binnenkant
van het membraan. De receptor aan de binnenkant van het membraan activeert een G-proteïne, die
vervolgens een cascade van andere reacties in gang zet en zo een verandering elders in de cel
bewerkstelligt.
Communicatie
2
,e.g baroreflex hiervan zijn de baroreceptoren de sensoren.
Het zenuwstelsel stuurt doelorganen aan.
Er wordt een elektrisch signaaltje doorgegeven naar een
spier, klieren of de hartspier.
indeling zenuwstelsel op ligging en functie
Indeling zenuwstelsel op basis van ligging
Centraal zenuwstelsel (CZS) Perifeer zenuwstelsel (PZS)
- Grote hersenen - uitlopers motorische en
- Kleine hersenen sensorische zenuwcellen.
- Hersenstam
- Ruggenmerg
3
,Centraal vanuit hersen en ruggenmerg
perifeer vanuit de rest van het lichaam. ‘’soort messenger’’
Afferent = signaal ergens naartoe
Efferent = signaal ergens vanaf
Het perifere zenuwstelsel kan worden verdeeld in het sensorische en motorische deel:
Sensorisch constant controleren, alle signalen die via elk mogelijk zintuig binnenkomen
die worden verwerkt. geven juist informatie door vanuit je lichaam aan je hersenen. Deze
informatie komt uit je zintuigen. Sensorische zenuwen geven bijvoorbeeld pijn, warmte, kou
en de positie van je lichaam door aan je hersenen.
Motorisch geven informatie vanuit je hersenen door aan je spieren/doelwit(orgaan).
Motorische zenuwen sturen dus spieren aan. Dit kan somatisch of autonoom zijn.
Somatisch = bewust iets doen, dus vooral spieren
autonoom = hart ritme, automatische processen, dingen die je niet zelf kunt aansturen.
Sympatisch: stressfull events
parasympatisch: in rust
Deze beiden hebben een tegenovergestelde werking (antagonistische controle)
acetylcholine en noradrenaline (neurotransmitters)
Gliacellen: dit zijn cellen met een ondersteunende functie in de hersenen en worden ook
wel steuncellen genoemd. Ze ruimen onder andere afgestorven zenuwcellen op en zorgen voor de
stevigheid van de hersenen. De hersenen bevatten naar schatting negen keer zoveel gliacellen als
zenuwcellen. Er zijn verschillende soorten gliacellen. In het perifere zenuwstelsel zijn 2 typen;
Schwanncellen en satellite cellen.
4 soorten in het centraal zenuwstelsel:
Astrocyten reguleren onder andere de hoeveelheden van verschillen
neurotransmittermoleculen in de synapsen. Bij schade zorgen ze ervoor dat groeifactoren
vrijkomen om zo het herstel te bevorderen. Dragen ook bij aan de energiebehoefte van
neuronen.
Ependymal cellen
Olygodrendocyten deze vormen de witte isolatielaag (myelineschede) rond de axonen.
Deze laag van myeline verhoogt de snelheid en efficiëntie van de informatie-overdracht door
de axonen. Wordt deze myelineschede afgebroken, dan stokt de communicatie tussen de
zenuwcellen.
Microglia vormen een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem van de hersenen.
Deze gliacellen bestrijden infecties en reageren op stoffen die de zenuwcellen kunnen
beschadigen.
4
, Indeling op grond van functie
Animaal zenuwstelsel autonoom zenuwstelsel (vegetatief)
- Staat onder invloed van de wil - staat niet onder invloed van de wil
- Verzorgt bewuste reacties en reflexen - voor onbewuste functies van organen.
- Centra liggen voornamelijk in grote hersenen - regelt allerlei lichaamsfuncties. E.g hartslag
- Doelwit = dwarsgestreepte skeletspieren spijsvertering, ademhaling Homeostase
- centra liggen in de hersenstam
- doelwit = gladde spieren, klieren, hartspier
Autonoom zenuwstelsel bestaat uit
(ortho)sympatisch deel parasympatisch deel
Naar ieder orgaan (doelwitorgaan) gaat een (ortho)sympatische zenuw en een parasympatische
zenuw (= dubbele innervatie)
De zenuwen hebben een tegengestelde werking (antagonistische)
Orthosympatisch zenuwstelsel stimuleert organen die met activeit te maken hebben:
- Versnelling ademhaling
- Versnelling hartslag
- Verhoging dissimilatie (verbranding om energie vrij te maken)
- Remt (vertraagt) spijsvertering
Het orthosympatisch deel wordt vanuit de ruggenmerg via de grensstrengen naar de organen geleid.
Deze grensstrengen liggen zowel links als rechts van de wervelkolom.
5
, Parasympatisch zenuwstelsels:
- Stimuleert spijsverteringsorganen
- Bevordert assimilatie (vormen organische stoffen voor opbouw lichaam) voor rust en
herstel lijf
- Remt (vertraagt) hartslag en ademhaling.
sympatische pathways gebruiken acetylcholine en norepinephrine.
Parasympatische pathways gebruiken acetylcholine.
Nervus vagus (zwervende zenuw) 10de hersenzenuw.
vervult meerdere functies in zowel het hoofd als andere
delen van het lichaam. Het is de langste van alle
hersenzenuwen. Deze belangrijke zenuw splitst zich in
diverse uitlopers naar vitale organen in het lichaam.
Ganglia:
de (para)sympatische zenuwstelsels bestaan uit een preganglionair neuron, een ganglion en een
postganglionair neuron. De preganglionaire neuronen van het sympatische systeem zijn langer.
Neuronen
Kenmerken:
- Leven extreem lang (>100 jaar)
- A-mitotisch
- Hebben een hoge metabole activiteit
Neuron bestaat uit een cellichaam, dendrieten en axonen.
Neuronen kun je op functie en op structuur indelen.
functionele neuronen:
- sensorisch
- motorsch
- inter/schakelneuronen
6
Inhoud
Taak 1. Zenuwstelsel ............................................................................................................................... 2
Taak 2: endocrien systeem (hormoonstelsel) ....................................................................................... 13
Taak 3 cardiovasculair systeem ............................................................................................................. 23
Taak 4 bloeddruk ................................................................................................................................... 43
Taak 5 herhaling .................................................................................................................................... 54
Taak 6 ademhaling................................................................................................................................. 56
Taak 7 nieren ......................................................................................................................................... 70
Practica snijzaal (anatomie)................................................................................................................... 88
Overige informatie uit colleges ............................................................................................................. 93
College practicum Homeostase Zenuwstelsel – A den Boer. ............................................................ 93
College hart en circulatie – Frank Stassen......................................................................................... 96
Responsiecollege ............................................................................................................................... 97
1
, Taak 1. Zenuwstelsel
Afferent = aanvoerend, Het dient ter aanduiding van een lichaamsonderdeel (doorgaans een
zenuw of een bloedvat) dat naar een ander lichaamsonderdeel (structuur of orgaan) leidt.
Efferent = wegvoerend, Het dient ter aanduiding van een lichaamsonderdeel (doorgaans een
zenuw of een bloedvat) dat van een ander lichaamsonderdeel (structuur of orgaan) wegleidt.
Receptoren; eiwitten die signaal moleculen binden en cellulaire reacties initiëren.
Adrenege receptoren zijn verdeeld in twee klassen: α (alpha) en β (beta), met meerdere subtypen.
Alpha receptoren hebben een hogere bindingsaffiniteit voor norepinefrine en de B2 heeft een
hogere affiniteiit voor epinefrine.
Type Gevonden in Sensitiviteit Effect op second
receptor NE (norepinephrine) Messenger
E=epinephrine
α1 De meeste sympathische doelweefsels NE > E Activeert fosfolipase C
α2 Maagdarmkanaal en alvleesklier NE > E Verlaagt cAMP
β1 Hartspier, nier NE = E Verhoogd cAMP
β2 Bepaalde bloedvaten en gladde spieren E > NE Verhoogd cAMP
β3 Vetweefsel NE > E Verhoogd cAMP
Epinefrine = adrenaline Nor-epinefrine = noradrenaline
De alpha receptoren zitten op de aderen, wanneer de receptor wordt gestimuliseerd met
epinephrine of norepinephrine zullen de aderen vernauwen. Dit verhoogt de bloeddruk en de
bloedstroom die terugkeert naar het hart.
Sympatische wegen scheiden catecholaminen (chemische verbindingen afgeleid van
het aminozuur tyrosine.) uit die binden aan adrenerg receptoren op de doelcellen. Alle adrenergische
receptoren zijn G-eiwit gekoppelde receptoren in plaats van ion kanalen.
G-eiwit gekoppelde receptoren = receptoren die zich in het celmembraan bevinden, en signalen
kunnen ontvangen van de buitenkant van het membraan, en een respons geven aan de binnenkant
van het membraan. De receptor aan de binnenkant van het membraan activeert een G-proteïne, die
vervolgens een cascade van andere reacties in gang zet en zo een verandering elders in de cel
bewerkstelligt.
Communicatie
2
,e.g baroreflex hiervan zijn de baroreceptoren de sensoren.
Het zenuwstelsel stuurt doelorganen aan.
Er wordt een elektrisch signaaltje doorgegeven naar een
spier, klieren of de hartspier.
indeling zenuwstelsel op ligging en functie
Indeling zenuwstelsel op basis van ligging
Centraal zenuwstelsel (CZS) Perifeer zenuwstelsel (PZS)
- Grote hersenen - uitlopers motorische en
- Kleine hersenen sensorische zenuwcellen.
- Hersenstam
- Ruggenmerg
3
,Centraal vanuit hersen en ruggenmerg
perifeer vanuit de rest van het lichaam. ‘’soort messenger’’
Afferent = signaal ergens naartoe
Efferent = signaal ergens vanaf
Het perifere zenuwstelsel kan worden verdeeld in het sensorische en motorische deel:
Sensorisch constant controleren, alle signalen die via elk mogelijk zintuig binnenkomen
die worden verwerkt. geven juist informatie door vanuit je lichaam aan je hersenen. Deze
informatie komt uit je zintuigen. Sensorische zenuwen geven bijvoorbeeld pijn, warmte, kou
en de positie van je lichaam door aan je hersenen.
Motorisch geven informatie vanuit je hersenen door aan je spieren/doelwit(orgaan).
Motorische zenuwen sturen dus spieren aan. Dit kan somatisch of autonoom zijn.
Somatisch = bewust iets doen, dus vooral spieren
autonoom = hart ritme, automatische processen, dingen die je niet zelf kunt aansturen.
Sympatisch: stressfull events
parasympatisch: in rust
Deze beiden hebben een tegenovergestelde werking (antagonistische controle)
acetylcholine en noradrenaline (neurotransmitters)
Gliacellen: dit zijn cellen met een ondersteunende functie in de hersenen en worden ook
wel steuncellen genoemd. Ze ruimen onder andere afgestorven zenuwcellen op en zorgen voor de
stevigheid van de hersenen. De hersenen bevatten naar schatting negen keer zoveel gliacellen als
zenuwcellen. Er zijn verschillende soorten gliacellen. In het perifere zenuwstelsel zijn 2 typen;
Schwanncellen en satellite cellen.
4 soorten in het centraal zenuwstelsel:
Astrocyten reguleren onder andere de hoeveelheden van verschillen
neurotransmittermoleculen in de synapsen. Bij schade zorgen ze ervoor dat groeifactoren
vrijkomen om zo het herstel te bevorderen. Dragen ook bij aan de energiebehoefte van
neuronen.
Ependymal cellen
Olygodrendocyten deze vormen de witte isolatielaag (myelineschede) rond de axonen.
Deze laag van myeline verhoogt de snelheid en efficiëntie van de informatie-overdracht door
de axonen. Wordt deze myelineschede afgebroken, dan stokt de communicatie tussen de
zenuwcellen.
Microglia vormen een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem van de hersenen.
Deze gliacellen bestrijden infecties en reageren op stoffen die de zenuwcellen kunnen
beschadigen.
4
, Indeling op grond van functie
Animaal zenuwstelsel autonoom zenuwstelsel (vegetatief)
- Staat onder invloed van de wil - staat niet onder invloed van de wil
- Verzorgt bewuste reacties en reflexen - voor onbewuste functies van organen.
- Centra liggen voornamelijk in grote hersenen - regelt allerlei lichaamsfuncties. E.g hartslag
- Doelwit = dwarsgestreepte skeletspieren spijsvertering, ademhaling Homeostase
- centra liggen in de hersenstam
- doelwit = gladde spieren, klieren, hartspier
Autonoom zenuwstelsel bestaat uit
(ortho)sympatisch deel parasympatisch deel
Naar ieder orgaan (doelwitorgaan) gaat een (ortho)sympatische zenuw en een parasympatische
zenuw (= dubbele innervatie)
De zenuwen hebben een tegengestelde werking (antagonistische)
Orthosympatisch zenuwstelsel stimuleert organen die met activeit te maken hebben:
- Versnelling ademhaling
- Versnelling hartslag
- Verhoging dissimilatie (verbranding om energie vrij te maken)
- Remt (vertraagt) spijsvertering
Het orthosympatisch deel wordt vanuit de ruggenmerg via de grensstrengen naar de organen geleid.
Deze grensstrengen liggen zowel links als rechts van de wervelkolom.
5
, Parasympatisch zenuwstelsels:
- Stimuleert spijsverteringsorganen
- Bevordert assimilatie (vormen organische stoffen voor opbouw lichaam) voor rust en
herstel lijf
- Remt (vertraagt) hartslag en ademhaling.
sympatische pathways gebruiken acetylcholine en norepinephrine.
Parasympatische pathways gebruiken acetylcholine.
Nervus vagus (zwervende zenuw) 10de hersenzenuw.
vervult meerdere functies in zowel het hoofd als andere
delen van het lichaam. Het is de langste van alle
hersenzenuwen. Deze belangrijke zenuw splitst zich in
diverse uitlopers naar vitale organen in het lichaam.
Ganglia:
de (para)sympatische zenuwstelsels bestaan uit een preganglionair neuron, een ganglion en een
postganglionair neuron. De preganglionaire neuronen van het sympatische systeem zijn langer.
Neuronen
Kenmerken:
- Leven extreem lang (>100 jaar)
- A-mitotisch
- Hebben een hoge metabole activiteit
Neuron bestaat uit een cellichaam, dendrieten en axonen.
Neuronen kun je op functie en op structuur indelen.
functionele neuronen:
- sensorisch
- motorsch
- inter/schakelneuronen
6
