Samenvatting reader oncologie - blok 7 - Volwassenen College

‭Samenvatting‬‭oncologie‬

‭Cellen,‬‭DNA,‬‭genen‬

‭Kanker‬‭=‬‭ongecontroleerde‬‭deling‬‭van‬‭lichaamscellen‬

‭Snelheid‬‭van‬‭klachten‬‭afhankelijk‬‭van‬
‭1.‬ ‭locatie‬‭van‬‭tumor‬
‭2.‬ ‭snelheid‬‭van‬‭delen‬
‭3.‬ ‭verstoring‬‭andere‬‭functies‬

‭Oncologie‬‭=‬‭tak‬‭van‬‭geneeskunst‬‭die‬‭zich‬‭bezighoudt‬‭met‬‭kanker‬

‭ ncoloog‬‭=‬‭medisch‬‭specialist‬‭voor‬‭behandeling‬‭van‬‭kanker‬
O
‭diagnose‬‭stellen‬
‭therapie‬‭voorschrijven‬
‭nacontrole‬
‭palliatieve‬‭zorg‬
‭verwanten‬‭onderzoek‬
‭ethische‬‭vragen‬

‭ ultidisciplinair‬‭team‬ ‭=‬‭optimale‬‭diagnostiek,‬‭behandeling,‬‭zorg‬‭en‬‭follow-up‬‭van‬‭kanker‬‭patienten‬
M
‭pathologie‬
‭radiologie‬
‭nucleaire‬‭geneeskunde‬
‭chirurgie‬‭gynaecologie‬
‭KNO‬

‭3‬‭centra‬‭gespecialiseerd‬‭in‬‭kanker‬‭=‬‭alleen‬‭behandelen‬‭kankerpatienten‬
‭-‬ ‭Daniel‬‭den‬‭Hoed‬‭-‬‭R’dam‬‭(erasmus)‬
‭-‬ ‭Prinses‬‭Maxima‬‭-‬‭Utrecht‬‭(kinderoncologie)‬
‭-‬ ‭Antoni‬‭van‬‭Leeuwenhoek‬‭-‬‭A’dam‬


‭Mutaties‬‭algemeen‬

‭ ntstaan‬‭kanker‬‭=‬‭verandering‬‭in‬‭genen/mutatie‬
O
‭Mutatie‬‭=‬‭verandering‬‭van‬‭genen/DNA‬
‭Mutatie‬‭bij‬‭kanker‬‭=‬‭genen‬‭die‬‭een‬‭rol‬‭spelen‬‭bij‬‭deling‬‭en‬‭groei‬‭van‬‭cellen‬

‭Menselijk‬‭lichaam‬‭=‬‭3‬‭miljard‬‭cellen‬
‭-‬ ‭nieuwe‬‭cellen‬‭vervangen‬‭oude‬‭en‬‭beschadigde‬‭cellen‬
‭-‬ ‭miljoenen‬‭delingen‬‭per‬‭dag‬

‭Genetische‬‭informatie‬‭in‬‭cel‬‭bepaalt‬
‭-‬ ‭wanneer‬‭delen‬
‭-‬ ‭wanneer‬‭stoppen‬‭met‬‭delen‬‭of‬‭dood‬‭gaan‬
‭-‬ ‭functie‬‭van‬‭de‬‭cel‬

‭RNA‬‭=‬‭lijkt‬‭op‬‭DNA,‬‭maakt‬‭eiwitten‬‭of‬‭zorgt‬‭voor‬‭communicatie‬‭binnen‬‭cel‬

‭Mutatie‬‭=‬‭verandering‬‭van‬‭genen/DNA‬

, ‭Manier‬‭om‬‭mutatie‬‭te‬‭krijgen‬
‭1.‬ ‭erfelijk‬ ‭=‬‭mutatie‬‭in‬‭alle‬‭lichaamscellen‬‭-‬‭BRCA1/2‬ ‭(=‬‭technisch‬‭niet‬‭ivm‬‭alle‬‭cellen‬‭hetzelfde)‬
‭2.‬ ‭fout‬‭bij‬‭celdeling‬‭=‬‭mutatie‬‭alleen‬‭aanwezig‬‭in‬‭cellen‬‭die‬‭uit‬‭deling‬‭ontstaan‬
‭3.‬ ‭DNA‬‭schade‬‭door‬‭stoffen‬ ‭=‬‭tabak,‬‭straling,‬‭zonlicht‬


‭Rol‬‭mutaties‬

‭Mutatie‬‭leidt‬‭tot‬‭kanker‬
‭1.‬ ‭gemuteerd‬‭gen‬‭geeft‬‭signaal‬‭tot‬‭delen‬‭=‬‭meer‬‭cellen‬‭dan‬‭nodig‬‭is‬
‭2.‬ ‭gemuteerd‬‭gen‬‭geeft‬‭geen/te‬‭laat‬‭signaal‬‭tot‬‭afsterven‬‭=‬‭oude,‬‭beschadigde‬‭cellen‬‭blijven‬‭bestaan‬

‭ ankercel‬‭meerdere‬‭mutaties‬‭doorlopen‬‭=‬‭combinatie‬‭van‬‭ongeremde‬‭groei‬‭+‬‭gebrek‬‭afsterven‬
K
‭=‬‭opstapeling‬‭van‬‭verschillende‬‭mutaties‬‭laat‬‭normale‬‭cel‬‭ontsporen‬

‭ erschil‬‭kankercel‬‭en‬‭normale‬‭cel‬‭=‬‭kankercel‬‭minder‬‭gespecialiseerd‬‭(gedifferentieerd),‬‭vormt‬‭geen‬‭weefsel‬‭of‬
V
‭onderdeel‬‭van‬‭orgaan‬‭met‬‭cellen‬‭om‬‭zich‬‭heen‬

‭Gedifferentieerd=‬‭gespecialiseerd,‬‭een‬‭specifieke‬‭functie‬‭(normale‬‭cellen‬‭wel,‬‭kanker‬‭niet)‬

‭Mutatie‬‭niet‬‭altijd‬‭kanker‬‭door‬
‭1.‬ ‭reparatie‬‭mechanismen‬‭in‬‭cel‬‭=‬‭reperatiegenen‬‭repareren‬‭foutjes‬‭als‬‭DNA‬‭verdubbelt‬‭bij‬‭deling‬
‭2.‬ ‭ernstige‬‭mutaties‬‭worden‬‭herkend‬‭als‬‭lichaamsvreemd‬‭=‬‭opruimen‬‭door‬‭afweersysteem‬
‭3.‬ ‭mutatie‬‭beschadigt‬‭cel‬‭te‬‭erg‬‭=‬ ‭delen‬‭niet‬‭mogelijk‬‭is/cel‬‭niet‬‭levensvatbaar‬

‭ utatie‬‭in‬‭reparatiegen‬‭=‬‭functie‬‭verliezen.‬‭Gen‬‭kan‬‭mutaties‬‭in‬‭celdeling‬‭niet‬‭meer‬‭repareren.‬
M
‭BRCA‬‭1‬‭en‬‭2‬‭=‬‭fouten‬‭in‬‭reparatiegen‬‭-‬‭borst‬‭en‬‭eierstokkanker‬


‭Voorkomen‬‭mutaties‬

‭ poptose‬‭=‬‭oude/beschadigde‬‭cellen‬‭krijgen‬‭signaal‬‭om‬‭te‬‭stoppen‬‭met‬‭delen‬
A
‭Kankercellen‬‭kunnen‬‭apoptose‬‭negeren‬‭of‬‭ontwijken‬

‭ fweersysteem‬‭=‬‭afwijkende/gemuteerde‬‭cellen‬‭worden‬‭herkend‬‭en‬‭opgeruimd.‬
A
‭Verzwakt‬‭afweersysteem‬‭=‬‭minder‬‭goed‬‭herkennen,‬‭groter‬‭risico‬‭op‬‭kanker‬

‭ utofagie‬‭=‬‭zelfvertering.‬‭Cellen‬‭ruimen‬‭oude/kapotte‬‭cellen‬‭op‬‭en‬‭recyclen‬‭bouwstoffen.‬
A
‭Als‬‭autofagie‬‭niet‬‭goed‬‭werkt‬‭=‬‭cellen‬‭met‬‭mutaties‬‭blijven‬‭bestaan,‬‭risico‬‭op‬‭kanker‬

‭Kankercellen‬ ‭(=‬‭slim)‬
‭-‬ ‭ontwijken‬‭of‬‭negeren‬‭apoptose‬‭(signaal‬‭om‬‭te‬‭stoppen)‬
‭-‬ ‭kunnen‬‭normale‬‭cellen‬‭beïnvloeden/aansturen‬‭=‬‭bloedvaten‬‭naar‬‭tumor‬‭sturen‬‭(zuurstof/voeding‬‭tumor)‬
‭-‬ ‭kunnen‬‭afweersysteem‬‭omzeilen‬‭=‬‭ontsnappen‬‭aan‬‭opruimen‬‭van‬‭afwijkende‬‭cellen‬


‭Mutaties‬‭die‬‭leiden‬‭tot‬‭kanker‬

‭Proto-oncogenen‬‭=‬‭rol‬‭bij‬‭groei‬‭en‬‭deling‬‭van‬‭gezonde‬‭cellen,‬‭mutatie‬‭kan‬‭het‬‭een‬‭oncogen‬‭maken‬

‭ ncogen‬‭=‬‭mutatie‬‭van‬‭proto-oncogen,‬‭geeft‬‭signalen‬‭tot‬‭groeien‬‭en‬‭delen‬‭ook‬‭wanneer‬‭niet‬‭de‬‭bedoeling‬‭is,‬‭kanker‬
O
‭ontstaat‬