Samenvatting Ondernemingsrecht - met Jurisprudentie - week 7-9

Geschillenregeling


Geschillenregelingen:

Kenmerken geschillenregeling ex Titel 8 Boek 2 BW:
 De geschillenregeling heeft een subsidiair karakter.
o Er kan bij statuten of overeenkomst geheel van worden afgeweken.
o Zie echter art. 2:337 BW.
 De geschillenregeling is van toepassing op de BV en de ‘besloten NV’.
o Zie art. 2:335 BW.

De gedwongen overdracht van aandelen (uitstoting):
 Art. 2:336 BW lid 1: Een of meer houders van aandelen die alleen of gezamenlijk ten
minste een derde van het geplaatste kapitaal verschaffen (let op art. 2:24d lid 1 en 2
BW!), kunnen van een aandeelhouder die door zijn gedragingen het belang van de
vennootschap zodanig schaadt of heeft geschaad, dat het voortduren van zijn
aandeelhouderschap in redelijkheid niet kan worden geduld, in rechte vorderen dat
hij zijn aandelen overeenkomstig artikel 341 overdraagt.
o Het gaat daarbij om gedragingen van de aandeelhouder in zijn hoedanigheid
als aandeelhouder.
 Naar het huidige recht kan een uitstotingsvordering derhalve geen
betrekking hebben op gedragingen in de hoedanigheid van bestuurder
van die vennootschap dan wel gedragingen van de aandeelhouder in
een kwestie buiten de vennootschapsorde.
 Voorontwerp Wet aanpassing geschillenregeling en verduidelijking
ontvankelijkheidseisen enquêteprocedure: Voor toewijzing van een
uitstotingsvordering dient het functioneren van de vennootschap in
gevaar te zijn.
o Onder het huidige artikel 2:336 BW wordt aangenomen dat van enige mate
van verwijtbaar handelen sprake moet zijn voor toewijzing van de gedwongen
overdracht van aandelen.
 De rechtbank Den Haag op 8 april 2020 overwogen dat bij uittreding
geen zwaarwegende omstandigheden zijn, dan wel verwijtbaarheid is
vereist voor toewijzing van een uittredingsvordering (r.o. 4.1).
 De rechter bepaalt de prijs van de aandelen in zijn eindvonnis, naar een datum die zo
dicht mogelijk ligt bij het daadwerkelijke moment van overdracht van de aandelen.
 Art. 2:341a lid 1 BW: Als het vonnis in hoger beroep wordt vernietigd, dan heeft deze
vernietiging geen gevolgen voor de geldigheid van een al plaatsgevonden levering van
aandelen. Wel rust op de partijen dan een verplichting de uitvoering van de
vernietigde uitspraak ongedaan te maken (zie de uitzondering in lid 2).

Gedwongen overname (uittreding):
 Art. 2:343 lid 1 BW: Iedere aandeelhouder die meent dat hij in zijn rechten of
belangen (dus niet het belang van de vennootschap!) door medeaandeelhouders
ernstig is geschaad, kan van die medeaandeelhouders vorderen dat zij zijn aandelen
overnemen.

, o De huidige norm van artikel 2:343 lid 1 BW wordt in de rechtspraak
verschillend worden uitgelegd.
 Uit diverse uitspraken – maar niet alle – volgt dat voor toewijzing van
de uittredingsvordering bijkomende zwaarwegende omstandigheden
nodig zijn.
 Bij toewijzing van de vordering wordt in beginsel weer een deskundige benoemd (art.
2:343 lid 2 Jo. 2:339 BW.
o Daarnaast kan de rechter des gevorderd een billijke vergoeding in prijs
opnemen als compensatie voor het waarde drukkend effect van de verweten
gedragingen (art. 2:343 lid 4 BW).

Uitkoopregeling (p. 500 e.v.):

Kenmerken uitkoopregelingen:
 Deze regeling is opgenomen in art. 2:201a (92a) BW. Vordering kan worden ingesteld,
als wordt voldaan aan de volgende eisen:
o Door houder van ten minste 95% van het geplaatste kapitaal;
o Cumulatieve eis bij art. 2:201a BW: 95% of meer van de stemrechten;
 Geldt dus alleen bij de BV en niet de NV.
o Die de aandelen voor eigen rekening houdt (dus de STAK is uitgesloten)
o Tegen alle medeaandeelhouders (minderheidsaandeelhouders).
 Geen voorkeursbehandeling mogelijk, want je vordering moet
ingesteld worden tegen alle adh
 De uitkoper kan niet selectief te werk gaan!
 Verschil met de uittredingsregeling:
o De uitkoper hoeft slechts te stellen dat hij 95% of meer van het kapitaal
verschaft. Het gedrag van de uit te kopen aandeelhouders is irrelevant.
 De vordering wordt afgewezen indien zich een van de in 2:201a (92a) lid 4 BW
genoemde (limitatieve) afwijzingsgronden voordoet:
o Ernstige stoffelijke schade
o Aandelen waaraan de statuten een bijzonder zeggenschapsrecht toekennen.
HR 16 jan 2004 Goglio:
 OK: art. 2:201 lid 4 BW ziet niet slechts op prioriteitsaandelen, maar
ook op andere aandelen waaraan een bijzondere zeggenschap is
verbonden.
 OK wijst uitkoopvordering af.
 HR: Gelet op aard en strekking van de uitkoopregeling dienen de
afwijzingsgronden beperkt te worden uitgelegd. In beginsel geen
ruimte voor belangenafweging.
 HR vernietigd arrest OK.
o Afstand van uitkoopvordering.
 Met minderheidsaandeelhouders moet rekening worden gehouden.
o HR 17 sept 2007 (Versatel I): In beginsel dient een minderheidsaandeelhouder
er rekening mee te houden dat herstructurering kan plaatsvinden.
 Echter, toepassing besluit tot fusie enkel om minderheid uit te stoten
kan in strijd met art. 2:8 BW.

,  In casu was er geen sprake van een schending van de redelijkheid en
billijkheid.
 Zijn de aandelen gecertificeerd, dan moet het administratiekantoor als
aandeelhouder gedagvaard worden en niet de certificaathouders.
 Op grond van art. 2:359c BW kan er een vordering tot overdracht van aandelen
worden ingediend bij openbaar bod.
o Op grond van lid 2 moet de vordering worden ingediend per soort aandeel.



Jurisprudentie week 7


HR 16 januari 2004, NJ 2004/184 (Goglio):

Essentie:
 Uitkoopregeling minderheidsaandeelhouders.
 De in art. 2:201a lid 4 BW genoemde afwijzingsgronden dienen restrictief uitgelegd te
worden. Er is in beginsel geen ruimte voor een belangenafweging.

Rechtsvraag:
 Kwalificeren de gewone aandelen in casu als een ‘aandeel waaraan de statuten een
bijzonder recht inzake de zeggenschap in de vennootschap heeft verbonden’ ex art.
2:201a lid 4 BW?

HR:
 R.o. 3.4:
o Bij de beoordeling van het middel dient uitgangspunt te zijn dat de wetgever
in art. 2:201a BW een regeling heeft getroffen waardoor het aan de in het
eerste lid van deze bepaling bedoelde aandeelhouders mogelijk wordt
gemaakt in een eenvoudige procedure de andere aandeelhouder(s) uit te
kopen en daardoor de overige aandelen te verwerven.
o De Ondernemingskamer kan de vordering tot overdracht van de aandelen
slechts afwijzen op een van de in het vierde lid van art. 2:201a (limitatief)
opgesomde gronden.
o Gelet op de aard en de strekking van deze regeling moeten deze
afwijzingsgronden beperkt worden uitgelegd.
o In het bijzonder bieden zij de rechter in beginsel ook geen ruimte voor een
belangenafweging.
 R.o. 3.5:
o Mede in verband met hetgeen hiervoor in 3.4 is overwogen, moet deze
afwijzingsgrond in strikte zin worden opgevat in dier voege dat op deze grond
slechts een beroep kan worden gedaan door een houder van aandelen van
een bepaalde soort waaraan de statuten bijzondere rechten verbinden inzake
de zeggenschap in de vennootschap
 R.o. 3.6: