Fysiologie16. Cel-cel communicatie
16. Cel-cel communicatee
16.1. Overzicht van de verschillende vormen van cel-cel communicatee
Soorten informateoverdracht van ene cel op anderee
1. Juxtacriene communicatee
Eiwitten oefenen aan de buitenzijde van de celmembraan (cel-adhesie moleculen,m na
binden op receptoren voor deze eiwitten aan de buitenzijde van de naburige celm naast
hun mechanische rol (adhesie, ook een signalisatefuncte.
2. Gap junctonele koppeling. 4. Paracriene.
3. Synaptsch overdracht. 5. Endocriene communicate.
Intercellulaire Gap synaptscc Paracrien en endocrien
Communicate junctoneel autocrien
Boodschap rechtstreek of over synaptsche difusie in circulate
doorgeven van cel tot cel spleet intersttum
Lokaal of algemeen lokaal lokaal lokaal difuus algemeen
Specifiteit anatomische anatomische receptoren receptoren
Afhankelijk van locate locate en
receptoren
16.2. Gap junctonele communicatee
16.2.1. Structuur en samenstelling van de junctese
Voorkomene exciteerbare en niet exciteerbare cellen.
Komen tot stand door associate van twee tegenover elkaar komende ‘hemi-kanalen’ of
connexons in de plasmamembraan van naburige cellen.
Connexone opgebouwd uit 6 connexine-eiwitten.
Gap junctes gevormd uit verschillende connexine (Cx, moleculen met een variërend
moleculair gewicht (worden genoemd naar hun gewichtm vbe Cx32,.
Homotypische junctee gap junctes uit dezelfde connexine-moleculen (meest,.
Heterotypische junctese gap junctes niet uit dezelfde connexine-moleculen.
16.2.2. Functese
a, Metaboliet-overdrachte
Kanaal in juncte dat het cytoplasma van twee gekoppelde cellen verbindt.
Gevolge difusie van hydrofiele intracellulair moleculen.
Metabole koppeling omdat kleinere stofen als nucleotdenm suikersm aminozuren en
producten van het intermediair metabolisme doorheen de gap juncte kunnen bewegen.
b, Signaaloverdrachte
Ook second messenger kunnen doorheen de junctes difunderenm wat transmissie van
chemische signalen tussen cellen toelaat.
Voorbeelde
Contractes gladde spiercellen door stjging Ca 2+ concentrates door vrijstelling Ca2+ uit ER
o.i.v. IP3. Difusie hiervan naar andere cellenm gevolge ‘singel unit’ gedrag en dus
gecoördineerde contracte van het hele weefsel.
c, Elektrische overdrachte
Elektrische koppelinge ionen difunderen door de junctonele kanalen waar de elektrische
stroom van cel naar cel vloeit.
Gevolg elektrische synapse transmissie van actepotentalen (veranderingen in
membraanpotentaal in gekoppelde weefels,.
1
, Fysiologie16. Cel-cel communicatie
Overdracht van de actepotentaal van A naar Be kabeleigenschappen niet onderbroekene
dichte apposite tussen de celmembranen en een lage weerstand tussen A en B door gap
junctonele conductante.
Eigenschappene
Snelle transmissie omdat er geen transmitterstof dient vrij gesteld te worden.
Betrouwbaar (moeilijk geblokkeerd,.
Bidirectoneele
Niet altjd door groot verschil in diameter of rectficate van de gap junctonele stroom
(kanalen veel gemakkelijker stroom door in de ene richtng dan in de andere,.
Bestudeerd doore
2 gekoppelde cellen op een verschillende membraanpotentaal te houden en de stromen
doorheen de gap junctes te meten.
Herkennen van stromen doorheen gap junctese
Simultaan voorkomen in cel A en B.
Gelijke amplitudo.
Omgekeerde polariteit.
Gap junctonele kanalen hebben ook gatng eigenschappenm de gap junctonele
conductante is verschillend voor verschillende connexine-eiwitten.
De conductante vermindert naarmate de rustmembraanpotentaal tussen de cellen
vergroot (zeer verschillende rustmembraanpotentalen tussen A en B ontkoppeling,.
Beïnvloeding van de gap junctonele conductantee
Verandering in intracellulaire pH.
Second messengers als cAMP.
Ontkoppeling door sterke toename van de intracellulair Ca 2+ concentrate (in
fysiologische omstandigheden nooit bereiktm enkel tjdens celdood of na
membraandisrupte,.
16.3. De chemische synapse
16.3.1. Inleidinge
Overdracht van informate gebeurt op chemische wijze tussene
Neuronen onderling.
Gespecialiseerde sensorische receptorcellen en hun aferente zenuwuiteinden.
Neuronen en hun efector cellen.
Eigenschap synaptsche verbindinge
Celmembraan presynaptsch element gescheiden van het postsynaptsch element door een
synaptsch speelt (belet elektrische stroomvloei tussen de schakelende cellen,.
De transmissie (3 stappen,e
1. Transformate van potentaalverandering in presynaptsch element naar vrijstelling van
neurotransmitter (door exocytose van vesikels,.
2. Difusie van de vrijgestelde neurotransmitter over de synaptsche spleet.
3. Binding van de neurotransmitter aan specifieke receptor op postsynaptsche membraan
en omzetting signaal naar chemisch signaal (meestal potentaalverandering,.
2
16. Cel-cel communicatee
16.1. Overzicht van de verschillende vormen van cel-cel communicatee
Soorten informateoverdracht van ene cel op anderee
1. Juxtacriene communicatee
Eiwitten oefenen aan de buitenzijde van de celmembraan (cel-adhesie moleculen,m na
binden op receptoren voor deze eiwitten aan de buitenzijde van de naburige celm naast
hun mechanische rol (adhesie, ook een signalisatefuncte.
2. Gap junctonele koppeling. 4. Paracriene.
3. Synaptsch overdracht. 5. Endocriene communicate.
Intercellulaire Gap synaptscc Paracrien en endocrien
Communicate junctoneel autocrien
Boodschap rechtstreek of over synaptsche difusie in circulate
doorgeven van cel tot cel spleet intersttum
Lokaal of algemeen lokaal lokaal lokaal difuus algemeen
Specifiteit anatomische anatomische receptoren receptoren
Afhankelijk van locate locate en
receptoren
16.2. Gap junctonele communicatee
16.2.1. Structuur en samenstelling van de junctese
Voorkomene exciteerbare en niet exciteerbare cellen.
Komen tot stand door associate van twee tegenover elkaar komende ‘hemi-kanalen’ of
connexons in de plasmamembraan van naburige cellen.
Connexone opgebouwd uit 6 connexine-eiwitten.
Gap junctes gevormd uit verschillende connexine (Cx, moleculen met een variërend
moleculair gewicht (worden genoemd naar hun gewichtm vbe Cx32,.
Homotypische junctee gap junctes uit dezelfde connexine-moleculen (meest,.
Heterotypische junctese gap junctes niet uit dezelfde connexine-moleculen.
16.2.2. Functese
a, Metaboliet-overdrachte
Kanaal in juncte dat het cytoplasma van twee gekoppelde cellen verbindt.
Gevolge difusie van hydrofiele intracellulair moleculen.
Metabole koppeling omdat kleinere stofen als nucleotdenm suikersm aminozuren en
producten van het intermediair metabolisme doorheen de gap juncte kunnen bewegen.
b, Signaaloverdrachte
Ook second messenger kunnen doorheen de junctes difunderenm wat transmissie van
chemische signalen tussen cellen toelaat.
Voorbeelde
Contractes gladde spiercellen door stjging Ca 2+ concentrates door vrijstelling Ca2+ uit ER
o.i.v. IP3. Difusie hiervan naar andere cellenm gevolge ‘singel unit’ gedrag en dus
gecoördineerde contracte van het hele weefsel.
c, Elektrische overdrachte
Elektrische koppelinge ionen difunderen door de junctonele kanalen waar de elektrische
stroom van cel naar cel vloeit.
Gevolg elektrische synapse transmissie van actepotentalen (veranderingen in
membraanpotentaal in gekoppelde weefels,.
1
, Fysiologie16. Cel-cel communicatie
Overdracht van de actepotentaal van A naar Be kabeleigenschappen niet onderbroekene
dichte apposite tussen de celmembranen en een lage weerstand tussen A en B door gap
junctonele conductante.
Eigenschappene
Snelle transmissie omdat er geen transmitterstof dient vrij gesteld te worden.
Betrouwbaar (moeilijk geblokkeerd,.
Bidirectoneele
Niet altjd door groot verschil in diameter of rectficate van de gap junctonele stroom
(kanalen veel gemakkelijker stroom door in de ene richtng dan in de andere,.
Bestudeerd doore
2 gekoppelde cellen op een verschillende membraanpotentaal te houden en de stromen
doorheen de gap junctes te meten.
Herkennen van stromen doorheen gap junctese
Simultaan voorkomen in cel A en B.
Gelijke amplitudo.
Omgekeerde polariteit.
Gap junctonele kanalen hebben ook gatng eigenschappenm de gap junctonele
conductante is verschillend voor verschillende connexine-eiwitten.
De conductante vermindert naarmate de rustmembraanpotentaal tussen de cellen
vergroot (zeer verschillende rustmembraanpotentalen tussen A en B ontkoppeling,.
Beïnvloeding van de gap junctonele conductantee
Verandering in intracellulaire pH.
Second messengers als cAMP.
Ontkoppeling door sterke toename van de intracellulair Ca 2+ concentrate (in
fysiologische omstandigheden nooit bereiktm enkel tjdens celdood of na
membraandisrupte,.
16.3. De chemische synapse
16.3.1. Inleidinge
Overdracht van informate gebeurt op chemische wijze tussene
Neuronen onderling.
Gespecialiseerde sensorische receptorcellen en hun aferente zenuwuiteinden.
Neuronen en hun efector cellen.
Eigenschap synaptsche verbindinge
Celmembraan presynaptsch element gescheiden van het postsynaptsch element door een
synaptsch speelt (belet elektrische stroomvloei tussen de schakelende cellen,.
De transmissie (3 stappen,e
1. Transformate van potentaalverandering in presynaptsch element naar vrijstelling van
neurotransmitter (door exocytose van vesikels,.
2. Difusie van de vrijgestelde neurotransmitter over de synaptsche spleet.
3. Binding van de neurotransmitter aan specifieke receptor op postsynaptsche membraan
en omzetting signaal naar chemisch signaal (meestal potentaalverandering,.
2
