Samenvatting Hoofdstuk 2 - Leertheorieën

Hoofdstuk 2 – Leertheorieën
1 Inleiding
Leren

- Leren?
 Centraal in onderwijs
 Kennis vh leren bekijken als hulpmiddel voor lesgeven
- Op welke manier leren we?
 Weet hoe leerprocessen verlopen + waardoor het beïnvloed wordt om lesgeven te optmaliseren
 Houd rekening met hoe leerlingen leren + handelingen stellen om tot bepaalde doelen te komen
- Hoe zorgen dat jongeren zo goed mogelijk nieuwe dingen leren?
- Jongeren vormen tot bekwame volwassenen

2 Verouderde leertheorieën
Eerste vormen van georganiseerd onderwijs

- Ontstonden duizenden jaren geleden
- Pas in 20ste eeuw systematsch onderzoek naar leren zel(

2.1 Het behaviorisme
2.1.1 Omschrijving
Behaviorisme

- Amerikaans-Engelse stroming, vooral acte( begin 20 ste eeuw
- “Mens is machine, onderworpen aan wetmatgheden”
- Geen interne denkprocessen  black-box, onbewuste van mens uitgeschakeld
- Beperkt tot objecte(, uiterlijk waarneembaar gedrag

2.1.2 Bekende vertegenwoordigers en experimenten
Ivan Pavlov

- Russisch (ysioloog
- PAVLOVREACTIE
 experiment: ‘hond van Pavlov’: honden laten kwijlen door signaal i.p.v. voedsel
o Voedsel (OS)  kwijlen (OR)
o Signaal (VS) + voedsel (OS)  kwijlen (OR)
o Geluid (VS)  kwijlen (VR)
- Volgens Pavlov: geen denkprocessen ‘leren’, refexmatge reacte, ontstaat automatsch tjdens leerproces

OS = onvoorwaardelijke/ongeconditoneerde stmulus OR = onvoorwaardelijke o( ongeconditoneerde reacte
VS = voorwaarlijke/geconditoneerde stmulus VR = voorwaardelijke/geconditoneerde reacte

B.F. Skinner

- SKINNER-BOX
 Kistje met dier dat automatsch beloond wordt met voedsel bij specifek gedrag
 experiment:
o hongerig diertje is wild + drukt toevallig op hefoom
o wordt beloond met voedsel  (requente van drukresponsen zal toenemen
- Conditonering door bekrachtging = gewenst gedrag beloond + zal opnieuw gebeuren
- Volgens Skinner: WEL interne denkprocessen, maar onbelangrijk
- Gedrag beïnvloeden door beloning/stra( staat centraal

, 2.1.3 Invloed van behaviorisme op opvoeding en onderwijs
Behaviorisme

- Vooral bekend om dierexperimenten met conditonering

Conditioneren

- Leren door beloning en stra(
o Beloning  gewenste gedrag
o Stra(  leert ongewenst gedrag a(
- Bij mensen: gewoontevorming
- Ook voor gevoelens!
o Gedrag met gunstg efect  prettige gevoelens
o Gedrag met ongunstg efect  onprettige gevoelens
 BEPAALDE GEDRAGSPATRONEN

John Watson

- Grondlegger vh behaviorisme
- Dacht sleutel om menselijk gedrag te beïnvloeden/bepalen gevonden te hebben
 Erg optmistsch MAAR naïe(!

Skinner

- Schree( ‘Walden twee’
o Schets van experimentele samenleving
o Sociologische science fcton
o Poging te laten zien hoe betere maatschappij gecreëerd kan worden
o Werkelijke leven  Wie bepaalt goed/slecht? Wie mag conditoneren?

Gevolg voor onderwijs

- Productgerichte benadering bij plannen, realiseren en evalueren
 MASTERY LEARNING: iedereen kan alles leren, mits voldoende leertjd (= pedagogisch optmisme)
o Leersto( opgedeeld in voorwaardelijke leerstapjes + deze 1 voor 1 aanbieden
o Toetsen + (zo nodig) herhalen
 GEPROGRAMMEERDE INSTRUCTIE
o Elke deelstap wordt geprogrammeerd als a(zonderlijk leertraject
o Opeenvolgende leerstapjes inoe(enen  beheersing  uiteindelijk hele reeks na elkaar
 INDIVIDUELE LEERWEGEN
o Naar aanleg en tempo
- Gericht op aanleren van vaste procedures en algoritmen  reken-/wiskundeonderwijs
o “enkel uiterlijk waarneembare handelingen”
- DRILL AND PRACTICE: blijven herhalen tot de leersto( er “ingestampt” is

2.1.4 Kritiek op het behaviorisme
Kritiek op eehaviorisme

- Behaviorisme meest gangbare tot jaren 60
- Vana( 1930 kritek: “geen aandacht aan vermogen tot denken, interpreteren en analyseren van situates”
 In behaviorisme: “mens als biologische machine, leren is kennisoverdracht en gedragsaanpassing”
- In psychologie: meer interesse in BLACK-BOX  menselijke denkprocessen, cognites
- Behaviorisme ontkent rol vd leraar
o Onderwijs is vooral individueel en schrifelijk, bij (outen  stap terug
o Leraar moet enkel strafen/belonen