samenvatting wetenschappelijke vorming

Hoorcollege
1:
Intro
wetenschappelijk
onderzoek


1) Wetenschap
–
kennis

“wetenschappelijk”
tot
de
wetenschap
behorend


Kennis
kan
verworven
worden
op
verschillende
manieren


• Traditie

 De
manier
waarop
men
het
altijd
al
gedaan
heeft

• Autoriteit

 Informatiebron
gebaseerd
op
succes,
ervaring
of
reputatie

• Trial
and
error

 Arbeidsintensief

• Logisch
redeneren

 Deductie
vs
Inductie
(zie
verder)

• De
wetenschappelijke
methode


Deductie
vs
Inductie



A. Deductie


=
afleiding
van
algemene
tot
bijzondere


Syllogisme:
logische
redenering
bestaande
uit
2
stellingen
waaruit
men
een
conclusie
afleidt!


Voorbeeld:



1. Alles
wat
leeft
moet
sterven
(major
term
hoofdstelling)

2. Een
mens
leeft
(minor
term,
ondergeschikte
stelling)

3. Dus,
alle
mensen
moeten
sterven
(conclusie)


Beperking:
Bruikbaarheid
is
afhankelijk
van
de
waarheid
van
de
vooropgestelde
vragen.


Toepassing
in
wetenschappelijk
onderzoek:


Voorbeeld:


1. Lichaamsoefening
verbetert
de
posturale
stabiliteit
(Hypothese)

2. Bij
mensen
die
vallen
is
de
posturale
stabiliteit
verminderd

3. Daarom
zal
lichaamsoefening
de
valincidentie
doen
afnemen
(tastbare
hypothese)




, B. Inductie


=
ontwikkelen
van
generalisaties
uitgaande
van
specifieke
observaties


• (16e
E
Bacon)
nieuwe
kennis
vereist
observatie
van
de
natuur!

• Basis
voor
de
wetenschappelijke
benadering
van
‘problem
solving’

• Voorbeeld:

patiënten
die
trainen
vallen
niet,
diegene
die
niet
trainen
vallen
vaker.


 Inductie:
Lichaamsoefening
verbetert
posturale
stabiliteit


Beperking:
kenniskwaliteit
is
afhankelijk
van
de
representativiteit
van
de
observaties!

(Praktische

haalbaarheid?)



Deductie
+
inductie
=
essentiële
component
wetenschappelijk
denken


2) Karakteristieken
van
wetenschappelijk
onderzoek




=
Een
systematisch
empirisch
gecontroleerd
en
kritisch
onderzoek
van
een
hypothese
omtrent

verbanden
tussen
natuurlijke
verschijnselen.


• Systematisch:
methodologische
aanpak
-­‐>
onderzoeksdesign

• Empirisch:
Objectieve
data
verkregen
via
directe
observatie

• Gecontroleerd:
controle
van
zowel
interne
als
externe
factoren


• Kritisch:
bevindingen
worden
empirisch
getoetst,
nauwkeurig
toezicht,
kritische
blik
van

andere
wetenschappers.


Beperkingen:


 Nooit
perfect,
vooral
niet
met
humaan
onderzoek

 Complexiteit
van
diversiteit
in
de
natuur

 Unieke
individuele
psychosociale
en
fysiologische
capaciteiten


 Bewust
zijn
van
invloed
van
externe
factoren
en
individuele
variabiliteit
bij
de
interpretatie

en
generalisatie
van
bevindingen!

 Kritisch
onderzoek
=>
Laboratoriumonderzoek
(volledige
controle
van
omgevingsfactoren,

zelfs
erfelijkheid)




3) Onderzoeksvormen




 Verschillende
classificatiesystemen
op
basis
van
doelstellingen
v/h
onderzoek

 Fundamenteel
versus
toegepast
(klinish)
onderzoek

 Empirisch
versus
theoretisch
onderzoek

 Kwantitatief
versus
kwalitatief
onderzoek

 Experimenteel
versus
observationeel
onderzoek


,Fundamenteel
(zuiver)
vs
toegepast
onderzoek



Fundamenteel
zuiver
onderzoek
Toegepast
onderzoek

Vinden
van
oplossingen,
verklaringen,
• Vinden,
uitproberen
en
evalueren
van

beschrijving
etc.
voor
kennisproblemen
praktische
oplossingen
voor
praktische

problemen

• Toepassingsgericht
onderzoek

• Vaak
multidisciplinair




Fundamenteel
versus
klinisch
onderzoek
(Translationeel)




=
Rechtstreekse
vertaling
van
fundamentele
kennis
naar
effectieve
maatregelen
voor
de
patiënt


Empirisch
onderzoek
Theoretisch
onderzoek

Systematische
waarnemingen
van
objecten
en
• Ontwikkeling
van
theorieën
let
als
doel

verschijnselen
(proefondervindelijk
onderzoek),
bepaalde
verschijnselen
te
kunnen

niet
louter
om
te
beschrijven
maar
ook
om
verklaren,
voorspellen

theoriën

te
ontwikkelen
en
te
toetsen
• Geen
objectieven
waarnemingen


• Voorbeeld:
literatuuronderzoek




Kwantitatief
onderzoek
versus
kwalitatief
onderzoek




Kwantitatief
Kwalitatief

• Meting
van
outcome
via
numerieke
data
• Doelstelling:
beschrijven
van
stand
van

onder
gestandaardiseerde
condities

zaken,
exploreren
van
mogelijke

• Voordeel:
statistische
data
analyse
verbanden,
formuleren
van
theorie
of

• Ontwikkeling
van
meetinstrumenten
hypothese

 Fysieke/fysiologische
parameters
• “meten”
op
basis
van
open
vragen,

 Objectiveren
van
subjectieve
info
interviews,
observaties




Experimenteel
versus
observationeel
onderzoek




Experimenteel
Observationeel

• Manipulatie
en
controle
van
variabelen
• Observatie
van
variabelen

• Blootleggen
van
oorzaak
–
effect
relaties
• Eerder
beschrijvend
(descriptief)
of

exploratief

• Geen
directe
controle
over
de

bestudeerde
variabelen




, A
continuüm
of
research
(cfr.
Portney)






Descriptief










































Exploratief
























































Experimenteel















Verschillende
doelstellingen



Verschillende
onderzoeksstrategieën











































































4) Belang
van
wetenschappelijk
onderzoek
in
de
gezondheidszorg




• Evidence
based
medicine
(EBM)

De
integratie
van:

 De
beste
wetenschappelijke
evidentie

 Eigen
klinische
expertise

 Specifieke
omstandigheden
en
specifieke
omstandigheden
en
specifieke
kenmerken
van

de
patiënt



• Evidence
based
practice
(EBP)

• Best
pratice


5) Communicatie
onderzoeksresultaten