Samenvatting Inleiding in het Nederlandse recht - Inleiding Publiekrecht (IPUR)

Inleiding in het Nederlandse recht


Trias Politica
- Trias Politica in Nederland
 Wetgevende macht
 Regering en Staten-Generaal (art. 81 Gw)
 Staten-Generaal = Tweede en de Eerste Kamer (art. 50 Gw en art.
51 Gw)
 Volksvertegenwoordigers
 Leden van de Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen
 Leden van de Eerste Kamer worden via de provinciale
staten gekozen
 Regering is in bezit van zelfstandige bevoegdheid tot wetgeving
 Besluit van de regering heet een koninklijk besluit (KB)
 Bij bestuurlijke bevoegdheid leidt een KB tot een
beschikking
 Bij regelgeving binnen het kader van een wet leidt een KB
tot een algemene maatregel van bestuur (AMvB /
Reglement / Besluit)
 Uitvoerende macht
 Regering (Koning en de ministers art. 42 lid 1 Gw)
 Ministerraad (alle ministers met minister-president als de voorzitter)
 Kabinet (ministers en de staatssecretarissen gezamenlijk)
 Rechtsprekende macht (art. 112 e.v. Gw)
 Burgerlijk recht
 Strafrecht
 Bestuursrecht
 Bestuurlijke taken
 Iets vaststellen voor een burger zonder dat er sprake is van een
geschil (uitspraak heet dan beschikking)
 Rechter is niet bevoegd tot wetgeving en mag zich niet bemoeien met het
wetgevingsproces
 Rechter mag bevel geven om maatregelen te treffen om bestaande
wetgeving uit te voeren

, Nederland: staatsinrichting
- Democratie (het volk regeert)
 Directe democratie = beslissingen worden rechtstreeks door de burgers
genomen
 Representatieve democratie = beslissingen genomen door de door de
bevolking gekozen organen
 Tweede kamer (volksvertegenwoordiging)
 Provinciale staten
 De gemeenteraden
 Waterschappen
 Evenredige vertegenwoordiging
 Alle uitgebrachte stemmen tellen in evenredigheid (proportioneel) mee
voor de zetelverdeling in het parlement
 Kiesrecht (art. 4 Gw)
 Actief kiesrecht = het recht om te kiezen
 Passief kiesrecht = het recht om gekozen te worden
 Kiesgerechtigden
 18-jarigen
 Nederlanders
 Uitzonderingen voor gemeenteraden
 Staten-Generaal (parlement)
 Bestaat uit:
 Tweede Kamer (150 leden)
 Rechtstreeks gekozen
 Eerste Kamer (75 leden)
 Gekozen via de provinciale staten
Mensen stemmen op provinciale partijen
Leden van deze partijen kiezen de leden van de
Eerste Kamer (getrapte verkiezingen)
 Constitutionele monarchie
 Koningschap
 Via erfopvolging vervuld door het Huis van Oranje-Nassau
 Positie van de koning is in de grondwet vastgesteld (en dus ook
begrensd)
- Rechtstaat
 Regels voor de overheid om individuen te beschermen
 Bij elk besluit dat een bestuursorgaan neemt en elke regel van de wetgever en
ook in de rechtspraak, zijn de algemene beginselen van toepassing
 Legaliteitsbeginsel
 Al het overheidshandelen moet geregeld zijn in de wet
 Bevoegdheid om regels (of beschikkingen) vast te stellen
 Attributie, delegatie en subdelegatie
 Elk overheidsoptreden moet uiteindelijk te herleiden zijn tot de grondwet