Samenvatting genetica jaar 2 blok 2
Inhoud
Samenvatting genetica jaar 2 blok 2................................................................................................................................1
Deel 1: Mendelse genetica..............................................................................................................................................3
Begrippen.................................................................................................................................................................... 3
Chi-kwadraat toets......................................................................................................................................................3
Soorten dominantie.....................................................................................................................................................3
Geslachtsbepaling.......................................................................................................................................................3
Deel 2: Meerdere genen..................................................................................................................................................4
Mapping en genenkaarten..........................................................................................................................................5
Chromosoommutaties.................................................................................................................................................5
Epistasie......................................................................................................................................................................5
Dominante epistasie................................................................................................................................................5
Recessieve epistasie................................................................................................................................................5
Wederkerige dominante epistasie...........................................................................................................................6
Wederkerige recessieve epistasie...........................................................................................................................6
Gemengde epistasie................................................................................................................................................6
Soorten epistasie samengevat:................................................................................................................................6
Kwantitatieve genetica................................................................................................................................................6
Deel 3: Populatiegenetica................................................................................................................................................7
Fenotypen en genotypen............................................................................................................................................7
Populatiegenetica........................................................................................................................................................7
Deel 4: Evolutie............................................................................................................................................................... 8
Natuurlijke selectie......................................................................................................................................................8
Isolatie.........................................................................................................................................................................8
Paringsbarrières..........................................................................................................................................................8
Prezygotische barrières...........................................................................................................................................8
Zygotische barrières................................................................................................................................................9
Postzygotische barrières..........................................................................................................................................9
Soortvorming...............................................................................................................................................................9
Polyploïdie................................................................................................................................................................... 9
Autopolyploïden......................................................................................................................................................9
Allopolyploïden........................................................................................................................................................9
Samenvatting genetica jaar 2 blok 2.......................................................................................... 1
Deel 1: Mendelse genetica......................................................................................................... 2
Begrippen................................................................................................................................ 2
Chi-kwadraat toets.................................................................................................................. 2
Soorten dominantie................................................................................................................. 2
, Geslachtsbepaling................................................................................................................... 3
Deel 2: Meerdere genen............................................................................................................. 3
Mapping en genenkaarten...................................................................................................... 4
Chromosoommutaties............................................................................................................. 4
Epistasie.................................................................................................................................. 4
Dominante epistasie............................................................................................................ 4
Recessieve epistasie............................................................................................................ 5
Wederkerige dominante epistasie........................................................................................ 5
Wederkerige recessieve epistasie........................................................................................ 5
Gemengde epistasie............................................................................................................ 5
Soorten epistasie samengevat:............................................................................................ 5
Kwantitatieve genetica........................................................................................................... 6
Deel 3: Populatiegenetica.......................................................................................................... 6
Fenotypen en genotypen........................................................................................................ 6
Populatiegenetica................................................................................................................... 6
Deel 4: Evolutie.......................................................................................................................... 7
Natuurlijke selectie................................................................................................................. 7
Isolatie.................................................................................................................................... 7
Paringsbarrières...................................................................................................................... 7
Prezygotische barrières....................................................................................................... 7
Zygotische barrières............................................................................................................ 7
Postzygotische barrières...................................................................................................... 8
Soortvorming.......................................................................................................................... 8
Polyploïdie............................................................................................................................... 8
Autopolyploïden................................................................................................................... 8
Allopolyploïden..................................................................................................................... 8
, Deel 1: Mendelse genetica
Begrippen
- P-generatie: oudergeneratie
- F-generatie: nakomelingen
- Gen: plaats op een DNA die codeert voor een eigenschap
- Allel: invulling van een gen
- Homozygoot: twee dezelfde allelen
- Heterozygoot: twee verschillende allelen
- Fenotype: uiting van het genotype
- Genotype: invulling van de genen
- Incomplete dominantie: er ontstaat een tussenvorm, zoals:
o PP = rood
o Pp = roze
o pp = wit
Chi-kwadraat toets
Om te checken of er een ‘normale’ vorm van overerving heeft plaatsgevonden of niet, kun je
een chi-kwadraat toets uitvoeren. Je moet hiervoor eerst je verwachting opstellen. Bij het
kruisen van twee heterozygoten, verwacht je bijvoorbeeld een verhouding nakomelingen van
0,25 homozygoot dominant, 0,5 heterozygoot en 0,25 homozygoot recessief. Je berekent de
aantallen die je dus verwacht in de
nakomelingen, en test dit tegenover de
werkelijke aantallen nakomelingen.
Om dit te doen maak je gebruik van de
volgende formule:
((aantal geobserveerd- aantal
verwacht)^2)/aantal verwacht
Je neemt dus het verschil tussen de
aantallen, kwadrateert dit, en deelt het door
het verwachte aantal nakomelingen. Dit doe
je voor elke groep (zoals PP, Pp en pp). Je
neemt de som van de uitkomsten en Figuur 1: Chi-kwadraat formule en uitwerking uit PPT
leest deze af van een df-P tabel, waarbij
het aantal vrijheidsgraden het aantal
fenotypen-1 is.
Soorten dominantie
- Complete dominantie van 1 allel:
Figuur 2: df-P tabel
heterozygoot heeft hetzelfde
fenotype als homozygoot dominant
- Incomplete dominantie: er is een tussenvorm
- Codominantie: beide fenotypen worden naast elkaar uitgedrukt
- Meerdere allelen: in een hele populatie heeft een gen meer dan twee allelen. Hierbij
kan het bijvoorbeeld zijn A>B>C of (A=B)>C
- Pleitropie: één gen beïnvloed meerdere fenotypische eigenschappen
- Subdominantie: een heterozygoot is minder goed aangepast aan omstandigheden dan
een homozygoot dominant individu
- Overdominant: de heterozygoot is beter aangepast dan de homozygoot
- Soms is er sprake van lethale allelen waarbij een fenotype niet (veel) voorkomt omdat
het organisme met dit genotype al in het embryonale stadium sterft.
Geslachtsbepaling
Bij mensen: man XY, vrouw XX
Bij vogels: man ZZ, vrouw ZW
Inhoud
Samenvatting genetica jaar 2 blok 2................................................................................................................................1
Deel 1: Mendelse genetica..............................................................................................................................................3
Begrippen.................................................................................................................................................................... 3
Chi-kwadraat toets......................................................................................................................................................3
Soorten dominantie.....................................................................................................................................................3
Geslachtsbepaling.......................................................................................................................................................3
Deel 2: Meerdere genen..................................................................................................................................................4
Mapping en genenkaarten..........................................................................................................................................5
Chromosoommutaties.................................................................................................................................................5
Epistasie......................................................................................................................................................................5
Dominante epistasie................................................................................................................................................5
Recessieve epistasie................................................................................................................................................5
Wederkerige dominante epistasie...........................................................................................................................6
Wederkerige recessieve epistasie...........................................................................................................................6
Gemengde epistasie................................................................................................................................................6
Soorten epistasie samengevat:................................................................................................................................6
Kwantitatieve genetica................................................................................................................................................6
Deel 3: Populatiegenetica................................................................................................................................................7
Fenotypen en genotypen............................................................................................................................................7
Populatiegenetica........................................................................................................................................................7
Deel 4: Evolutie............................................................................................................................................................... 8
Natuurlijke selectie......................................................................................................................................................8
Isolatie.........................................................................................................................................................................8
Paringsbarrières..........................................................................................................................................................8
Prezygotische barrières...........................................................................................................................................8
Zygotische barrières................................................................................................................................................9
Postzygotische barrières..........................................................................................................................................9
Soortvorming...............................................................................................................................................................9
Polyploïdie................................................................................................................................................................... 9
Autopolyploïden......................................................................................................................................................9
Allopolyploïden........................................................................................................................................................9
Samenvatting genetica jaar 2 blok 2.......................................................................................... 1
Deel 1: Mendelse genetica......................................................................................................... 2
Begrippen................................................................................................................................ 2
Chi-kwadraat toets.................................................................................................................. 2
Soorten dominantie................................................................................................................. 2
, Geslachtsbepaling................................................................................................................... 3
Deel 2: Meerdere genen............................................................................................................. 3
Mapping en genenkaarten...................................................................................................... 4
Chromosoommutaties............................................................................................................. 4
Epistasie.................................................................................................................................. 4
Dominante epistasie............................................................................................................ 4
Recessieve epistasie............................................................................................................ 5
Wederkerige dominante epistasie........................................................................................ 5
Wederkerige recessieve epistasie........................................................................................ 5
Gemengde epistasie............................................................................................................ 5
Soorten epistasie samengevat:............................................................................................ 5
Kwantitatieve genetica........................................................................................................... 6
Deel 3: Populatiegenetica.......................................................................................................... 6
Fenotypen en genotypen........................................................................................................ 6
Populatiegenetica................................................................................................................... 6
Deel 4: Evolutie.......................................................................................................................... 7
Natuurlijke selectie................................................................................................................. 7
Isolatie.................................................................................................................................... 7
Paringsbarrières...................................................................................................................... 7
Prezygotische barrières....................................................................................................... 7
Zygotische barrières............................................................................................................ 7
Postzygotische barrières...................................................................................................... 8
Soortvorming.......................................................................................................................... 8
Polyploïdie............................................................................................................................... 8
Autopolyploïden................................................................................................................... 8
Allopolyploïden..................................................................................................................... 8
, Deel 1: Mendelse genetica
Begrippen
- P-generatie: oudergeneratie
- F-generatie: nakomelingen
- Gen: plaats op een DNA die codeert voor een eigenschap
- Allel: invulling van een gen
- Homozygoot: twee dezelfde allelen
- Heterozygoot: twee verschillende allelen
- Fenotype: uiting van het genotype
- Genotype: invulling van de genen
- Incomplete dominantie: er ontstaat een tussenvorm, zoals:
o PP = rood
o Pp = roze
o pp = wit
Chi-kwadraat toets
Om te checken of er een ‘normale’ vorm van overerving heeft plaatsgevonden of niet, kun je
een chi-kwadraat toets uitvoeren. Je moet hiervoor eerst je verwachting opstellen. Bij het
kruisen van twee heterozygoten, verwacht je bijvoorbeeld een verhouding nakomelingen van
0,25 homozygoot dominant, 0,5 heterozygoot en 0,25 homozygoot recessief. Je berekent de
aantallen die je dus verwacht in de
nakomelingen, en test dit tegenover de
werkelijke aantallen nakomelingen.
Om dit te doen maak je gebruik van de
volgende formule:
((aantal geobserveerd- aantal
verwacht)^2)/aantal verwacht
Je neemt dus het verschil tussen de
aantallen, kwadrateert dit, en deelt het door
het verwachte aantal nakomelingen. Dit doe
je voor elke groep (zoals PP, Pp en pp). Je
neemt de som van de uitkomsten en Figuur 1: Chi-kwadraat formule en uitwerking uit PPT
leest deze af van een df-P tabel, waarbij
het aantal vrijheidsgraden het aantal
fenotypen-1 is.
Soorten dominantie
- Complete dominantie van 1 allel:
Figuur 2: df-P tabel
heterozygoot heeft hetzelfde
fenotype als homozygoot dominant
- Incomplete dominantie: er is een tussenvorm
- Codominantie: beide fenotypen worden naast elkaar uitgedrukt
- Meerdere allelen: in een hele populatie heeft een gen meer dan twee allelen. Hierbij
kan het bijvoorbeeld zijn A>B>C of (A=B)>C
- Pleitropie: één gen beïnvloed meerdere fenotypische eigenschappen
- Subdominantie: een heterozygoot is minder goed aangepast aan omstandigheden dan
een homozygoot dominant individu
- Overdominant: de heterozygoot is beter aangepast dan de homozygoot
- Soms is er sprake van lethale allelen waarbij een fenotype niet (veel) voorkomt omdat
het organisme met dit genotype al in het embryonale stadium sterft.
Geslachtsbepaling
Bij mensen: man XY, vrouw XX
Bij vogels: man ZZ, vrouw ZW
