HOOFDSTUK 11: Het Interne Milieu
PARAGRAAF 1: het interne milieu
Norm ingestelde (fysiologische) waarde bijvoorbeeld lichaamstemperatuur.
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen van deze norm. Als het tussen de boven en
ondergrens zit is er sprake van homeostase (het in stand houden van een dynamisch
evenwicht).
Een regelkring bestaat uit receptoren en effectoren die samen een waarde rond de
ingestelde norm proberen te houden.
Regeling:
- Receptor meet de waarde. Als deze afwijkt van de
norm fan stuurt het regelcentrum informatie naar
de effectoren die de afwijking kunnen corrigeren.
- Het regelcentrum vormt de spil van een
regelkring. De terugkoppeling is het proces dat de
afwijking van de norm ingang zet. Bij negatieve
terugkoppeling zal dat proces de afwijking
tegengaan.
De hypothalamus bevat receptoren, de norm en het
regelcentrum van de temperatuur. De temperatuur in de buitenste lagen van het lichaam
heet de schiltemperatuur en deze verschilt met de temperatuur van de omgeving. De
receptoren liggen in de huid en skeletspieren (warm en koud receptoren). De
schiltemperatuur is meestal lager dan de kerntemperatuur.
Als er onderkoeling plaatsvindt dan worden er signalen naar de effectoren gestuurd om
warmteproductie te stimuleren dit gebeurt met rillen en klappertanden.
Bij koorts heeft de hypothalamus de norm
verhoogd. Hierdoor gaan de effectoren
signalen afgeven alsof je onderkoeld bent.
Een hogere lichaamstemperatuur stimuleert
productie van afweerstoffen. De verhoging
van de norm voor de kerntemperatuur vindt
plaats onder invloed van een cytokine
(eiwitten uitgescheiden door witte
bloedcellen).
Het interne milieu (bloed, weefselvloeistof,
lymfe en cytoplasma) mag niet te veel
variëren. Het regelcentrum voor deze
samenstelling bevindt zich ook in de
hypothalamus.
Gluconeogenese een te laag
glucosegehalte in het bloed en spiercellen.
, PARAGRAAF 2: Processen in de lever
Bijna alle voedingsstoffen passeren de lever. De lever is door alle processen je grootste
warmtebron. 0,3 L bloed komt binnen vanuit de leverslagader en 1 L vanuit de poortader.
De poortader bevat verteringsproducten, de leverslagader brengt O2-rijk bloed vanuit de
aorta.
Leverlobjes groep cellen met eigen aftakkingen van leverslagader en poortader. Hier
bevinden zich speciale bloedruimtes, de sinusoïden, waarin bloed uit de leverslagader en
poortader samenkomt.
Rode bloedcellen blijven in de haarvaten. Het bloedplasma in de haarvaten komt in direct
contact met de levercellen, die hierdoor efficiënt stoffen uit het bloed kunnen opnemen en
omzetten. Het bewerkte bloed verlaat een leverlobje via een centraal adertje. Vandaar gaat
het via de leverader naar de onderste holle ader. Galkanalen, die tussen de cellen
doorlopen, voeren de door de levercellen geproduceerde gal uit de leverlobjes via de
galgang naar de galbuis. Die mondt uit in de twaalfvingerige darm en de galblaas.
Na het eten stijft de glucoseconcentratie in het bloed vaak tot boven de normwaarde.
Spiercellen, vetcellen en de meeste andere weefsels nemen door insuline glucose op.
Hierdoor daalt de glucoseconcentratie weer. In de lever stimuleert insuline de omzetting
van glucose in de polysacharide glycogeen: glycogenese. Als de voorraad hiervan vol is
wordt de glucose omgezet in vetten.
Als je sport gebruiken je spieren glucose deze komt uit de glycogeenvoorraad of direct uit je
bloed. De glucoseconcentratie daalt dan tot onder de normwaarde. Je zenuwcellen kunnen
geen voorraad opbouwen en gebruiken glucose rechtstreeks uit het bloed. Als de
suikerspiegel te laag is maakt de alvleesklier glucagon aan. De lever zet dit weer om in
glucose en geeft dit af aan het bloed. De bloedsuikerspiegel stijgt weer. Als deze beide
voorraden uitgeput zijn, dan maken de levercellen ook glucose uit aminozuren en vetten:
gluconeogenese.
Als je vet eet ontvangt de lever glycerol en vetzuren, die dan via de poortader en de
leverslagader binnenkomen. De lever kan vetzuren die niet te gebruiken zijn ombouwen
naar vetzuren die de lever wel kan gebruiken. Essentiele vetzuren kan je alleen via het eten
binnen krijgen en maakt het lichaam dus niet zelf. Cholesterol is belangrijk voor stabiliteit
van celmembranen en hormonen. De lever voorziet vetachtige stoffen als cholesterol van
een hydrofiele buiten laag van eiwitten en vormt zo lipoproteïnen, die het bloedplasma
vervoeren.
Als je eiwitten eet, ontvang je aminozuren in je lever. Als er te veel aminozuren zijn, worden
sommige omgebouwd door de lever of afgebroken. Door het ombouwen kan de lever elf
van de twintig aminozuren maken. De andere, essentiële aminozuren kan je alleen via
voedsel binnenkrijgen. Dit ombouwen gaat via transaminering:
Aminozuur 1 ruilt zijn aminogroep (-NH2) uit tegen de ketogroep (=O) van een ander
molecuul. Het andere molecuul verandert in een aminozuur dat nodig is.
De overige aminozuren worden wel afgebroken.
Eerst verwijdert de lever de aminogroep: deaminering. Uit de aminogroep (-NH2)
vormt de lever vervolgens ammoniak (NH3).
PARAGRAAF 1: het interne milieu
Norm ingestelde (fysiologische) waarde bijvoorbeeld lichaamstemperatuur.
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen van deze norm. Als het tussen de boven en
ondergrens zit is er sprake van homeostase (het in stand houden van een dynamisch
evenwicht).
Een regelkring bestaat uit receptoren en effectoren die samen een waarde rond de
ingestelde norm proberen te houden.
Regeling:
- Receptor meet de waarde. Als deze afwijkt van de
norm fan stuurt het regelcentrum informatie naar
de effectoren die de afwijking kunnen corrigeren.
- Het regelcentrum vormt de spil van een
regelkring. De terugkoppeling is het proces dat de
afwijking van de norm ingang zet. Bij negatieve
terugkoppeling zal dat proces de afwijking
tegengaan.
De hypothalamus bevat receptoren, de norm en het
regelcentrum van de temperatuur. De temperatuur in de buitenste lagen van het lichaam
heet de schiltemperatuur en deze verschilt met de temperatuur van de omgeving. De
receptoren liggen in de huid en skeletspieren (warm en koud receptoren). De
schiltemperatuur is meestal lager dan de kerntemperatuur.
Als er onderkoeling plaatsvindt dan worden er signalen naar de effectoren gestuurd om
warmteproductie te stimuleren dit gebeurt met rillen en klappertanden.
Bij koorts heeft de hypothalamus de norm
verhoogd. Hierdoor gaan de effectoren
signalen afgeven alsof je onderkoeld bent.
Een hogere lichaamstemperatuur stimuleert
productie van afweerstoffen. De verhoging
van de norm voor de kerntemperatuur vindt
plaats onder invloed van een cytokine
(eiwitten uitgescheiden door witte
bloedcellen).
Het interne milieu (bloed, weefselvloeistof,
lymfe en cytoplasma) mag niet te veel
variëren. Het regelcentrum voor deze
samenstelling bevindt zich ook in de
hypothalamus.
Gluconeogenese een te laag
glucosegehalte in het bloed en spiercellen.
, PARAGRAAF 2: Processen in de lever
Bijna alle voedingsstoffen passeren de lever. De lever is door alle processen je grootste
warmtebron. 0,3 L bloed komt binnen vanuit de leverslagader en 1 L vanuit de poortader.
De poortader bevat verteringsproducten, de leverslagader brengt O2-rijk bloed vanuit de
aorta.
Leverlobjes groep cellen met eigen aftakkingen van leverslagader en poortader. Hier
bevinden zich speciale bloedruimtes, de sinusoïden, waarin bloed uit de leverslagader en
poortader samenkomt.
Rode bloedcellen blijven in de haarvaten. Het bloedplasma in de haarvaten komt in direct
contact met de levercellen, die hierdoor efficiënt stoffen uit het bloed kunnen opnemen en
omzetten. Het bewerkte bloed verlaat een leverlobje via een centraal adertje. Vandaar gaat
het via de leverader naar de onderste holle ader. Galkanalen, die tussen de cellen
doorlopen, voeren de door de levercellen geproduceerde gal uit de leverlobjes via de
galgang naar de galbuis. Die mondt uit in de twaalfvingerige darm en de galblaas.
Na het eten stijft de glucoseconcentratie in het bloed vaak tot boven de normwaarde.
Spiercellen, vetcellen en de meeste andere weefsels nemen door insuline glucose op.
Hierdoor daalt de glucoseconcentratie weer. In de lever stimuleert insuline de omzetting
van glucose in de polysacharide glycogeen: glycogenese. Als de voorraad hiervan vol is
wordt de glucose omgezet in vetten.
Als je sport gebruiken je spieren glucose deze komt uit de glycogeenvoorraad of direct uit je
bloed. De glucoseconcentratie daalt dan tot onder de normwaarde. Je zenuwcellen kunnen
geen voorraad opbouwen en gebruiken glucose rechtstreeks uit het bloed. Als de
suikerspiegel te laag is maakt de alvleesklier glucagon aan. De lever zet dit weer om in
glucose en geeft dit af aan het bloed. De bloedsuikerspiegel stijgt weer. Als deze beide
voorraden uitgeput zijn, dan maken de levercellen ook glucose uit aminozuren en vetten:
gluconeogenese.
Als je vet eet ontvangt de lever glycerol en vetzuren, die dan via de poortader en de
leverslagader binnenkomen. De lever kan vetzuren die niet te gebruiken zijn ombouwen
naar vetzuren die de lever wel kan gebruiken. Essentiele vetzuren kan je alleen via het eten
binnen krijgen en maakt het lichaam dus niet zelf. Cholesterol is belangrijk voor stabiliteit
van celmembranen en hormonen. De lever voorziet vetachtige stoffen als cholesterol van
een hydrofiele buiten laag van eiwitten en vormt zo lipoproteïnen, die het bloedplasma
vervoeren.
Als je eiwitten eet, ontvang je aminozuren in je lever. Als er te veel aminozuren zijn, worden
sommige omgebouwd door de lever of afgebroken. Door het ombouwen kan de lever elf
van de twintig aminozuren maken. De andere, essentiële aminozuren kan je alleen via
voedsel binnenkrijgen. Dit ombouwen gaat via transaminering:
Aminozuur 1 ruilt zijn aminogroep (-NH2) uit tegen de ketogroep (=O) van een ander
molecuul. Het andere molecuul verandert in een aminozuur dat nodig is.
De overige aminozuren worden wel afgebroken.
Eerst verwijdert de lever de aminogroep: deaminering. Uit de aminogroep (-NH2)
vormt de lever vervolgens ammoniak (NH3).
