Samenvatting Neerlandsleerboek jeugdgezondheidszorg 1A

kraamzorg


Nederlands leerboek jeugdgezondheidszorg
H2 De pre- en perinatale periode

De prenatale periode begint bij de bevruchting van een eicel en de ontwikkeling van het
embryo, de perinatale periode is volgens de definitie van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de periode vanaf 22 complete weken zwangerschap
tot 7 dagen na de geboorte.

Een belangrijke preventie maatregel begint al voor de prenatale periode. Het gebruik van
foliumzuur moet al vier weken voor de bevruchting gestart worden.

Perinatale sterfte  de sterfte gerekend vanaf 22 weken tot 7 dagen na de geboorte.
Foetale sterfte  in het totaal van de intra-uteriene vruchtdood (doodgeboorte) en
sterfte tijdens te geboorte.
Vroegneonatale sterfte  sterfte in de eerste levensweek
Nederland had in vergelijking met landen die ook vanaf 22 weken zwangerschap
registreerden, het hoogste foetale sterftecijfer en na Griekenland het hoogste foetale
sterftecijfer.
Risico factoren voor sterfte rond de geboorte:
 Roken;
 Hogere leeftijd;
 Meerlinggeboorte;
 Etniciteit;
 Het Nederlandse beleid dat neonatologen bij vroeggeboorte hanteren. Bij geboorte
van minder dan 26 weken wordt niet actief behandeld.

Soorten verlof:
 Zwangerschaps- en bevallingsverlof voorziet een verlofperiode van ten minste 16
weken, minimaal 4-6 weken voor de bevalling en 10-12 weken na de bevalling;
 Kraamverlof voor de partner duurt 2 werkdagen;
 Adoptieverlof duurt maximaal 4 weken aaneengesloten;
 Calamiteiten-, kortdurend of langdurend zorgverlof om voor je kind te zorgen als
die ziek is;
 Ouderschapsverlof een verlof waarmee de werknemer meer tijd krijgt om zorgt te
besteden aan zijn of haar kinderen

Zwangerschap wordt ook wel graviditeit genoemd en partus is het Latijnse woord voor
bevalling.

Zodra de eicel is bevrucht beginnen de eerste celdelingen. Al delend wordt het bevruchte
eitje richting de baarmoeder vervoerd door een vochtstroom in de eileider. Als er iets misgaat
met dit transport en de eicel doorgaat met delen is er sprake van een buitenbaarmoederlijke
zwangerschap (extra-uteriene graviditeit). Op het moment van innesteling zijn er al twee
soorten cellen te onderscheiden:
 Trofoblasten: cellen die de placenta en de vliezen gaan vormen;
 Embryoblasten: cellen waaruit het kind zich gaat ontwikkelen.

De á terme datum wordt op de 281e dag vanaf de 1e dag van de laatste menstruatie
vastgesteld.

Ongeveer een week na de innesteling in het baarmoederslijmvlies begint de ontwikkeling van
de organen, de organogenese. Na 6-8 weken is de organogenese grotendeels voltooid. De
resterende tijd dient voor groei, rijping en de onderlinge afstemming van de organen.



1

, kraamzorg


Als er tijdens de controles in de zwangerschap een verschil bestaat tussen de gevonden en
de verwachtte hoogte van fundus (bovenste van de baarmoeder), spreekt men van
discongruentie.

De belangrijkste functies van de placenta zijn:
 Uitwisseling tussen moeder en kind;
 Het vormen van barriere;
 Hormonale functie;
 Immunologische functie.

De foetus wordt omgeven door twee vruchtvliezen: het chorion, het buitenste vlies dat tegen
de uteruswand aanzit, en het amnion, het binnenste vlies. Binnen de ruimte die de vliezen
vormen, de amnionholte, bevinden zich de foetus, de navelstreng en het vruchtwater

In de navelstreng bevinden zich twee arteriën en een vene. Als er twee aders in de
navelstreng zitten kan dit duiden op afwijkingen.

Blastogenese  vruchtontwikkeling vanaf de conceptie tot 1 week na de implantatie.
Embryogenese  vruchtontwikkeling vanaf de 3de dag tot de 12de week.

Men spreekt van een voldragen zwangerschap tussen de 37 en de 42 weken. Afhankelijk
van de duur van de zwangerschap wordt de volgende indeling gehanteerd:
 Abortus: tot 16 weken;
 Immature geboorte: 17-24 weken;
 Vroeggeboorte (premature): een zwangerschapsduur van minder dan 37 weken
 Partus á terme: van 37+0 tot 41+6 weken;
 Partus serotinus: vanaf 42 weken.

Een kind is levensvatbaar bij 24-25 weken.

De baring:
 Ontsluitingsfase, de bevalling kan op twee manieren beginnen: met weëenactiviteit of
met het breken van de vliezen.
 Uitdrijvingsfase, de start van de uitdrijving begint met de volgende symptomen:
 De vrouw voelt onweerstaanbare drang om te persen;
 De vliezen breken;
 Er wordt 10 cm ontsluiting geconstateerd;
 De baarmoeder drijft het kind met sterke persweëen naar buiten
 Nageboortetijdperk
 Postplacentair tijdperk

Er zijn twee vaginale kunstverlossingen:
 Vacuümextractie: er wordt een zuignap op het hoofd van het kind aangebracht; via
een slang wordt met deze pomp vacuüm gezogen. Tijdens de persweëen moet de
moeder gewoon persen, de gynaecoloog zal via een ketting aan de zuignap
meetrekken.
 Forcipale extractie: ook wel een tangverlossing. Er worden twee lepels langs het
hoofd in elkaar geklemd, de gynaecoloog zal bij de perswee aan de uiteinden van de
lepels trekken.

Fysiologische bilirubinemie  een verschijnsel wat regelmatig gezien wordt in de eerste
dagen na de geboorte, de baby krijgt een gele verkleuring van de huis en het oogwit.



2