Samenvatting Inleiding in het Nederlandse recht - Juridische Geredschapskist (JGK)

Inleiding in het Nederlandse recht
1. Recht in het algemeen
- Recht = het geheel van geldende rechtsregels
- Taken van recht
 Ordening van gedrag
 Handhaving van de rechtsregels
- Rechtsbronnen
 De wet
 Elke algemeen geldende geschreven rechtsregel die afkomstig is van een
tot wetgeving bevoegd overheidsorgaan
 Jurisprudentie
 Rechtsspraak
 Andere rechters gebruiken de door een andere rechter zelf geformuleerde
regel
 Gewoonte
 Niet vastgesteld, maar kan wel in aanmerking genomen in een vonnis
 Verdragen
 Staat boven de Grondwet
 Algemene rechtsbeginselen
 Gelijkheidsbeginsel, redelijkheidsbeginsel, etc.
 Beleidsregels
 Instructienormen waarin een bestuursorgaan bepaalt hoe het zijn
bevoegdheden uitoefent
- Indelingen van het recht
 Positief (Objectief) recht en subjectief recht
 Positief (Objectief) recht dat zijn alle rechtsregels die in hier op dit
moment gelden
 Subjectief recht is de individuele bevoegdheid om beroep uit te oefenen
op een regel van objectief recht
 Publiek en Privaat recht
 Publiek recht heeft betrekking op de verhoudingen tussen de overheid en
burgers of organisaties
 Staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht, internationaal publiekrecht,
etc.
 Formeel recht en materieel recht
 Formeel recht = procesrecht (hoe krijg je een zaak voor de rechter)
 Materieel recht = regels die betrekking hebben op de rechten en plichten
van personen en hun onderling verkeer
 Nationaal en internationaal recht
 Soevereiniteit = De onbetwiste autoriteit en controle van een staat over
zijn eigen territorium en bevolking

,  Indeling naar rechtsgebied
 Staatsrecht
 Grondwet
 Grondrechten
 Organieke opbouw (inrichting van de staat en
bevoegdheden van belangrijkste overheidsorganen)
 Organieke wetten = bepaling in de Grondwet volgens welke
nadere regels over een bepaald onderwerp gemaakt
moeten worden
 Gewoonterecht
 Geen procesrecht !!!
 Bestuursrecht (administratief recht)
 Juridische bestuursactiviteit van de overheid tot onderwerp
 Awb (Algemene wet bestuursrecht)
 In Awb staat zowel materieel als formeel recht
 Beschikkingen = besluit van een bestuursorgaan in een individueel
geval
 Strafrecht
 Strafbare feiten (een in de wet met straf bedreigde gedraging)
straffen
 Materiële strafrecht geeft aan welke gedragingen strafbaar zijn
 Formele strafrecht gaat over de opsporing van strafbare feiten
 Sancties
 Gevangenisstraf
 Hechtenis
 Taakstraf
 Geldboete
 Burgerlijk recht
 Regels betreffende de (rechts)persoon
 Personen- en familierecht
 Rechtspersonenrecht
 Regels betreffende het vermogen van een persoon
 Vermogensrecht
 Handelsrecht (Wetboek van Koophandel WvK)
 Arbeidsrecht
 Verdeling naar specialismen
 Binnen rechtsgebieden worden deelgebieden onderscheiden
 Verbintenissenrecht, erfrecht, huurrecht, etc. (alle in BW)
 Functionele rechtsgebieden
 Agrarisch recht, economisch recht, etc.
 Geschreven en ongeschreven recht



2. Recht en staat