JEUGDRECHT
1 HET INTERNATIONAAL VERDRAG VAN DE RECHTEN VAN HET KIND
1.1 ONTSTAANSGESCHIEDENIS
1948 Universele verklaring van de rechten van de mens (UVRM) (door VN oorlogstaferelen voorkomen)
1959 Verklaring rechten van het Kind (-18 jaar) (intentie om voor kinderen op te komen = zwakke
bevolkingsgroep) (oppervlakkige tekst, weinig kracht van wet)
IVRK is van toepassing op overheid, niet perse op burgers onderling
20 november 1989 ondertekening van het kinderrechtenverdrag (direct van toepassing)
• In de volgende decennia worden er nog aanvullingen of optionele protocols uitgevaardigd
• In 2015 ratificeren ook Somalie en Zuid Soedan het IVRK. Tot op vandaag ratificeerdde 196 landen het
Verdrag (Kinderechtenverdrag is het meeste geratificeerd)
• De USA deed dit tot op heden niet.
• Bv unicef komt op voor dit verdrag
Directe werking betekent dat het meteen kan w toegepast, moet niet geïnterpreteerd w.
Indirecte werking is voor interpretatie vatbaar
Facultatieve protocols verduidelijken de artikels
Het IVRK is een internationale overeenkomst die de specifieke rechten voor de kinderen erkent het verdrag
erkent de burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten van kinderen en is juridisch
bindend
• door het verdrag te ratificeren verbinden landen zich ertoe deze rechten te respecteren en te
aanvaarden
• onderwerpen aan de controle van het comité van onafhankelijke experten (comité rechten van het
kind kijkt toe op nakomen van artikels)
- niemand volgt regels als er niet gecontroleerd w
- comité rechten van het kind = groep v onafhankelijke experten
• In België kreeg het verdrag begin 1992 “kracht van wet.”
Burgerlijk recht/privaat recht; recht tussen burgers onderling
Bv. non discriminatie principe, recht op eigendom
Politiek recht
Bv. vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, vrijheid van vereniging
Economisch recht
Bv recht op onderwijs, recht op voedsel (basisbehoeften), recht op huisvesting, recht op sociale
zekerheid
Sociaal en culturele rechten
Bv. recht op zelfontplooiing, recht op cultuur, deelname aan onderwijs, vrijetijdsbesteding
1.2 INHOUD VAN HET VERDRAG
Het is de eerste internationale tekst die kinderen expliciet als rechthebbenden erkent.
• Rechthebbend = kinderen hebben effectief rechten, volwaardige burger met evenveel rechten als
volwassenen (anders door andere levensfase)
Alle rechten in het kinderrechtenverdrag zijn met elkaar verbonden, afhankelijk van elkaar en zijn alle even
belangrijk. Ze vormen een ondeelbaar geheel.
• Je kan niet inzetten op maar 1 recht, je moet het zien als geheel
Bv non discriminatie hangt samen met recht op vrije meningsuiting, je mag dus niet discrimineren
ook al heb je recht op vrije meningsuiting
• Rechten hebben vaak effect op elkaar
Bv. bij kinderen in armoede wordt het recht op huisvesting, gezondheid, basisbehoeften geschonden
heeft ook effect op bijvoorbeeld recht op onderwijs want moe...
1
,Basisprincipes
• Art. 2 non-discriminatie
• Art. 3. belang van het kind
• Art. 6 leven en ontwikkeling
• Art. 12 stem van het kind
- Als een van deze onder druk komen te staan, dan komt er druk op alle rechten te staan
- Belangrijkste rechten
Non discriminatie
• Het principe dat alle rechten van toepassing zijn op alle kinderen zonder enige uitzondering.
• De overheid moet kinderen tegen om het even welke vorm van discriminatie te beschermen.
• De overheid mag geen enkel recht schenden en moet positieve acties ondernemen om alle rechten te
bevorderen
Bv recht op onderwijs betekent ook recht op aangepast onderwijs (in BE niet goed; M decreet)
Het belang van het kind
• Alle acties met betrekking tot het kind dienen ten volle rekening te houden met zijn of haar belang.
Bv recht om niet van ouders gescheiden worden kan niet w nagekomen door bijvoorbeeld
jeudgrechter door in voorziening gelaatst te w omdat andere rechten geschonden w zoals recht op
veiligheid
• De Staat is verplicht adequate zorgen te verlenen wanneer ouders of andere verantwoordelijken ter
zake in gebreke blijven.
• Eén van de meest belangrijke maar ook meest complexe rechten
• Een begrip dat in samenhang met alle andere bepalingen van het Kinderrechtenverdrag gezien moet
worden.
• De afweging is nodig voor alle beslissingen, handelingen, gedragingen, voorstellen, diensten,
procedures en onthoudingen die in een land aan de orde zijn.
• Het moet altijd op het niveau van het individuele kind beoordeeld te worden
Bv bij kind met verstandelijke beperking kan het anders zijn dan bij kind met normale begaafdheid
• Om belang van het kind te kunnen afwegen moeten we rekening houden met:
o Het recht van het kind om gehoord te worden
o Het recht van het kind om zijn mening te mogen geven en dat er geluisterd wordt naar die
mening.
o Het recht op participatie (deelnemen aan samenleving, mee mogen denken en beslissen)
Evt in dialoog
Leven en ontwikkeling
• Het inherente recht op leven, en de plicht van de Staat het overleven en de ontwikkeling van het kind
te garanderen.
• De overheid heeft de plicht om een veilige omgeving te creëren waarin kinderen zich goed kunnen
ontwikkelen en ongestoord kunnen opgroeien. Dus een omgeving zonder oorlog of armoede, waar
genoeg te eten en drinken is, waar kinderen naar school kunnen en worden beschermd tegen
mishandeling.
• Gaat voornamelijk over de ‘vroege kinderjaren’ (0-8 jaar)
• De eerste levensjaren vormen de basis voor de fysieke en mentale gezondheid en voor de persoonlijke
en culturele identiteit van een kind
• Ouders hebben de eerste verantwoordelijkheid voor het verzorgen en opvoeden van hun kind.
• De Staat is verplicht om ouders passend hulp en bijstand te bieden als zij dat nodig hebben.
o Discussie of het de rechten zijn van kinderen of van mama’s
• Dit betekent dat Staten in voldoende mate moeten investeren in de vaardigheden, mogelijkheden,
middelen en persoonlijke verbondenheid die ouders ten opzichte van hun kind hebben.
Stem van het kind
• Het recht van het kind om zijn of haar mening te kennen te geven en het recht op het feit dat met deze
mening rekening wordt gehouden in elke aangelegenheid of procedure die het kind betreft.
• Meest belangrijke artikel
2
, • Recht om mee te praten, mee te denken en mee te doen.
• Thuis, op school en in de wijk. Maar ook in een juridische procedures
• Hoe groter de impact van de uitkomsten op het leven van het kind, hoe belangrijker het is dat passend
gewicht wordt gehecht aan de mening van het kind.
• In elke situatie en per kind moet de waarde die kan worden gehecht aan de mening van het kind
worden beoordeeld.
o Manier zoeken hoe het kind zijn mening kan geven bij bijvoorbeeld DVB
Bv. mee beslissen in co-ouderschap
1.2.1 DE 3 P’S
Inhoudelijk worden de rechten gegroepeerd rondom de 3 P’s
• Protection (bescherming)
Bv bescherming tegen armoede, geweld, uitbuiting...
• Provision (voorziening)
Bv. onderwijs, hoekwerk...
• Participation (participatie)
Ze zijn evenwaardig en even belangrijk!
De protectierechten (Bescherm mij rechten)
• Kinderen zijn extra kwetsbaar (zijn afhankelijk)
• Hebben andere behoeften/noden dan volwassenen
• Zijn vaak nog afhankelijk van anderen
• Hebben extra bescherming nodig
• Protectierechten zijn rechten waarmee kinderen extra bescherming krijgen: tegen geweld, tegen
oorlog, tegen armoede, tegen uitbuiting, tegen ontvoering, in justitie…
Bv. bescherming tegen misbruik en uitbuiting, extra bescherming voor kinderen met beperking of kinderen die
met het gerecht in aanraking komen
De provisie rechten (geef mij toegang rechten)
• Er moeten specifieke instellingen of diensten aanwezig moeten zijn om de kwaliteit van leven te
garanderen
Participatierechten (laat mij meedoen rechten) (= nieuw)
• Deze rechten geven kinderen een eigen stem
• Hoeksteen is art. 12 , kinderen en jongeren hebben het recht om hun mening kenbaar te zaken en
beslissingen die hen aanbelangen
• Nood aan luisteren, dialogen...
Bv. studentenraad
In eerste instantie waren het voornamelijk protectie en provisierechten, nu ook participatie
• Dit hing samen met het traditioneel kindbeeld
Het revolutionaire van het Kinderrechtenverdrag zit in het erkennen van kinderen als actieve rechtssubjecten
met participatiemogelijkheden en competenties om eigen leven vorm te geven
1.2.2 DRAAGWIJDTE IVRK
• Na Ratificatie is een land juridisch verplicht alle artikelen uit het IVRK (en bijkomende protocollen) na
te leven en uit te dragen
• Ook België in alle bestuursniveau’s
• Rechtstreeks toepasselijk
o Rechtstreeks toepasselijk enkel wanneer een bepaling een direct effect heeft
o Direct effect = wanneer er een ondubbelzinnige betekenis is
• Kinderen en Jongeren kunnen in België geen rechtstreekse toegang krijgen tot de rechter.
• Ze hebben geen wettelijke bekwaamheid
• Internationaal klachtenrecht comité voor de rechten van het Kind
3
, o Kinderen kunnen hier klachten neerleggeN
1.2.3 DE 54 ARTIKELEN VH IVRK
De 54 artikels vh IVRK (p16-19)
• Deel 1 (artikelen 1 tot en met 41) bestaat uit de eigenlijke rechten van de kinderen.
• Deel 2 (artikelen 42 tot en met 45) gaat over toezicht en rapportage.
• Deel 3 (artikelen 46 tot en met 54) gaat vooral over procedures.
1.3 DE TOEPASSING VAN HET VERDRAG CONTROLEREN
• Door de ratificatie beloven landen dat ze kinderrechten toepassen.
• Ieder land beslist zelf hoe ze de kinderrechten effectief toepast.
Organisaties die de toepassing van het verdrag controleren
• Comité voor de rechten van het kind (VN) (hebben het verdrag geschreven)
• Nationale commissie voor de rechten van het kind
• Kinderrechtencommissariaat
• De kinderrechtencoalitie
• JoKer
• ‘tZitemzo
• Keki
⟹hoofdtaak; kijken of BE zich aan het kinderrechtenrapport houdt
1.3.1 INTERNATIONAAL COMITÉ VOOR DE RECHTEN VAN HET KIND
• Art. 43 van het IVRK stelt dat het Comité toeziet op de naleving van het verdrag
• Comité bestaat uit 18 internationale deskundigen op het gebied van kinderrechten
Bv. school voor meisjes in Afghanistan
Sinds het kinderrechtenverdrag hebben we een andere visie; empoweren van kinderen en ouders ipv bv kleren
opsturen
1 Werking van het kinderrechtencomité
• Aan de hand van verschillende rapporten volgt het de naleving van kinderrechten in een land op en
formuleert aanbevelingen.
o Rapport; wat beter kan en wat al goed is, doelstellingen...
o Elke regering mag zijn eigen rapport schrijven over werkpunten, sterktes en doelen
• Het derde facultatief protocol geeft de mogelijkheid aan minderjarigen om zelf een klacht neer te
leggen bij het kinderrechtencomité. Ook een land mag schendingen aanklagen in een ander land.
• Steeds kijken hoe het beter kan
Schendingen aanklagen bij het comité
• Door het derde facultatieve protocol kunnen minderjarige en hun vertegenwoordigers zelf een klacht
neerleggen
• Maar ook staten kunnen schendingen begaan door andere staten aanklagen
• We kunnen ook in andere landen zaken aanklagen
2 Opvolgen rapportageplicht
1. Op basis van een bespreking van de alternatieve rapporten op de pre-sessie stelt het Comité een lijst
van bijkomende vragen op voor ons land.
2. De Belgische overheid wordt uitgenodigd op de plenaire sessie in Genève.
3. Na deze bespreking formuleert het Kinderrechtencomité de slotbeschouwingen (aanbevelingen) voor
ons land.
4. Met deze aanbevelingen moet de overheid de komende vijf jaar aan de slag.
4
1 HET INTERNATIONAAL VERDRAG VAN DE RECHTEN VAN HET KIND
1.1 ONTSTAANSGESCHIEDENIS
1948 Universele verklaring van de rechten van de mens (UVRM) (door VN oorlogstaferelen voorkomen)
1959 Verklaring rechten van het Kind (-18 jaar) (intentie om voor kinderen op te komen = zwakke
bevolkingsgroep) (oppervlakkige tekst, weinig kracht van wet)
IVRK is van toepassing op overheid, niet perse op burgers onderling
20 november 1989 ondertekening van het kinderrechtenverdrag (direct van toepassing)
• In de volgende decennia worden er nog aanvullingen of optionele protocols uitgevaardigd
• In 2015 ratificeren ook Somalie en Zuid Soedan het IVRK. Tot op vandaag ratificeerdde 196 landen het
Verdrag (Kinderechtenverdrag is het meeste geratificeerd)
• De USA deed dit tot op heden niet.
• Bv unicef komt op voor dit verdrag
Directe werking betekent dat het meteen kan w toegepast, moet niet geïnterpreteerd w.
Indirecte werking is voor interpretatie vatbaar
Facultatieve protocols verduidelijken de artikels
Het IVRK is een internationale overeenkomst die de specifieke rechten voor de kinderen erkent het verdrag
erkent de burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten van kinderen en is juridisch
bindend
• door het verdrag te ratificeren verbinden landen zich ertoe deze rechten te respecteren en te
aanvaarden
• onderwerpen aan de controle van het comité van onafhankelijke experten (comité rechten van het
kind kijkt toe op nakomen van artikels)
- niemand volgt regels als er niet gecontroleerd w
- comité rechten van het kind = groep v onafhankelijke experten
• In België kreeg het verdrag begin 1992 “kracht van wet.”
Burgerlijk recht/privaat recht; recht tussen burgers onderling
Bv. non discriminatie principe, recht op eigendom
Politiek recht
Bv. vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, vrijheid van vereniging
Economisch recht
Bv recht op onderwijs, recht op voedsel (basisbehoeften), recht op huisvesting, recht op sociale
zekerheid
Sociaal en culturele rechten
Bv. recht op zelfontplooiing, recht op cultuur, deelname aan onderwijs, vrijetijdsbesteding
1.2 INHOUD VAN HET VERDRAG
Het is de eerste internationale tekst die kinderen expliciet als rechthebbenden erkent.
• Rechthebbend = kinderen hebben effectief rechten, volwaardige burger met evenveel rechten als
volwassenen (anders door andere levensfase)
Alle rechten in het kinderrechtenverdrag zijn met elkaar verbonden, afhankelijk van elkaar en zijn alle even
belangrijk. Ze vormen een ondeelbaar geheel.
• Je kan niet inzetten op maar 1 recht, je moet het zien als geheel
Bv non discriminatie hangt samen met recht op vrije meningsuiting, je mag dus niet discrimineren
ook al heb je recht op vrije meningsuiting
• Rechten hebben vaak effect op elkaar
Bv. bij kinderen in armoede wordt het recht op huisvesting, gezondheid, basisbehoeften geschonden
heeft ook effect op bijvoorbeeld recht op onderwijs want moe...
1
,Basisprincipes
• Art. 2 non-discriminatie
• Art. 3. belang van het kind
• Art. 6 leven en ontwikkeling
• Art. 12 stem van het kind
- Als een van deze onder druk komen te staan, dan komt er druk op alle rechten te staan
- Belangrijkste rechten
Non discriminatie
• Het principe dat alle rechten van toepassing zijn op alle kinderen zonder enige uitzondering.
• De overheid moet kinderen tegen om het even welke vorm van discriminatie te beschermen.
• De overheid mag geen enkel recht schenden en moet positieve acties ondernemen om alle rechten te
bevorderen
Bv recht op onderwijs betekent ook recht op aangepast onderwijs (in BE niet goed; M decreet)
Het belang van het kind
• Alle acties met betrekking tot het kind dienen ten volle rekening te houden met zijn of haar belang.
Bv recht om niet van ouders gescheiden worden kan niet w nagekomen door bijvoorbeeld
jeudgrechter door in voorziening gelaatst te w omdat andere rechten geschonden w zoals recht op
veiligheid
• De Staat is verplicht adequate zorgen te verlenen wanneer ouders of andere verantwoordelijken ter
zake in gebreke blijven.
• Eén van de meest belangrijke maar ook meest complexe rechten
• Een begrip dat in samenhang met alle andere bepalingen van het Kinderrechtenverdrag gezien moet
worden.
• De afweging is nodig voor alle beslissingen, handelingen, gedragingen, voorstellen, diensten,
procedures en onthoudingen die in een land aan de orde zijn.
• Het moet altijd op het niveau van het individuele kind beoordeeld te worden
Bv bij kind met verstandelijke beperking kan het anders zijn dan bij kind met normale begaafdheid
• Om belang van het kind te kunnen afwegen moeten we rekening houden met:
o Het recht van het kind om gehoord te worden
o Het recht van het kind om zijn mening te mogen geven en dat er geluisterd wordt naar die
mening.
o Het recht op participatie (deelnemen aan samenleving, mee mogen denken en beslissen)
Evt in dialoog
Leven en ontwikkeling
• Het inherente recht op leven, en de plicht van de Staat het overleven en de ontwikkeling van het kind
te garanderen.
• De overheid heeft de plicht om een veilige omgeving te creëren waarin kinderen zich goed kunnen
ontwikkelen en ongestoord kunnen opgroeien. Dus een omgeving zonder oorlog of armoede, waar
genoeg te eten en drinken is, waar kinderen naar school kunnen en worden beschermd tegen
mishandeling.
• Gaat voornamelijk over de ‘vroege kinderjaren’ (0-8 jaar)
• De eerste levensjaren vormen de basis voor de fysieke en mentale gezondheid en voor de persoonlijke
en culturele identiteit van een kind
• Ouders hebben de eerste verantwoordelijkheid voor het verzorgen en opvoeden van hun kind.
• De Staat is verplicht om ouders passend hulp en bijstand te bieden als zij dat nodig hebben.
o Discussie of het de rechten zijn van kinderen of van mama’s
• Dit betekent dat Staten in voldoende mate moeten investeren in de vaardigheden, mogelijkheden,
middelen en persoonlijke verbondenheid die ouders ten opzichte van hun kind hebben.
Stem van het kind
• Het recht van het kind om zijn of haar mening te kennen te geven en het recht op het feit dat met deze
mening rekening wordt gehouden in elke aangelegenheid of procedure die het kind betreft.
• Meest belangrijke artikel
2
, • Recht om mee te praten, mee te denken en mee te doen.
• Thuis, op school en in de wijk. Maar ook in een juridische procedures
• Hoe groter de impact van de uitkomsten op het leven van het kind, hoe belangrijker het is dat passend
gewicht wordt gehecht aan de mening van het kind.
• In elke situatie en per kind moet de waarde die kan worden gehecht aan de mening van het kind
worden beoordeeld.
o Manier zoeken hoe het kind zijn mening kan geven bij bijvoorbeeld DVB
Bv. mee beslissen in co-ouderschap
1.2.1 DE 3 P’S
Inhoudelijk worden de rechten gegroepeerd rondom de 3 P’s
• Protection (bescherming)
Bv bescherming tegen armoede, geweld, uitbuiting...
• Provision (voorziening)
Bv. onderwijs, hoekwerk...
• Participation (participatie)
Ze zijn evenwaardig en even belangrijk!
De protectierechten (Bescherm mij rechten)
• Kinderen zijn extra kwetsbaar (zijn afhankelijk)
• Hebben andere behoeften/noden dan volwassenen
• Zijn vaak nog afhankelijk van anderen
• Hebben extra bescherming nodig
• Protectierechten zijn rechten waarmee kinderen extra bescherming krijgen: tegen geweld, tegen
oorlog, tegen armoede, tegen uitbuiting, tegen ontvoering, in justitie…
Bv. bescherming tegen misbruik en uitbuiting, extra bescherming voor kinderen met beperking of kinderen die
met het gerecht in aanraking komen
De provisie rechten (geef mij toegang rechten)
• Er moeten specifieke instellingen of diensten aanwezig moeten zijn om de kwaliteit van leven te
garanderen
Participatierechten (laat mij meedoen rechten) (= nieuw)
• Deze rechten geven kinderen een eigen stem
• Hoeksteen is art. 12 , kinderen en jongeren hebben het recht om hun mening kenbaar te zaken en
beslissingen die hen aanbelangen
• Nood aan luisteren, dialogen...
Bv. studentenraad
In eerste instantie waren het voornamelijk protectie en provisierechten, nu ook participatie
• Dit hing samen met het traditioneel kindbeeld
Het revolutionaire van het Kinderrechtenverdrag zit in het erkennen van kinderen als actieve rechtssubjecten
met participatiemogelijkheden en competenties om eigen leven vorm te geven
1.2.2 DRAAGWIJDTE IVRK
• Na Ratificatie is een land juridisch verplicht alle artikelen uit het IVRK (en bijkomende protocollen) na
te leven en uit te dragen
• Ook België in alle bestuursniveau’s
• Rechtstreeks toepasselijk
o Rechtstreeks toepasselijk enkel wanneer een bepaling een direct effect heeft
o Direct effect = wanneer er een ondubbelzinnige betekenis is
• Kinderen en Jongeren kunnen in België geen rechtstreekse toegang krijgen tot de rechter.
• Ze hebben geen wettelijke bekwaamheid
• Internationaal klachtenrecht comité voor de rechten van het Kind
3
, o Kinderen kunnen hier klachten neerleggeN
1.2.3 DE 54 ARTIKELEN VH IVRK
De 54 artikels vh IVRK (p16-19)
• Deel 1 (artikelen 1 tot en met 41) bestaat uit de eigenlijke rechten van de kinderen.
• Deel 2 (artikelen 42 tot en met 45) gaat over toezicht en rapportage.
• Deel 3 (artikelen 46 tot en met 54) gaat vooral over procedures.
1.3 DE TOEPASSING VAN HET VERDRAG CONTROLEREN
• Door de ratificatie beloven landen dat ze kinderrechten toepassen.
• Ieder land beslist zelf hoe ze de kinderrechten effectief toepast.
Organisaties die de toepassing van het verdrag controleren
• Comité voor de rechten van het kind (VN) (hebben het verdrag geschreven)
• Nationale commissie voor de rechten van het kind
• Kinderrechtencommissariaat
• De kinderrechtencoalitie
• JoKer
• ‘tZitemzo
• Keki
⟹hoofdtaak; kijken of BE zich aan het kinderrechtenrapport houdt
1.3.1 INTERNATIONAAL COMITÉ VOOR DE RECHTEN VAN HET KIND
• Art. 43 van het IVRK stelt dat het Comité toeziet op de naleving van het verdrag
• Comité bestaat uit 18 internationale deskundigen op het gebied van kinderrechten
Bv. school voor meisjes in Afghanistan
Sinds het kinderrechtenverdrag hebben we een andere visie; empoweren van kinderen en ouders ipv bv kleren
opsturen
1 Werking van het kinderrechtencomité
• Aan de hand van verschillende rapporten volgt het de naleving van kinderrechten in een land op en
formuleert aanbevelingen.
o Rapport; wat beter kan en wat al goed is, doelstellingen...
o Elke regering mag zijn eigen rapport schrijven over werkpunten, sterktes en doelen
• Het derde facultatief protocol geeft de mogelijkheid aan minderjarigen om zelf een klacht neer te
leggen bij het kinderrechtencomité. Ook een land mag schendingen aanklagen in een ander land.
• Steeds kijken hoe het beter kan
Schendingen aanklagen bij het comité
• Door het derde facultatieve protocol kunnen minderjarige en hun vertegenwoordigers zelf een klacht
neerleggen
• Maar ook staten kunnen schendingen begaan door andere staten aanklagen
• We kunnen ook in andere landen zaken aanklagen
2 Opvolgen rapportageplicht
1. Op basis van een bespreking van de alternatieve rapporten op de pre-sessie stelt het Comité een lijst
van bijkomende vragen op voor ons land.
2. De Belgische overheid wordt uitgenodigd op de plenaire sessie in Genève.
3. Na deze bespreking formuleert het Kinderrechtencomité de slotbeschouwingen (aanbevelingen) voor
ons land.
4. Met deze aanbevelingen moet de overheid de komende vijf jaar aan de slag.
4
