GGS HC2
Leerkracht-leerling interactie, verschillende perspectieven - Sylke Toll
Kader: pijlers handelingsgerichte diagnostiek
1. Aandacht voor contextfactoren hier focussen wij op!
Oorsprong in ecologische pedagogiek (met Bronfenbrenner etc.)
o Dynamische interacties in verschillende contexten
2. Veranderbaarheid
3. Positieve elementen
Leerkracht-leerling interactie
Relaties vormen de basis van ontwikkeling
Relaties zijn vaak asymmetrisch of hiërarchisch van aard (net als ouder-kind relatie)
o Hoewel beide personen een rol hebben, is er maar één verantwoordelijk voor
bijvoorbeeld het in stand houden van de relatie
Leerkracht-leerling interactie:
o Sleutelfactor in de ontwikkeling op school
o Invloed op allerlei niveaus: welbevinden, sociaal functioneren, motivatie,
werkhouding, academische prestaties.
Drie belangrijke domeinen:
o Emotionele ondersteuning
o Contact, feedback, kunnen luisteren
o Klassenorganisatie
o Overwicht, ruimte en tijd voor input leerlingen
o Instructiekwaliteit
o Kennis overbrengen, creatief met lesstof
Leerkracht-leerling interacties: verschillende benaderingen / invalshoeken van de interactie
1. (Sociaal-)motivationele benadering
2. Stressbenadering (goodness of fit)
3. Gehechtheidsbenadering
4. Interpersoonlijke benadering
5. Transactionele benadering
Het is niet voor/tegen, er is veel overlap, ze vertrekken alleen uit een ander startpunt.
(Sociaal-)motivationele benadering
Optimaliseren motivatie door goede afstemming op psychologische basisbehoeften
van leerling.
Autonomie = keuzevrijheid, hebben van inbreng, ruimte voor zelfstandigheid
Verbondenheid = relatie, warmte, open communicatie,
Competentie = tevreden over eigen resultaten (passende leerstof, waar is een kind
goed in?)
Gefrustreerde leerling (niet voldaan aan behoeften) slechte interactie
Stressbenadering (goodness of fit)
Afstemming (match tussen kenmerken van leerkracht en behoeften van de leerling)
o Gedrag/ondersteuning leerkracht
, GGS HC2
o ~ behoeften leerling
Specifieke behoeften
Didactische behoeften
Psychologische basisbehoeften
Inadequate afstemming stress bij de leerkracht indicator voor slechte interactie
Index of Teaching Stress (ITS) niet beschikbaar op de markt
o Eng: Abidin, Greene, & Konold (2004)
o Ned: Prins & Koomen (2005)
Deel A: kindfactoren
o Internat
o Agressie
o Intelle mogelijkheden
Deel B: leerkrachtfactoren
o Negatieve competentiebeleving
Als een leerkracht het gevoel heeft dat de kwaliteit van onderwijs niet
goed is, specifiek voor deze leerling
o Verlies plezier leraarschap
o Verstoring onderwijsproces
o Frustratie naar ouders’
Gehechtheidsbenadering
Relaties tussen kinderen en volwassenen vormen de basis van de ontwikkeling van
het kind.
Relaties met significante anderen vormen een blauwdruk hoe kinderen later relaties
aangaan en ze onderhouden
Positief gehecht voelt zich veilig, durven leren exploreren
Gehechtheidsrelatie
o Duurzaam
o Exclusief band
o Affectief
Relaties worden gekenmerkt door aanwezigheid van:
o Nabijheid: de mate waarin er sprake is van een warme, open positieve relatie
o Conflict: onderlinge strijd, negatieve interactie, boosheid
o Afhankelijkheid: mate waarin een kind afhankelijk is van de leerkracht
(leeftijdsinadequaat) beschikbaarheid van leerkracht
Gerelateerd aan autonomie, terwijl N en C affectief
Affectieve positieve relatie:
o Nabijheid Protectieve factor
Affectieve negatieve relatie:
o Conflict Risicofactor
o Afhankelijkheid
Diagnostiek vanuit de gehechtheidsbenadering
Leerling-leraar relatie vragenlijst
o (LLRV; Koomen, Verschueren, & Pianta, 2007)
o Afgeleid van de Student-Teacher-Relationship Scale (STRS; Pianta, 2001)
Leerkracht relatie interview
o (LRI; Koomen & Lont, 2004)
o Afgeleid van de Teacher Relationship Interview (TRI; Pianta, Bunosky, Fits,
Hamre, Krasft-Sayre, & Steinberg, 1999)
Leerkracht-leerling interactie, verschillende perspectieven - Sylke Toll
Kader: pijlers handelingsgerichte diagnostiek
1. Aandacht voor contextfactoren hier focussen wij op!
Oorsprong in ecologische pedagogiek (met Bronfenbrenner etc.)
o Dynamische interacties in verschillende contexten
2. Veranderbaarheid
3. Positieve elementen
Leerkracht-leerling interactie
Relaties vormen de basis van ontwikkeling
Relaties zijn vaak asymmetrisch of hiërarchisch van aard (net als ouder-kind relatie)
o Hoewel beide personen een rol hebben, is er maar één verantwoordelijk voor
bijvoorbeeld het in stand houden van de relatie
Leerkracht-leerling interactie:
o Sleutelfactor in de ontwikkeling op school
o Invloed op allerlei niveaus: welbevinden, sociaal functioneren, motivatie,
werkhouding, academische prestaties.
Drie belangrijke domeinen:
o Emotionele ondersteuning
o Contact, feedback, kunnen luisteren
o Klassenorganisatie
o Overwicht, ruimte en tijd voor input leerlingen
o Instructiekwaliteit
o Kennis overbrengen, creatief met lesstof
Leerkracht-leerling interacties: verschillende benaderingen / invalshoeken van de interactie
1. (Sociaal-)motivationele benadering
2. Stressbenadering (goodness of fit)
3. Gehechtheidsbenadering
4. Interpersoonlijke benadering
5. Transactionele benadering
Het is niet voor/tegen, er is veel overlap, ze vertrekken alleen uit een ander startpunt.
(Sociaal-)motivationele benadering
Optimaliseren motivatie door goede afstemming op psychologische basisbehoeften
van leerling.
Autonomie = keuzevrijheid, hebben van inbreng, ruimte voor zelfstandigheid
Verbondenheid = relatie, warmte, open communicatie,
Competentie = tevreden over eigen resultaten (passende leerstof, waar is een kind
goed in?)
Gefrustreerde leerling (niet voldaan aan behoeften) slechte interactie
Stressbenadering (goodness of fit)
Afstemming (match tussen kenmerken van leerkracht en behoeften van de leerling)
o Gedrag/ondersteuning leerkracht
, GGS HC2
o ~ behoeften leerling
Specifieke behoeften
Didactische behoeften
Psychologische basisbehoeften
Inadequate afstemming stress bij de leerkracht indicator voor slechte interactie
Index of Teaching Stress (ITS) niet beschikbaar op de markt
o Eng: Abidin, Greene, & Konold (2004)
o Ned: Prins & Koomen (2005)
Deel A: kindfactoren
o Internat
o Agressie
o Intelle mogelijkheden
Deel B: leerkrachtfactoren
o Negatieve competentiebeleving
Als een leerkracht het gevoel heeft dat de kwaliteit van onderwijs niet
goed is, specifiek voor deze leerling
o Verlies plezier leraarschap
o Verstoring onderwijsproces
o Frustratie naar ouders’
Gehechtheidsbenadering
Relaties tussen kinderen en volwassenen vormen de basis van de ontwikkeling van
het kind.
Relaties met significante anderen vormen een blauwdruk hoe kinderen later relaties
aangaan en ze onderhouden
Positief gehecht voelt zich veilig, durven leren exploreren
Gehechtheidsrelatie
o Duurzaam
o Exclusief band
o Affectief
Relaties worden gekenmerkt door aanwezigheid van:
o Nabijheid: de mate waarin er sprake is van een warme, open positieve relatie
o Conflict: onderlinge strijd, negatieve interactie, boosheid
o Afhankelijkheid: mate waarin een kind afhankelijk is van de leerkracht
(leeftijdsinadequaat) beschikbaarheid van leerkracht
Gerelateerd aan autonomie, terwijl N en C affectief
Affectieve positieve relatie:
o Nabijheid Protectieve factor
Affectieve negatieve relatie:
o Conflict Risicofactor
o Afhankelijkheid
Diagnostiek vanuit de gehechtheidsbenadering
Leerling-leraar relatie vragenlijst
o (LLRV; Koomen, Verschueren, & Pianta, 2007)
o Afgeleid van de Student-Teacher-Relationship Scale (STRS; Pianta, 2001)
Leerkracht relatie interview
o (LRI; Koomen & Lont, 2004)
o Afgeleid van de Teacher Relationship Interview (TRI; Pianta, Bunosky, Fits,
Hamre, Krasft-Sayre, & Steinberg, 1999)
