Samenvatting Check je beleidstekst

Samenvatting Check je beleidstekst

Tiggeler, E. (2021). Check je Beleidstekst. Stappenplan en Checklists voor Betere Rapporten.
Amsterdam: Boom Uitgeverij. ISBN: 9789024439188.

Dit document bevat een samenvatting van de hoofdstukken 1, 2, 3, 4, 6

Hoofdstuk 1: Sluit aan bij de beleidscyclus
Binnen het beleidsproces bestaan vijf stappen waar verschillende beleidsteksten bij horen.

1.1: De schijf van vijf: fasen in de beleidscyclus
De vijf fasen van de beleidscyclus zijn:
 Agendavorming: bepalen van de Thema's op de beleidsagenda;
 Beleidsvoorbereiding: bepalen wat het vraagstuk is, welke doelen je wilt bereiken en wie je
daarbij betrekt;
 Beleidsbepaling: Bepalen wat effectieve beleidsmiddelen zijn;
 Uitvoering: Bepalen hoe het beleid op te zetten;
 Evaluatie: Nagaan of de doelen zijn bereikt en eventueel het beleid aanscherpen.

Inzicht in de verschillende fasen van de beleidscyclus is belangrijk om te zorgen dat de beleidstekst
aansluit bij de fase in de beleidscyclus.

1.2: Fase 1, agendavorming: het onderwerp op de beleidsagenda krijgen
In deze fase gaat het over de vraag welke onderwerpen er op de bestuurlijke agenda komen. Dit
kunnen onderwerpen zijn die in de actualiteit aandacht krijgen maar je kunt als beleidsmedewerker
ook zelf een vraagstuk signaleren. In dit stadium stel je vragen als:
 Wat is het probleem?
 Waarom moeten we beleid ontwikkelen/actualiseren?
 Wat zijn de nadelige gevolgen van het probleem?
 Waarom is het een belangrijk probleem?
 Zijn wij eigenaar van het probleem?

In deze fase schrijf je een startnotitie of een probleeminventarisatie. Bij de beschrijving van het
probleem is het belangrijk om het probleem niet als omgekeerde oplossing te beschrijven. Je schrijft
bijvoorbeeld niet dat de waterbekkens moeten worden vergroot, maar dat de capaciteit van de
waterbekkens tekortschieten. Op die manier houd je de ruimte om het probleem op een andere manier
op te lossen open.

1.3: Fase 2, beleidsvoorbereiding: het beleid ontwikkelen
Een deze fase ben je bezig om de gewenste situatie in kaart te brengen en hierover een discussienota
op te stellen.

1.4: Fase 3, beleidsbepaling: keuzes maken over beleid
in deze fase is het de bedoeling om een advies uit te brengen en daarop een akkoord te krijgen.
Daarvoor schrijf je een beleidsvoorstel of een beleidsadvies. Binnen de gemeenteraad wordt er ook
wel van een college- of raadsvoorstel gesproken.

1.5: Fase 4, uitvoering: het beleid implementeren
In deze fase beschrijf je wie wat, wanneer doet. Dit kan in de vorm van een projectplan of een
implementatienota.

1.6: Fase 5, evaluatie: de effectiviteit van het beleid beoordelen
In deze fase beschrijf je in hoeverre de doelen zijn bereikt. Dit kan in de vorm van een
beleidsevaluatie. De uitkomsten van de evaluatie kunnen aanleiding zijn om het beleid aan te
scherpen. Hierdoor komt het vraagstuk opnieuw in de agendafase. Dit maakt dat we spreken van een
beleidscyclus.

1.7: Verschillende fasen in een tekst?
Soms kan een beleidsteksten meerdere fasen omsluiten. Het is daarbij wel belangrijk dat je duidelijk
onderscheid blijft maken tussen de verschillende fasen en het doel van die verschillende fasen in de


1

, beleidscyclus. In de praktijk verloopt de beleidscyclus regelmatig iteratief. Dit kan doordat In de
uitvoeringsfase blijkt dat de gekozen oplossing toch onvoldoende draagvlak blijkt te hebben. Soms
kan het ook zijn dat de gekozen oplossing al vastligt voordat het probleem in kaart is gebracht. In dat
geval kan het goed zijn om bij de gekozen oplossing alsnog het probleem te beschrijven om te bezien
of de gekozen oplossing wel vol staat.

Hoofdstuk 2: Bepaal je uitgangspunten
Solide uitgangspunten voor het ontwikkelen van beleid zijn:
 Nagaan wat het beleidsdoel is;
 Nagaan wat de stakeholders zijn;
 Inventariseren welke beleidsmiddelen geschikt zijn.

2.1: Bepaalde uitgangspunten voor je beleid

2.1.1: Ken het beleidsdoel
Formuleer het beleidsdoel bij voorkeur Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden
(SMART). Formuleer daarnaast ook tussendoelen. Verder is het belangrijk dat jouw doelen in lijn zijn
met van organisatiedoelen en het beleid binnen de organisatie. Het beleidsdoel kan een ander doel
zijn dan het doel van de beleidstekst. Een beleidsdoel kan zijn om gezond eetgedrag onder jongeren
te stimuleren. Het doel van de tekst kan bijvoorbeeld zijn om mogelijkheden te inventariseren om
gezond eetgedrag te stimuleren.

2.1.2: Ken het krachtenveld
Bij het maken van beleid heb je ook altijd met partijen te maken. Door het krachtenveld te analyseren
kun je inzichtelijk maken met welke partijen je rekening moet houden. Noteer voor alle spelers in het
krachtenveld:
 Een rol en invloed;
 Hun opstelling (zijn ze voor of tegen);
 hun belang;
 Je benaderingsstrategie;
 Je acties;
 Wat je strategie.

Een belangrijke acties voor het beïnvloeden van het krachtenveld zijn:
 Informatie verzamelen over de spelers in het krachtenveld;
 Argumenten verzamelen over de bezwaren en belangen van de betrokkenen;
 Communiceren op een manier die past bij de belanghebbenden;
 Samenwerken en overleggen om samen tot een oplossing te komen;
 Medestanders mobiliseren om hun invloed te Laten gelden.

De participatieladder kan helpen om te bepalen hoe ver je partijen wilt betrekken. De participatieladder
kent een schaal van 5 treden: informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren en meebeslissen.
Voor en tegenstanders van je beleid kun je in kaart brengen via een speelveld met twee dimensies
namelijk vertrouwen en overeenstemming. Deze dimensies staan uitgewerkt in tabel 1. Het kan zijn
dat je na het maken van de speelveld analyse het beleid bijstelt Als blijkt dat het beleid niet haalbaar
is.

0 weinig vertrouwen veel vertrouwen
Grote inhoudelijke coalitiepartners bondgenoten
overeenstemming
Opportunisten twijfelaars
Weinig inhoudelijke vijanden opponenten
overeenstemming
Tabel 1: Speelveld van betrokkenen

De woorden en titels die kiest voor je beleidsteksten kun je mede Laten bepalen door wat belangrijk is
voor de betrokkenen in het krachtenveld (framing).

2.1.3: Welke oplossing is de beste? Effectieve beleidsmiddelen kiezen



2