Inleiding (les 1: 27/9) → Bjorn De Rouck: Veiligheids-coördinatie
Sectoren met meeste ongevallen:
• 1906 = mijnen
• 1970 = machinebouw
• 2020 = bouw (2de = vervoer en opslag van goederen, 3de = uitzendsector en interimarbeid)
H1: Welzijnswet
Europese richtlijnen omtrent veiligheid → worden omgezet in nationale wetgeving en minimumeisen
(geen rechtstreekse omzetting naar Vlaanderen // milieuwetgeving wel als voorbeeld)
2 belangrijke aspecten:
- Economische richtlijnen
- Sociale richtlijnen
Soorten wetgeving:
• ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming
• Codex: herwerken van ARAB
• AREI: Algemeen reglement op de Elektrische Installaties
• CAO’s: NAVB; meldingsplicht, gezondheidsinrichtingen…
• Normen: goed vakmanschap (NBN, DIN…)
ECONOMISCHE RI C HT L I JN E N
1. Constructie-eisen
2. Minimumeisen ivm veiligheid → Aandacht voor veiligheid product (NIET de kwaliteit)
Wanneer product veilig? CE-markering!
LET OP
Veiligheid ≠ kwaliteit
CE-markering
De fabrikant verklaart dat (1) alle verplichtingen gevolgd zijn en (2) is verantwoordelijk voor het verkeer
van de producten in de EER (Europese Economische Ruimte)
→ Product beantwoord aan de Europese vereisten inzake veiligheid, gezondheid en bescherming van het
leefmilieu
Geldig voor: producten (1) in de EER gefabriceerd en (2) erbuiten worden gefabriceerd en vervolgens in
de EER op de markt worden gebracht
,MAAR OPGEPAST: China doet dit na, maar is niet hetzelfde!
SOCIALE RI C H T L I J N EN
1. Minimumeisen ivm veiligheid en gezondheid van werknemers en werkgevers op het werk
= verbetering veiligheid, ergonomie, voorlichting/opleiding werknemers, preventie vanuit
risicoanalyse…
2. Arbeidstijdenwetgeving
= maximale arbeidstijden en minimale rusttijden, veel uitzonderingen…
Gemiddelde arbeidsduur per week:
• 1850: 84u/week
• 1940 (Interbellum): 42u/week
• 2021: ongeveer 35u/week
→ 2016: glijdende uren ingevoerd (Wet werkbaar wendbaar werk) → flexibiliteit werknemer
S E V E S O - RI C HT L I JN II (TER INFO)
Seveso bedrijven = bedrijven met een verhoogd risico op ernstige ongevallen, brand, explosie…
(petrochemische industrie)
- Doel van de richtlijn: zware ongevallen voorkomen
- Hoe? Door middel van speciale wetten, reglementering en inspectie
VCA (V E I L I G HE I D C HE C K L I S T A AN N EM E RS ) ( S I N DS J AR E N ’80)
= vanuit de petrochemische industrie gegroeid voor contractors (externen) (omdat deze het nog niet te
nauw namen met de regelgeving in een bedrijf)
→ Ondertussen ook in oa. bouwkundige werkzaamheden (niet meer enkel voor aannemers)
→ Komt uit Nederland, maar nu ook gelijkgestelde diploma’s in: België, Frankrijk (diploma’s die je haalt in
vb. België ook geldig (10 jaar) in Nederland of Frankrijk)
- Doel: (1) beheersing van activiteiten ten aanzien van VGM (veiligheid gezondheid milieu)
(2) VGM (veligheid gezondheid milieu) incidenten voorkomen
- VCA opleiding:
A. Alle uitvoerders moeten een attest basisveiligheid (B-VCA) hebben
, B. Alle leidinggevenden die (on)rechtstreeks tussenkomen voor de werkzaamheden moeten
een attest veiligheid voor operationeel leidinggevenden (VOL-VCA) hebben
VCA-certificaat = is voor het bedrijf <-> VCA-diploma = is voor de mensen die er aanwezig zijn in bedrijf
Evolutie wetgeving:
1903 Wet op arbeidsongevallen
1927 Oprichting voorzorgfonds (voorloper van fonds voor de beroepsziekten)
1947 Start ARAB (algemeen reglement voor de arbeidsbescherming)
(ARAB nu vervangen door de Codex 28/04/2017)
- Naast ARAB bestaat ook nog: KB tijdelijke en mobiele bouwplaatsen
(25/01/2001)
1952 Veiligheidswet
1963 Oprichting fonds voor beroepsziekten
1996 Welzijnswet (vanuit Europa doorgeduwd)
2016 Wet werkbaar wendbaar werk
D O E L ST EL L I N G E N V AN D E W E L Z I J NS W E T
(1) Werknemers beschermen bij de uitvoering van hun werkzaamheden
(2) Verbeteren van veiligheid en gezondheid op de werkplaats
(3) Streven naar de best mogelijke werkomstandigheden
Wat is welzijn?
→ 7 elementen/vormen van welzijn:
1) Arbeidsveiligheid (voorkomen van ongevallen met machines, door vallen, door hitte…)
2) Gezondheid (bescherming gezondheid werknemer op werk: voorkomen beroepsziekten via
medisch onderzoek, gehoor- en gezichtstesten…)
3) Psychologische belasting (stress, pesten, ongewenst seksueel gedrag, geweld op het werk…)
4) Ergonomie (werk, uitrusting en werkomgeving aanpassen aan de mens door rekening te
houden met comfort: goede zitplaats, verlichting…)
5) Arbeidshygiëne (voorkomen van schadelijke invloeden die verbonden zijn met de aard van
de activiteit: beschermen tegen chemische argentia (gevaarlijke, kankerverwekkende
stoffen), fysische argentia (geluid, trillingen), biologische argentia (bacteriën, virussen,
parasieten, schimmels)…)
6) Verfraaiing (sanitaire voorzieningen, refter…)
7) Leefmilieu (lucht, temperatuur, licht, afval, opslag gevaarlijke stoffen…)
, Verplichtingen vanuit de welzijnswet:
Voor:
• De werkgever
• De werknemer
• Derden aanwezig op de werkplaats
→ Ieder zijn rol (en zijn verantwoordelijkheden) binnen een dynamisch risicobeheerssysteem
“Werkgever en werknemers moeten een dynamisch risicosysteem opzetten in overleg met de leden van
de hiërarchische lijn en met de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk”
Sectoren met meeste ongevallen:
• 1906 = mijnen
• 1970 = machinebouw
• 2020 = bouw (2de = vervoer en opslag van goederen, 3de = uitzendsector en interimarbeid)
H1: Welzijnswet
Europese richtlijnen omtrent veiligheid → worden omgezet in nationale wetgeving en minimumeisen
(geen rechtstreekse omzetting naar Vlaanderen // milieuwetgeving wel als voorbeeld)
2 belangrijke aspecten:
- Economische richtlijnen
- Sociale richtlijnen
Soorten wetgeving:
• ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming
• Codex: herwerken van ARAB
• AREI: Algemeen reglement op de Elektrische Installaties
• CAO’s: NAVB; meldingsplicht, gezondheidsinrichtingen…
• Normen: goed vakmanschap (NBN, DIN…)
ECONOMISCHE RI C HT L I JN E N
1. Constructie-eisen
2. Minimumeisen ivm veiligheid → Aandacht voor veiligheid product (NIET de kwaliteit)
Wanneer product veilig? CE-markering!
LET OP
Veiligheid ≠ kwaliteit
CE-markering
De fabrikant verklaart dat (1) alle verplichtingen gevolgd zijn en (2) is verantwoordelijk voor het verkeer
van de producten in de EER (Europese Economische Ruimte)
→ Product beantwoord aan de Europese vereisten inzake veiligheid, gezondheid en bescherming van het
leefmilieu
Geldig voor: producten (1) in de EER gefabriceerd en (2) erbuiten worden gefabriceerd en vervolgens in
de EER op de markt worden gebracht
,MAAR OPGEPAST: China doet dit na, maar is niet hetzelfde!
SOCIALE RI C H T L I J N EN
1. Minimumeisen ivm veiligheid en gezondheid van werknemers en werkgevers op het werk
= verbetering veiligheid, ergonomie, voorlichting/opleiding werknemers, preventie vanuit
risicoanalyse…
2. Arbeidstijdenwetgeving
= maximale arbeidstijden en minimale rusttijden, veel uitzonderingen…
Gemiddelde arbeidsduur per week:
• 1850: 84u/week
• 1940 (Interbellum): 42u/week
• 2021: ongeveer 35u/week
→ 2016: glijdende uren ingevoerd (Wet werkbaar wendbaar werk) → flexibiliteit werknemer
S E V E S O - RI C HT L I JN II (TER INFO)
Seveso bedrijven = bedrijven met een verhoogd risico op ernstige ongevallen, brand, explosie…
(petrochemische industrie)
- Doel van de richtlijn: zware ongevallen voorkomen
- Hoe? Door middel van speciale wetten, reglementering en inspectie
VCA (V E I L I G HE I D C HE C K L I S T A AN N EM E RS ) ( S I N DS J AR E N ’80)
= vanuit de petrochemische industrie gegroeid voor contractors (externen) (omdat deze het nog niet te
nauw namen met de regelgeving in een bedrijf)
→ Ondertussen ook in oa. bouwkundige werkzaamheden (niet meer enkel voor aannemers)
→ Komt uit Nederland, maar nu ook gelijkgestelde diploma’s in: België, Frankrijk (diploma’s die je haalt in
vb. België ook geldig (10 jaar) in Nederland of Frankrijk)
- Doel: (1) beheersing van activiteiten ten aanzien van VGM (veiligheid gezondheid milieu)
(2) VGM (veligheid gezondheid milieu) incidenten voorkomen
- VCA opleiding:
A. Alle uitvoerders moeten een attest basisveiligheid (B-VCA) hebben
, B. Alle leidinggevenden die (on)rechtstreeks tussenkomen voor de werkzaamheden moeten
een attest veiligheid voor operationeel leidinggevenden (VOL-VCA) hebben
VCA-certificaat = is voor het bedrijf <-> VCA-diploma = is voor de mensen die er aanwezig zijn in bedrijf
Evolutie wetgeving:
1903 Wet op arbeidsongevallen
1927 Oprichting voorzorgfonds (voorloper van fonds voor de beroepsziekten)
1947 Start ARAB (algemeen reglement voor de arbeidsbescherming)
(ARAB nu vervangen door de Codex 28/04/2017)
- Naast ARAB bestaat ook nog: KB tijdelijke en mobiele bouwplaatsen
(25/01/2001)
1952 Veiligheidswet
1963 Oprichting fonds voor beroepsziekten
1996 Welzijnswet (vanuit Europa doorgeduwd)
2016 Wet werkbaar wendbaar werk
D O E L ST EL L I N G E N V AN D E W E L Z I J NS W E T
(1) Werknemers beschermen bij de uitvoering van hun werkzaamheden
(2) Verbeteren van veiligheid en gezondheid op de werkplaats
(3) Streven naar de best mogelijke werkomstandigheden
Wat is welzijn?
→ 7 elementen/vormen van welzijn:
1) Arbeidsveiligheid (voorkomen van ongevallen met machines, door vallen, door hitte…)
2) Gezondheid (bescherming gezondheid werknemer op werk: voorkomen beroepsziekten via
medisch onderzoek, gehoor- en gezichtstesten…)
3) Psychologische belasting (stress, pesten, ongewenst seksueel gedrag, geweld op het werk…)
4) Ergonomie (werk, uitrusting en werkomgeving aanpassen aan de mens door rekening te
houden met comfort: goede zitplaats, verlichting…)
5) Arbeidshygiëne (voorkomen van schadelijke invloeden die verbonden zijn met de aard van
de activiteit: beschermen tegen chemische argentia (gevaarlijke, kankerverwekkende
stoffen), fysische argentia (geluid, trillingen), biologische argentia (bacteriën, virussen,
parasieten, schimmels)…)
6) Verfraaiing (sanitaire voorzieningen, refter…)
7) Leefmilieu (lucht, temperatuur, licht, afval, opslag gevaarlijke stoffen…)
, Verplichtingen vanuit de welzijnswet:
Voor:
• De werkgever
• De werknemer
• Derden aanwezig op de werkplaats
→ Ieder zijn rol (en zijn verantwoordelijkheden) binnen een dynamisch risicobeheerssysteem
“Werkgever en werknemers moeten een dynamisch risicosysteem opzetten in overleg met de leden van
de hiërarchische lijn en met de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk”
