Samenvatting Toetsmatrijs kennistoets BS2 leerjaar 1 Verpleegkunde Viaa
De student onderscheidt de definitie, vormen, oorzaken en patiëntproblemen van de geriatrische zorgvrager .................................. 2
Geriatrie ............................................................................................................................................................................................ 2
Dementie vormen en oorzaken......................................................................................................................................................... 2
Alzheimer oorzaken .......................................................................................................................................................................... 2
Patientproblemen dementie ............................................................................................................................................................. 3
Richtlijnen bij patiëntproblemen bij dementie ................................................................................................................................. 3
De student onderscheidt recente ontwikkelingen binnen de zorg voor mensen met dementie............................................................ 3
Extramurale zorg en dementie .......................................................................................................................................................... 3
Indicatiestelling ................................................................................................................................................................................. 4
EHealth ............................................................................................................................................................................................. 4
De student kan het verpleegkundig proces onderscheiden bij de zorg voor mensen met dementia Anamnese bij dementie .............. 5
Benaderingswijzen (o.a. reminiscentie, validation, ROT, snoezelen) .............................................................................................. 5 v
Verpleegkundige interventies bij dementie ...................................................................................................................................... 5
EBP .................................................................................................................................................................................................... 6
De student onderscheidt de canMEDSrollen vanuit het beroepsprofiel BN2020 ................................................................................... 7
CanMEDSrollen ................................................................................................................................................................................. 7
De student onderscheidt de verpleegkundige diagnose van een medische diagnose, PES structuur en herkent passende interventies
............................................................................................................................................................................................................... 8
PES structuur..................................................................................................................................................................................... 8
Kernset patiëntenproblemen ............................................................................................................................................................ 9
Verpleegkundige diagnose + Passende interventies ......................................................................................................................... 9
Verschil verpleegkundige / medische diagnose ................................................................................................................................ 9
De student onderscheidt resultaat en doel ............................................................................................................................................ 9
SMART doel....................................................................................................................................................................................... 9
Verschil tussen resultaat en doel .................................................................................................................................................... 10
De student herkent het verschil tussen proces en productevaluatie ................................................................................................... 10
De student onderscheidt de verschillende fasen in het verpleegkundig proces en herkent klinisch redeneren .................................. 10
Klinisch redeneren .......................................................................................................................................................................... 10
Fasen verpleegkundig proces .......................................................................................................................................................... 10
Preventieniveau .............................................................................................................................................................................. 12
De student onderscheid de rechtpositie van de zorgvrager ................................................................................................................. 12
Rechtelijke machtiging .................................................................................................................................................................... 12
Wet Zorg en Dwang/ Onvrijwillige zorg........................................................................................................................................... 12
Wilsonbekwaamheid ...................................................................................................................................................................... 13
Autonomie ...................................................................................................................................................................................... 13
Basisprincipes coachen ................................................................................................................................................................... 13
Adequate en inadequate coachingstijl ............................................................................................................................................ 13
De student onderscheidt de relevantie van levenslooppsychologie binnen de verpleegkunde ........................................................... 13
Levenslooppsychologie ................................................................................................................................................................... 13
Kindertijd en veranderingen fysiek, sociaal emotioneel en cognitief (Piaget) ................................................................................ 13
Hechting .......................................................................................................................................................................................... 14
Acht ontwikkelingsstadia van Erik Erikson ...................................................................................................................................... 14
De student onderscheidt de psychologie van de ouder wordende zorgvrager .................................................................................... 14
Fluid en crystallized intelligence ..................................................................................................................................................... 14
Coping bij veroudering (Baltes, Festinger) ...................................................................................................................................... 15
Brein-omgeving theorie Anneke vd Plaats ...................................................................................................................................... 15
De student onderscheidt diversiteit binnen de verpleegkunde ........................................................................................................... 16
Diversiteitsfactoren + Intersectioneel denken ................................................................................................................................ 16
Incidenten ....................................................................................................................................................................................... 16
Patientveiligheid ............................................................................................................................................................................. 17
Verpleegkundige rol ........................................................................................................................................................................ 17
Prevalentie ...................................................................................................................................................................................... 17
De student onderscheidt verpleegkundige rapportage systemen ........................................................................................................ 17
Eisen en soorten rapportagesystemen ............................................................................................................................................ 17
Verpleegkundige overdracht ........................................................................................................................................................... 18
De student onderscheidt de organisatiestructuren.............................................................................................................................. 18
De student herkent verpleegkundig leiderschap en eigenschappen van een leider ............................................................................ 19
Verpleegkundig leiderschap ............................................................................................................................................................ 19
,De student herkent kwaliteitszorg en kenmerken hiervan op macro-, meso- en microniveau en de PDCA cyclus .............................. 20
Kwaliteitszorg en kenmerken .......................................................................................................................................................... 20
Verschillende perspectieven ........................................................................................................................................................... 20
Macro, meso micro niveau.............................................................................................................................................................. 20
PDCA ............................................................................................................................................................................................... 21
Rol van verpleegkundige ................................................................................................................................................................. 21
Protocollen en richtlijnen ................................................................................................................................................................ 21
De student onderscheidt verschillende overleg en scholingsmethodes .............................................................................................. 22
MDO ............................................................................................................................................................................................... 22
Taak verpleegkundige MDO ............................................................................................................................................................ 22
Disciplines MDO en taken verantwoordlijkheden ........................................................................................................................... 22
Klinische les, Presentatie, Voorlichting ........................................................................................................................................... 22
De student herkent een onderzoeksvraag die is opgesteld aan de hand van een DDO of een PICO .................................................... 23
DDO: ............................................................................................................................................................................................... 23
De student onderscheidt zingevingsvragen.......................................................................................................................................... 23
Zingevingsvragen ............................................................................................................................................................................ 23
De student onderscheidt gebodsethiek binnen seksualiteit ................................................................................................................ 23
Gebodsethiek .................................................................................................................................................................................. 23
Imago Dei en bijbelse opvatting seksualiteit ................................................................................................................................... 23
Seksualiteit en schepping ................................................................................................................................................................ 23
Seksualiteit als emotioneel bindmiddel .......................................................................................................................................... 23
De student onderscheidt problemen met betrekking tot seksuele gezondheid................................................................................... 24
Seksuele gezondheid ....................................................................................................................................................................... 24
Seksualiteit ...................................................................................................................................................................................... 24
Invloed ziekte op seksualiteit .......................................................................................................................................................... 24
Taak verpleegkundige bij seksuele problemen................................................................................................................................ 24
De student herkent een moreel beraad en onderscheidt vier ethische benaderingen ........................................................................ 24
Moreel beraad ................................................................................................................................................................................ 24
Ethische benaderingen ................................................................................................................................................................... 24
Moral distress ................................................................................................................................................................................. 25
Ethische dilemmas .......................................................................................................................................................................... 25
Deugden en waarden ...................................................................................................................................................................... 25
De student onderscheidt de rol van ethiek in de zorg en opvattingen over de mens .......................................................................... 25
Ethiek .............................................................................................................................................................................................. 25
Opvattingen over de mens .............................................................................................................................................................. 25
Levensbeschouwing ........................................................................................................................................................................ 25
Intrinsiek waardig ........................................................................................................................................................................... 26
Levinas ............................................................................................................................................................................................ 26
SRV ....................................................................................................................................................................................................... 26
Belang van samenvatten ................................................................................................................................................................. 26
Functies samenvatten ..................................................................................................................................................................... 26
Vormen van samenvatten ............................................................................................................................................................... 27
Anamnese ....................................................................................................................................................................................... 27
Processen in groepen ...................................................................................................................................................................... 28
Feedback ......................................................................................................................................................................................... 28
Veiligheid creëren in de groep ........................................................................................................................................................ 29
VTV ....................................................................................................................................................................................................... 29
Week 1 ............................................................................................................................................................................................ 29
Week 2 ............................................................................................................................................................................................ 34
Week 3 ............................................................................................................................................................................................ 37
Week 5 ............................................................................................................................................................................................ 40
Week 6 ............................................................................................................................................................................................ 43
Week 7 ............................................................................................................................................................................................ 47
PPO ...................................................................................................................................................................................................... 50
Criteria methodisch reflecteren ...................................................................................................................................................... 50
Spiraalmodel van Korthagen ........................................................................................................................................................... 51
POP ................................................................................................................................................................................................. 51
Smart .............................................................................................................................................................................................. 52
,De student onderscheidt de definitie, vormen, oorzaken en patiëntproblemen van de geriatrische
zorgvrager
Geriatrie
Iemand wordt een geriatrische zorgvrager genoemd wanneer deze een complex ziektebeeld (multiple
pathologie) vertoont. Dit ziektebeeld wordt veroorzaakt door lichamelijke en / of geestelijke functie-
stoornissen, verscheidene ziekten en / of een zwak sociaal evenwicht. Daarbij bestaat er een neiging
tot blijvende hulpbehoevendheid (hulp noodzakelijk voor het levensvervolg).
Dementie vormen en oorzaken
Verschillende vormen:
- Ziekte van Alzheimer: de belangrijkste oorzaak van dementie. Alzheimer is een progressieve
ziekte die wordt gekenmerkt door afzettingen van abnormale eiwitten in de hersenen in de
vorm van plaques.
- Vasculaire dementie: een gevolg van verminderde bloedtoevoer naar de hersenen
(vernauwing en blokkering van bloedvaten die bloedcellen van vitale zuurstof en
voedingsstoffen berooft)
- Fronto-temporale dementie: gekenmerkt door atrofie of wegkwijnen van de frontale en
temporale kwabben v.d. hersenen in de afwezigheid van de ziekte van alzheimer. Wordt ook
wel ‘ziekte van Pick’ genoemd
- Lewy Body dementie: wordt gekenmerkt door afzettingen van het eiwit alfa-synucleïne in
hersencellen. Hoewel veel symptomen van Lewy Body-dementie lijken op de ziekte van
Alzheimer, onderscheiden drie symptomen het van andere vormen van dementie: levendige
hallucinaties, verschillende niveaus van bewustzijn of alertheid en ernstige slaapstoornissen.
Andere oorzaken
- Door traumatisch hersenletsel: als gevolg van gekwetst, gekneusd of doorgesneden
hersenweefsel, gewoonlijk door een ongeluk of geweldpleging.
- Door medicatie/ een middel: verstoring van de hersenfuncties door bijvoorbeeld chronisch
alcohol gebruik (syndroom van Korsakov), thiaminetekort (ziekte van Wernicke), vitamine B1
tekort.
Alzheimer oorzaken
De ziekte van Alzheimer veroorzaakt krimp (atrofie) van het achterste deel van de hersenen.
Aangetast hersenweefsel bevat:
- Amyloïde plaques (abnormale eiwitafzettingen) die hersencellen beschadigen en vernietigen.
De plaques zorgen ervoor dat de cellen niet goed meer met elkaar kunnen communiceren. Ze
bevinden zich eerst in het deel van de hersenen waar herinneringen worden opgeslagen.
Daarom is vergeetachtigheid een van de eerste symptomen van de ziekte.
- Neurofibrillaire klitten - hersencellen hebben de normale structuur en werking nodig van een
eiwit dat tau wordt genoemd. Bij de ziekte van Alzheimer draaien draden van tau-eiwit in
hersencellen in abnormale klitten, wat leidt tot de dood van deze hersencellen
Er zijn verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van de aandoening kunnen vergroten:
• Leeftijd
• Voorkomen in de familie en erfelijkheid (Downsyndroom)
• Hoofdletsel
• Milde cognitieve stoornis
, Patientproblemen dementie
Dementie is een uitgebreide neurocognitieve stoornis. Het betekend een aanzienlijke afname of
verslechtering van het verstandelijk functioneren, die wordt gekenmerkt door een aanzienlijke
aantasting van het geheugen, de denkprocessen, de aandacht, het beoordelingsvermogen en
specifieke cognitieve deficiënties:
- Afasie = verminderd vermogen om taal te begrijpen/produceren
- Apraxie = verminderd vermogen om doelgerichte bewegingen uit te voeren (terwijl er geen
defect is in de motorische functies)
- Agnosie = onvermogen om voorwerpen te herkennen (terwijl zintuigelijk systeem intact is)
- Verstoring in praktisch functioneren = onvermogen om te plannen/organiseren of activiteiten
in de goede volgorde te zetten.
Richtlijnen bij patiëntproblemen bij dementie
- Benader de cliënt altijd met respect
- Een respectvolle benadering klinkt vanzelfsprekend, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Je
moet iemand in zijn waarde laten, want de cliënt kan dement zijn maar hij of zij is nog steeds
een volwassene. Je moet daarom zoveel mogelijk begrip tonen en geduld hebben en vooral
niet als juf denigrerend iemand de les lezen.
- Focus ook op wat iemand nog wel kan
- Door dementie hebben mensen steeds meer hulp nodig. Daar bent u als zorgverlener voor,
maar je moet hier iemands zelfredzaamheid stimuleren. Ook al duurt het te lang en gaat het
niet helemaal goed. Actief blijven is erg belangrijk bij dementie, het vertraagt namelijk het
verloop van de ziekte.
- Communicatie is belangrijk
- Kijk en raak iemand aan als u met hem/haar spreekt
- Praat langzaam
- Spreek in korte zinnen
- Maximaal 1 vraag, boodschap of taak per zin
- Praat over dingen die NU gebeuren
- Gebruik beelden om gespreksonderwerp concreet te maken
- Voeg de daad direct bij het woord à zullen we gaan wandelen en dan direct gaan wandelen.
- Zorg voor vaste structuren
- Onveranderde leefomgeving: alles blijft op een vaste plek, zodat het herkenbaar blijft
- Vaste dagstructuur: duidelijke dagindeling.
- Vermijd nieuwe situaties: zo veel mogelijk vermijden, omdat dit erg verwarrend kan zijn
- Stel je flexibel op en beweeg mee
- Werkelijkheid kan anders zijn voor iemand met dementie. Je moet hierin meegaan en deze
mensen niet corrigeren. Dat kan resulteren in zinloze discussies. Dit kan de cliënt kalmte
bieden, ook als deze angst heeft. Zelf kalm blijven en iemand aanraken kan al een wereld van
verschil maken.
De student onderscheidt recente ontwikkelingen binnen de zorg voor mensen met dementie
Extramurale zorg en dementie
Er zijn verschillende vormen van zorg en begeleiding in de thuissituatie. Zo is er de dagelijkse zorg en
ondersteuning gericht op de ADL-taken zoals eten/drinken en mondzorg. Maar net zo belangrijk is
hulp bij het bekijken hoe iemand opnieuw structuur aan zijn dag kan geven en welke manier van dag
invulling passend is. Ook activiteiten als bewegen en muziek zijn vormen van ondersteuning die
steeds vaker bij mensen met dementie worden ingezet. Zowel in de thuissituatie als in het
verpleeghuis. De afgelopen jaren heeft een exponentiele groei plaats gevonden in technologische
De student onderscheidt de definitie, vormen, oorzaken en patiëntproblemen van de geriatrische zorgvrager .................................. 2
Geriatrie ............................................................................................................................................................................................ 2
Dementie vormen en oorzaken......................................................................................................................................................... 2
Alzheimer oorzaken .......................................................................................................................................................................... 2
Patientproblemen dementie ............................................................................................................................................................. 3
Richtlijnen bij patiëntproblemen bij dementie ................................................................................................................................. 3
De student onderscheidt recente ontwikkelingen binnen de zorg voor mensen met dementie............................................................ 3
Extramurale zorg en dementie .......................................................................................................................................................... 3
Indicatiestelling ................................................................................................................................................................................. 4
EHealth ............................................................................................................................................................................................. 4
De student kan het verpleegkundig proces onderscheiden bij de zorg voor mensen met dementia Anamnese bij dementie .............. 5
Benaderingswijzen (o.a. reminiscentie, validation, ROT, snoezelen) .............................................................................................. 5 v
Verpleegkundige interventies bij dementie ...................................................................................................................................... 5
EBP .................................................................................................................................................................................................... 6
De student onderscheidt de canMEDSrollen vanuit het beroepsprofiel BN2020 ................................................................................... 7
CanMEDSrollen ................................................................................................................................................................................. 7
De student onderscheidt de verpleegkundige diagnose van een medische diagnose, PES structuur en herkent passende interventies
............................................................................................................................................................................................................... 8
PES structuur..................................................................................................................................................................................... 8
Kernset patiëntenproblemen ............................................................................................................................................................ 9
Verpleegkundige diagnose + Passende interventies ......................................................................................................................... 9
Verschil verpleegkundige / medische diagnose ................................................................................................................................ 9
De student onderscheidt resultaat en doel ............................................................................................................................................ 9
SMART doel....................................................................................................................................................................................... 9
Verschil tussen resultaat en doel .................................................................................................................................................... 10
De student herkent het verschil tussen proces en productevaluatie ................................................................................................... 10
De student onderscheidt de verschillende fasen in het verpleegkundig proces en herkent klinisch redeneren .................................. 10
Klinisch redeneren .......................................................................................................................................................................... 10
Fasen verpleegkundig proces .......................................................................................................................................................... 10
Preventieniveau .............................................................................................................................................................................. 12
De student onderscheid de rechtpositie van de zorgvrager ................................................................................................................. 12
Rechtelijke machtiging .................................................................................................................................................................... 12
Wet Zorg en Dwang/ Onvrijwillige zorg........................................................................................................................................... 12
Wilsonbekwaamheid ...................................................................................................................................................................... 13
Autonomie ...................................................................................................................................................................................... 13
Basisprincipes coachen ................................................................................................................................................................... 13
Adequate en inadequate coachingstijl ............................................................................................................................................ 13
De student onderscheidt de relevantie van levenslooppsychologie binnen de verpleegkunde ........................................................... 13
Levenslooppsychologie ................................................................................................................................................................... 13
Kindertijd en veranderingen fysiek, sociaal emotioneel en cognitief (Piaget) ................................................................................ 13
Hechting .......................................................................................................................................................................................... 14
Acht ontwikkelingsstadia van Erik Erikson ...................................................................................................................................... 14
De student onderscheidt de psychologie van de ouder wordende zorgvrager .................................................................................... 14
Fluid en crystallized intelligence ..................................................................................................................................................... 14
Coping bij veroudering (Baltes, Festinger) ...................................................................................................................................... 15
Brein-omgeving theorie Anneke vd Plaats ...................................................................................................................................... 15
De student onderscheidt diversiteit binnen de verpleegkunde ........................................................................................................... 16
Diversiteitsfactoren + Intersectioneel denken ................................................................................................................................ 16
Incidenten ....................................................................................................................................................................................... 16
Patientveiligheid ............................................................................................................................................................................. 17
Verpleegkundige rol ........................................................................................................................................................................ 17
Prevalentie ...................................................................................................................................................................................... 17
De student onderscheidt verpleegkundige rapportage systemen ........................................................................................................ 17
Eisen en soorten rapportagesystemen ............................................................................................................................................ 17
Verpleegkundige overdracht ........................................................................................................................................................... 18
De student onderscheidt de organisatiestructuren.............................................................................................................................. 18
De student herkent verpleegkundig leiderschap en eigenschappen van een leider ............................................................................ 19
Verpleegkundig leiderschap ............................................................................................................................................................ 19
,De student herkent kwaliteitszorg en kenmerken hiervan op macro-, meso- en microniveau en de PDCA cyclus .............................. 20
Kwaliteitszorg en kenmerken .......................................................................................................................................................... 20
Verschillende perspectieven ........................................................................................................................................................... 20
Macro, meso micro niveau.............................................................................................................................................................. 20
PDCA ............................................................................................................................................................................................... 21
Rol van verpleegkundige ................................................................................................................................................................. 21
Protocollen en richtlijnen ................................................................................................................................................................ 21
De student onderscheidt verschillende overleg en scholingsmethodes .............................................................................................. 22
MDO ............................................................................................................................................................................................... 22
Taak verpleegkundige MDO ............................................................................................................................................................ 22
Disciplines MDO en taken verantwoordlijkheden ........................................................................................................................... 22
Klinische les, Presentatie, Voorlichting ........................................................................................................................................... 22
De student herkent een onderzoeksvraag die is opgesteld aan de hand van een DDO of een PICO .................................................... 23
DDO: ............................................................................................................................................................................................... 23
De student onderscheidt zingevingsvragen.......................................................................................................................................... 23
Zingevingsvragen ............................................................................................................................................................................ 23
De student onderscheidt gebodsethiek binnen seksualiteit ................................................................................................................ 23
Gebodsethiek .................................................................................................................................................................................. 23
Imago Dei en bijbelse opvatting seksualiteit ................................................................................................................................... 23
Seksualiteit en schepping ................................................................................................................................................................ 23
Seksualiteit als emotioneel bindmiddel .......................................................................................................................................... 23
De student onderscheidt problemen met betrekking tot seksuele gezondheid................................................................................... 24
Seksuele gezondheid ....................................................................................................................................................................... 24
Seksualiteit ...................................................................................................................................................................................... 24
Invloed ziekte op seksualiteit .......................................................................................................................................................... 24
Taak verpleegkundige bij seksuele problemen................................................................................................................................ 24
De student herkent een moreel beraad en onderscheidt vier ethische benaderingen ........................................................................ 24
Moreel beraad ................................................................................................................................................................................ 24
Ethische benaderingen ................................................................................................................................................................... 24
Moral distress ................................................................................................................................................................................. 25
Ethische dilemmas .......................................................................................................................................................................... 25
Deugden en waarden ...................................................................................................................................................................... 25
De student onderscheidt de rol van ethiek in de zorg en opvattingen over de mens .......................................................................... 25
Ethiek .............................................................................................................................................................................................. 25
Opvattingen over de mens .............................................................................................................................................................. 25
Levensbeschouwing ........................................................................................................................................................................ 25
Intrinsiek waardig ........................................................................................................................................................................... 26
Levinas ............................................................................................................................................................................................ 26
SRV ....................................................................................................................................................................................................... 26
Belang van samenvatten ................................................................................................................................................................. 26
Functies samenvatten ..................................................................................................................................................................... 26
Vormen van samenvatten ............................................................................................................................................................... 27
Anamnese ....................................................................................................................................................................................... 27
Processen in groepen ...................................................................................................................................................................... 28
Feedback ......................................................................................................................................................................................... 28
Veiligheid creëren in de groep ........................................................................................................................................................ 29
VTV ....................................................................................................................................................................................................... 29
Week 1 ............................................................................................................................................................................................ 29
Week 2 ............................................................................................................................................................................................ 34
Week 3 ............................................................................................................................................................................................ 37
Week 5 ............................................................................................................................................................................................ 40
Week 6 ............................................................................................................................................................................................ 43
Week 7 ............................................................................................................................................................................................ 47
PPO ...................................................................................................................................................................................................... 50
Criteria methodisch reflecteren ...................................................................................................................................................... 50
Spiraalmodel van Korthagen ........................................................................................................................................................... 51
POP ................................................................................................................................................................................................. 51
Smart .............................................................................................................................................................................................. 52
,De student onderscheidt de definitie, vormen, oorzaken en patiëntproblemen van de geriatrische
zorgvrager
Geriatrie
Iemand wordt een geriatrische zorgvrager genoemd wanneer deze een complex ziektebeeld (multiple
pathologie) vertoont. Dit ziektebeeld wordt veroorzaakt door lichamelijke en / of geestelijke functie-
stoornissen, verscheidene ziekten en / of een zwak sociaal evenwicht. Daarbij bestaat er een neiging
tot blijvende hulpbehoevendheid (hulp noodzakelijk voor het levensvervolg).
Dementie vormen en oorzaken
Verschillende vormen:
- Ziekte van Alzheimer: de belangrijkste oorzaak van dementie. Alzheimer is een progressieve
ziekte die wordt gekenmerkt door afzettingen van abnormale eiwitten in de hersenen in de
vorm van plaques.
- Vasculaire dementie: een gevolg van verminderde bloedtoevoer naar de hersenen
(vernauwing en blokkering van bloedvaten die bloedcellen van vitale zuurstof en
voedingsstoffen berooft)
- Fronto-temporale dementie: gekenmerkt door atrofie of wegkwijnen van de frontale en
temporale kwabben v.d. hersenen in de afwezigheid van de ziekte van alzheimer. Wordt ook
wel ‘ziekte van Pick’ genoemd
- Lewy Body dementie: wordt gekenmerkt door afzettingen van het eiwit alfa-synucleïne in
hersencellen. Hoewel veel symptomen van Lewy Body-dementie lijken op de ziekte van
Alzheimer, onderscheiden drie symptomen het van andere vormen van dementie: levendige
hallucinaties, verschillende niveaus van bewustzijn of alertheid en ernstige slaapstoornissen.
Andere oorzaken
- Door traumatisch hersenletsel: als gevolg van gekwetst, gekneusd of doorgesneden
hersenweefsel, gewoonlijk door een ongeluk of geweldpleging.
- Door medicatie/ een middel: verstoring van de hersenfuncties door bijvoorbeeld chronisch
alcohol gebruik (syndroom van Korsakov), thiaminetekort (ziekte van Wernicke), vitamine B1
tekort.
Alzheimer oorzaken
De ziekte van Alzheimer veroorzaakt krimp (atrofie) van het achterste deel van de hersenen.
Aangetast hersenweefsel bevat:
- Amyloïde plaques (abnormale eiwitafzettingen) die hersencellen beschadigen en vernietigen.
De plaques zorgen ervoor dat de cellen niet goed meer met elkaar kunnen communiceren. Ze
bevinden zich eerst in het deel van de hersenen waar herinneringen worden opgeslagen.
Daarom is vergeetachtigheid een van de eerste symptomen van de ziekte.
- Neurofibrillaire klitten - hersencellen hebben de normale structuur en werking nodig van een
eiwit dat tau wordt genoemd. Bij de ziekte van Alzheimer draaien draden van tau-eiwit in
hersencellen in abnormale klitten, wat leidt tot de dood van deze hersencellen
Er zijn verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van de aandoening kunnen vergroten:
• Leeftijd
• Voorkomen in de familie en erfelijkheid (Downsyndroom)
• Hoofdletsel
• Milde cognitieve stoornis
, Patientproblemen dementie
Dementie is een uitgebreide neurocognitieve stoornis. Het betekend een aanzienlijke afname of
verslechtering van het verstandelijk functioneren, die wordt gekenmerkt door een aanzienlijke
aantasting van het geheugen, de denkprocessen, de aandacht, het beoordelingsvermogen en
specifieke cognitieve deficiënties:
- Afasie = verminderd vermogen om taal te begrijpen/produceren
- Apraxie = verminderd vermogen om doelgerichte bewegingen uit te voeren (terwijl er geen
defect is in de motorische functies)
- Agnosie = onvermogen om voorwerpen te herkennen (terwijl zintuigelijk systeem intact is)
- Verstoring in praktisch functioneren = onvermogen om te plannen/organiseren of activiteiten
in de goede volgorde te zetten.
Richtlijnen bij patiëntproblemen bij dementie
- Benader de cliënt altijd met respect
- Een respectvolle benadering klinkt vanzelfsprekend, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Je
moet iemand in zijn waarde laten, want de cliënt kan dement zijn maar hij of zij is nog steeds
een volwassene. Je moet daarom zoveel mogelijk begrip tonen en geduld hebben en vooral
niet als juf denigrerend iemand de les lezen.
- Focus ook op wat iemand nog wel kan
- Door dementie hebben mensen steeds meer hulp nodig. Daar bent u als zorgverlener voor,
maar je moet hier iemands zelfredzaamheid stimuleren. Ook al duurt het te lang en gaat het
niet helemaal goed. Actief blijven is erg belangrijk bij dementie, het vertraagt namelijk het
verloop van de ziekte.
- Communicatie is belangrijk
- Kijk en raak iemand aan als u met hem/haar spreekt
- Praat langzaam
- Spreek in korte zinnen
- Maximaal 1 vraag, boodschap of taak per zin
- Praat over dingen die NU gebeuren
- Gebruik beelden om gespreksonderwerp concreet te maken
- Voeg de daad direct bij het woord à zullen we gaan wandelen en dan direct gaan wandelen.
- Zorg voor vaste structuren
- Onveranderde leefomgeving: alles blijft op een vaste plek, zodat het herkenbaar blijft
- Vaste dagstructuur: duidelijke dagindeling.
- Vermijd nieuwe situaties: zo veel mogelijk vermijden, omdat dit erg verwarrend kan zijn
- Stel je flexibel op en beweeg mee
- Werkelijkheid kan anders zijn voor iemand met dementie. Je moet hierin meegaan en deze
mensen niet corrigeren. Dat kan resulteren in zinloze discussies. Dit kan de cliënt kalmte
bieden, ook als deze angst heeft. Zelf kalm blijven en iemand aanraken kan al een wereld van
verschil maken.
De student onderscheidt recente ontwikkelingen binnen de zorg voor mensen met dementie
Extramurale zorg en dementie
Er zijn verschillende vormen van zorg en begeleiding in de thuissituatie. Zo is er de dagelijkse zorg en
ondersteuning gericht op de ADL-taken zoals eten/drinken en mondzorg. Maar net zo belangrijk is
hulp bij het bekijken hoe iemand opnieuw structuur aan zijn dag kan geven en welke manier van dag
invulling passend is. Ook activiteiten als bewegen en muziek zijn vormen van ondersteuning die
steeds vaker bij mensen met dementie worden ingezet. Zowel in de thuissituatie als in het
verpleeghuis. De afgelopen jaren heeft een exponentiele groei plaats gevonden in technologische
