samenvatting ITHR

SAMENVATTING
Inleiding tot het recht




Du Caju Catherine
MAR104A

,Deel I: Wat is recht?
1. Kenmerken en definitie van het recht
2. soorten subjectieve rechten
3. deelgebieden van het recht
4. bronnen van het recht

,1. kenmerken van het recht

1.1 kenmerken

 Ordening samenleving
o Om te handelen moeten we middelen hebben
o Onze eigen intellectuele en lichamelijke vermogens zijn onze eerste middelen
o Verder zijn er ook de stoffelijke zaken
o Voorwaarde om het menselijke handelen in de samenleving doeltreffend te laten
verlopen
 Duidelijkheid over wie wat mag doen met welke middelen, m.a.w. de
bevoegdheid om op te treden met middelen.
o Telkens als iemand een middel zou willen produceren of gebruiken, zou dat kunnen
leiden tot een ruzie of gevecht met anderen
 Opgelegd door samenleving
o Het dagdagelijkse samenleven leidt ertoe dat problemen rijzen die een oplossing
vergen
o Aanpassen van het recht aan de evoluerende opvattingen en omstandigheden
toevertrouwd aan specifieke organen (‘parlementen’)
o Parlementen vertegenwoordigen de wil van de leden van de samenleving  ‘de
stem van het volk’
o Wie mag meebeslissen over de nieuwe regels is geregeld in rechtsregels
 Afgedwongen door samenleving
o Rechtsregels onderscheiden van maatschappelijke regels
 Bij veel regels ontbreekt een georganiseerde structuur om ze af te dwingen
of te veranderen
 Als dergelijke regels er wel zijn dan gelden ze alleen voor degenen die ze
vrijwillig willen volgen
o Rechtsregels zijn wel degelijk afdwingbaar  bij niet-naleving zijn er gevolgen
o Om de naleving van rechtsregels af te dwingen bestaan er structuren en instellingen,
evenals procedures die het burgers mogelijk maken om een recht af te dwingen, of
de schending van een recht te beteugelen, desnoods “met een arm der wet”

1.2 soorten rechtsregels

 Gedragsregels
o Regels die het gedrag van de leden in de samenleving ordenen
o “subjectieve rechten”
 Hun bevoegdheden om over middelen te beschikken
 Toepassingsregels en -structuren (rechtsbescherming!) (afdwingregels)
o Indien bepaalde leden zich niet aan de gedragsregels houden
 Dan moet het recht voor regels en structuren zorgen waarmee de toepassing
van die gedragsregels kan worden afgedwongen
 Regels voor maken en wijzigen van het recht (wijzigingsregels)
o Om rechtswijzigingen ordelijk te laten verlopen bestaan er ook regels en structuren
die bepalen hoe de juridische gedragsregels en de toepassingsregels en -structuren
kunnen worden gewijzigd of afgeschaft

, 1.3 definitie

 Recht = het geheel van afdwingbare regels
o Die het menselijk handelen in de samenleving ordenen
o Opgelegd door eigen vertegenwoordigers
 Recht heeft volgende essentiële kenmerken
o Wat
 Het geheel van regels
o Waarom
 De maatschappij ordenen
o Wat als
 Gesanctioneerd door een wettelijk voorzien systeem van sancties
o Van waar
 Opgelegd door de maatschappij, via haar vertegenwoordigers
 In 1 zin
o Recht is de geïnstitutionaliseerde ordening van het menselijk handelen in de
samenleving
o Het recht is het geheel van afdwingbare regels die het menselijk handelen in de
samenleving ordenen

1.4 objectief recht versus subjectieve rechten

 Objectief recht >< subjectieve rechten
 Objectief recht
o Gedragsregels, afdwingregels en wijzigingsregels
 Subjectief recht
o Een in het rechtssysteem erkende bevoegdheid om naar eigen goeddunken bepaalde
handelingen te stellen
o Handelingen over jezelf, een bepaalde zaak, het laten gelden van een aanspraak
jegens iemand anders, of over het uitoefenen van politieke inspraak
o Als objectieve rechtsregels toepassing vinden in concrete situaties en op concrete
personen, spreken we van subjectieve rechten
 Objectief recht (‘the law’) verleent subjectieve rechten (“rights”)

1.5 rechtssubject versus rechtsobject

 Rechtssubject
o Een persoon of groep die subjectieve rechten en juridische plichten kunnen hebben
o Natuurlijke personen
 Mensen van vlees en bloed
 Hebben een reeks eigenschappen die allen samen de omvang van hun
rechten bepalen
o Rechtspersonen
 Groeperingen, instellingen en stichtingen
 Hebben bepaalde rechten en plichten
 Worden gecreëerd met een bepaald doel
 Een juridische constructie met een eigen specialiteit
 Meer dan de som van haar leden, die natuurlijke personen zijn
 Ze kan zelf rechten en plichten hebben, los van de rechten en plichten van
haar respectieve leden