Elektrische huisinstalaties
Inhoud
1. Les 1:Licht en relaisschakelingen ............................................................ 6
1.1 Soorten spanningen ............................................................................ 6
1.2 Elektrische schema’s ........................................................................... 6
1.2.1 Stroombaanschema....................................................................... 6
1.2.2 Bedradingsschema......................................................................... 6
1.2.3 situatieschets* .............................................................................. 6
1.2.4 Eendraadschema* ......................................................................... 7
1.3 Symbolen in stroombaanschema’s........................................................ 7
1.4 Lichtschakelingen ................................................................................ 7
1.4.1 Evolutie ........................................................................................ 7
1.4.2 Alle soorten schakelingen............................................................... 8
1.5 Indirecte schakelingen......................................................................... 8
1.5.1 Waarom ........................................................................................ 8
1.5.2 Hoe .............................................................................................. 8
1.5.3 Types relais ................................................................................... 8
1.6 Belschakeling ...................................................................................... 9
1.6.1 Klassieke bel ................................................................................. 9
1.6.2 Evolutie naar google nest deurbel................................................... 9
2. Les 2: Elektriciteitsnet en beveiliging tegen overbelasting en kortsluiting 10
2.1. Elektrische basisveiligheid............................................................... 10
2.2 bescherm jezelf................................................................................. 10
2.2.1 Indeling volgens elektrisch materieel ............................................ 11
2.2.2 Maatregelen volgens elektrische schokken bij onrechtstreekse
aanraking ............................................................................................... 11
2.3. Elektriciteitsnet .............................................................................. 12
2.4. Beveiliging tegen overbelasting en kortsluiting ................................. 12
2.5. Automaten ..................................................................................... 13
2.5.1 Problemen bij automaten ............................................................. 14
2.6. Smeltzekeringen............................................................................. 14
2.7. Werkwijze keuze van overstroombeveiliging..................................... 14
3. Aardingsinstallatie ................................................................................ 15
3.1 Definities .......................................................................................... 15
1
Demeyer Remi
,4. Differentieelschakelaar ......................................................................... 18
4.1. algemeen ....................................................................................... 18
4.2. Waarom gebruikt men differentieelschakelaars ................................ 18
4.3. Doel en definities............................................................................ 18
4.4. Gevoeligheid .................................................................................. 18
4.4.1. Bijkomende voordelen .............................................................. 18
4.4.2. ADS vereisten .......................................................................... 18
4.5. Werking differentieelschakelaar ....................................................... 19
4.6. kenplaat......................................................................................... 19
4.7. types ............................................................................................. 20
4.8. aandachtspunten ............................................................................ 20
5. Normalisatie en wetgeving.................................................................... 21
5.1 Wetgeving......................................................................................... 21
5.1.1 bestuursniveau............................................................................ 21
5.1.2 Totstandkoming van wetgeving .................................................... 21
5.2. normen .......................................................................................... 21
5.2.1 Waarom? .................................................................................... 21
5.2.2 Normen in dagelijkse leven .......................................................... 21
5.2.3 Normen in wetenschap ................................................................ 21
5.2.4 Normen in industrie ..................................................................... 21
5.2.5 Normen ontwikkelen .................................................................... 22
5.2.6 Bindend?..................................................................................... 22
5.2.7 Geharmoniseerde normen............................................................ 22
5.2.8 Cartoon uitleg ............................................................................. 22
5.3. in de elektrische huisinstallatie ........................................................ 23
5.3.1 Bekabeling .................................................................................. 23
5.3.2 EV laden ..................................................................................... 23
6. Bliksem – en overspanningsbeveiliging .................................................. 24
6.1 Oorzaken en gevolgen ....................................................................... 24
6.1.1 Directe blikseminslag (LEMP) ....................................................... 24
6.1.2 Indirecte blikseminslag ................................................................ 24
6.1.3 Schakeloverspanningen (SEMP).................................................... 24
6.2. Voorbeelden van schade ................................................................. 24
6.3. Bliksem in de Belgische context....................................................... 25
6.4. Wettelijk kader België ..................................................................... 25
6.5. Maatregelen: Externe bliksembeveiliging ......................................... 26
2
Demeyer Remi
, 6.5.1. scheiding ................................................................................. 26
6.6. Maatregelen: interne bliksembeveiliging .......................................... 26
6.6.1 type - … ...................................................................................... 26
6.6.2 Samengevat................................................................................ 27
6.6.3 Sleutel tot succes ........................................................................ 27
6.6.4 Beveiliging van datalijnen ............................................................ 27
6.6.5. Waarom beveiligen tegen overspanningen ................................. 28
6.6.6 Wat is het risico op blikseminslag ................................................. 28
6.7. installatierichtlijnen ........................................................................ 28
6.7.1 Wordt overspanningsbeveiliging voor of na de
verliesstroomschakelaar geplaatst? .......................................................... 28
6.7.2 Beïnvloedt een overspanningsbeveiliging een isolatiemeting?......... 28
6.7.3 Is een overspanningsbeveiliging defect na het afleiden van een
overspanning?......................................................................................... 28
7. Energiefactuur en de digitale meter....................................................... 29
7.1. De energiefactuur........................................................................... 29
7.1.1 Wie doet wat? ............................................................................. 29
7.1.2 Opbouw energiefactuur. ............................................................... 29
7.2. invoering capaciteitstarief ............................................................... 30
7.2.1 Invoering capaciteitstarief............................................................ 30
7.2.2 Samenstelling van factuur............................................................ 30
7.2.3 Waarom capaciteitstarief.............................................................. 30
7.2.4 Berekeningswijze maandpiek ....................................................... 30
7.2.5 Bijkomende heffingen .................................................................. 31
7.3. transitie analoog naar digitale meter ............................................... 31
7.4. Digitale meter ................................................................................ 31
7.4.1 Waarom een digitale meter .......................................................... 31
7.4.2 Principeschema ........................................................................... 32
7.4.3 hoe informatie ophalen uit digitale meter...................................... 32
7.5. CEMS (Central energy management system) ................................... 33
7.5.1 Belangrijke termen in aanloop van de energietransitie ................... 33
7.5.2 Gebruikerspoorten op digitale meter............................................. 33
8. Residentiele PV-installaties ................................................................... 34
8.1 opbouw PV-module............................................................................ 34
8.1.1 Kwaliteitseisen ............................................................................ 34
8.1.2 Opbouw ...................................................................................... 34
3
Demeyer Remi
, 8.2 Types................................................................................................ 34
8.3 Elektrische eigenschappen ................................................................. 34
8.4 de PV-installatie ................................................................................ 35
8.5 schaduw ........................................................................................... 35
8.6 Omvormers....................................................................................... 35
8.6.1 stringomvormer........................................................................... 35
8.6.2 micro omvormers ........................................................................ 36
8.6.3 combinatie .................................................................................. 36
8.6.4 functionaliteit .............................................................................. 36
8.6.5 keuze.......................................................................................... 37
8.7 dimensionering ................................................................................. 37
8.8 opbouw grote PV installatie................................................................ 38
8.9 tarifering .......................................................................................... 38
8.9.1 PV-installaties met digitale teller .................................................. 39
8.10 batterijopslag ................................................................................. 39
8.10.1 integratie ................................................................................. 39
8.10.2 dimensionering......................................................................... 39
9. Aansluitingen van een gebouw .............................................................. 40
9.1 nutsvoorzieningen ............................................................................. 40
9.1.1 wie doet wat ............................................................................... 40
9.2 behuizing .......................................................................................... 40
9.2.1 meter ............................................................................................ 40
9.3 types ................................................................................................ 40
9.4 capaciteitstarief................................................................................. 41
9.5 slimme meters .................................................................................. 41
9.6 opportuniteiten E-technoloog ............................................................. 41
9.7 voorbeeldinstallatie overzicht verbruik ................................................ 41
9.8 huidige premies i.v.m. smart meter.................................................... 42
10. Laagspanningsnet & aftakkingen ........................................................... 42
10.1 spanningen woning ......................................................................... 42
10.2 3 fase netten.................................................................................. 42
10.3 vermogen aansluitingen.................................................................. 42
10.4 spanningsval éénfasig 230V ............................................................ 42
10.5 spanningsval driefasig 3, 230V........................................................ 43
10.6 spanningsval driefasig 3N400V........................................................ 43
10.7 type kabel...................................................................................... 43
4
Demeyer Remi
, 10.8 aansluitingen.................................................................................. 43
10.8.1 tijdelijke aansluiting.................................................................. 43
11. elektrische mobiliteit ............................................................................ 44
11.1 elektrische auto’s ........................................................................... 44
11.1.1 elektrisch rijden: hoe werkt het................................................. 44
11.2 laden van elektrische wagens .......................................................... 44
11.2.1 normalisatie ............................................................................. 44
11.3 een blik op de toekomst.................................................................. 45
12. De keuring ........................................................................................... 46
12.1 keuring en keuringsorganisaties ...................................................... 46
12.2 afwijkende bepalingen AREI ............................................................ 46
12.3 wanneer verplicht keuren................................................................ 46
12.4 wat moet er verplicht aanwezig zijn bij een keuring ......................... 46
12.5 wat gebeurt bij een keuring ............................................................ 46
12.5.1 te voorziene documenten bij keuring ......................................... 47
12.6 installatie afgekeurd ........................................................................... 47
12.7 installatie goedgekeurd ................................................................... 47
5
Demeyer Remi
, 1. Les 1:Licht en relaisschakelingen
Algemeen reglement op elektrische installaties = AREI
1.1 Soorten spanningen
Gelijkspanningsbron DC= Direct Current
Wisselspanningbron AC= Alternating Current
Netspanning 3 fasig
N = nuldraad blauw
Pe = aarding groen geel
L1 = lijndraad 1 bruin
L2 = lijndraad 2 grijs
L3 = lijndraad 3 zwart
1.2 Elektrische schema’s
Een elektrische schema is een universeel begrijpelijke tekening met
gestandaardiseerde symbolen.
Symbolen en regels om tekening op te bouwen zijn
vastgelegd in normen
1.2.1 Stroombaanschema
Toont principiële werking
Geen overeenkomst met geografische plaatsen
1.2.2 Bedradingsschema
Alle draden, ook degene die niet nodig zijn voor werking
van schakeling
Op basis van schets/ plan van de te bekabelen ruimte
1.2.3 situatieschets*
Geeft plaats van sensoren en actuatoren op bouwkundig plan
+ = plaatsaanduiding schakelaars, lampen
+ = kringletters en nummers
-= vochtige ruimtes?
-= beveiligingen?
6
Demeyer Remi
Inhoud
1. Les 1:Licht en relaisschakelingen ............................................................ 6
1.1 Soorten spanningen ............................................................................ 6
1.2 Elektrische schema’s ........................................................................... 6
1.2.1 Stroombaanschema....................................................................... 6
1.2.2 Bedradingsschema......................................................................... 6
1.2.3 situatieschets* .............................................................................. 6
1.2.4 Eendraadschema* ......................................................................... 7
1.3 Symbolen in stroombaanschema’s........................................................ 7
1.4 Lichtschakelingen ................................................................................ 7
1.4.1 Evolutie ........................................................................................ 7
1.4.2 Alle soorten schakelingen............................................................... 8
1.5 Indirecte schakelingen......................................................................... 8
1.5.1 Waarom ........................................................................................ 8
1.5.2 Hoe .............................................................................................. 8
1.5.3 Types relais ................................................................................... 8
1.6 Belschakeling ...................................................................................... 9
1.6.1 Klassieke bel ................................................................................. 9
1.6.2 Evolutie naar google nest deurbel................................................... 9
2. Les 2: Elektriciteitsnet en beveiliging tegen overbelasting en kortsluiting 10
2.1. Elektrische basisveiligheid............................................................... 10
2.2 bescherm jezelf................................................................................. 10
2.2.1 Indeling volgens elektrisch materieel ............................................ 11
2.2.2 Maatregelen volgens elektrische schokken bij onrechtstreekse
aanraking ............................................................................................... 11
2.3. Elektriciteitsnet .............................................................................. 12
2.4. Beveiliging tegen overbelasting en kortsluiting ................................. 12
2.5. Automaten ..................................................................................... 13
2.5.1 Problemen bij automaten ............................................................. 14
2.6. Smeltzekeringen............................................................................. 14
2.7. Werkwijze keuze van overstroombeveiliging..................................... 14
3. Aardingsinstallatie ................................................................................ 15
3.1 Definities .......................................................................................... 15
1
Demeyer Remi
,4. Differentieelschakelaar ......................................................................... 18
4.1. algemeen ....................................................................................... 18
4.2. Waarom gebruikt men differentieelschakelaars ................................ 18
4.3. Doel en definities............................................................................ 18
4.4. Gevoeligheid .................................................................................. 18
4.4.1. Bijkomende voordelen .............................................................. 18
4.4.2. ADS vereisten .......................................................................... 18
4.5. Werking differentieelschakelaar ....................................................... 19
4.6. kenplaat......................................................................................... 19
4.7. types ............................................................................................. 20
4.8. aandachtspunten ............................................................................ 20
5. Normalisatie en wetgeving.................................................................... 21
5.1 Wetgeving......................................................................................... 21
5.1.1 bestuursniveau............................................................................ 21
5.1.2 Totstandkoming van wetgeving .................................................... 21
5.2. normen .......................................................................................... 21
5.2.1 Waarom? .................................................................................... 21
5.2.2 Normen in dagelijkse leven .......................................................... 21
5.2.3 Normen in wetenschap ................................................................ 21
5.2.4 Normen in industrie ..................................................................... 21
5.2.5 Normen ontwikkelen .................................................................... 22
5.2.6 Bindend?..................................................................................... 22
5.2.7 Geharmoniseerde normen............................................................ 22
5.2.8 Cartoon uitleg ............................................................................. 22
5.3. in de elektrische huisinstallatie ........................................................ 23
5.3.1 Bekabeling .................................................................................. 23
5.3.2 EV laden ..................................................................................... 23
6. Bliksem – en overspanningsbeveiliging .................................................. 24
6.1 Oorzaken en gevolgen ....................................................................... 24
6.1.1 Directe blikseminslag (LEMP) ....................................................... 24
6.1.2 Indirecte blikseminslag ................................................................ 24
6.1.3 Schakeloverspanningen (SEMP).................................................... 24
6.2. Voorbeelden van schade ................................................................. 24
6.3. Bliksem in de Belgische context....................................................... 25
6.4. Wettelijk kader België ..................................................................... 25
6.5. Maatregelen: Externe bliksembeveiliging ......................................... 26
2
Demeyer Remi
, 6.5.1. scheiding ................................................................................. 26
6.6. Maatregelen: interne bliksembeveiliging .......................................... 26
6.6.1 type - … ...................................................................................... 26
6.6.2 Samengevat................................................................................ 27
6.6.3 Sleutel tot succes ........................................................................ 27
6.6.4 Beveiliging van datalijnen ............................................................ 27
6.6.5. Waarom beveiligen tegen overspanningen ................................. 28
6.6.6 Wat is het risico op blikseminslag ................................................. 28
6.7. installatierichtlijnen ........................................................................ 28
6.7.1 Wordt overspanningsbeveiliging voor of na de
verliesstroomschakelaar geplaatst? .......................................................... 28
6.7.2 Beïnvloedt een overspanningsbeveiliging een isolatiemeting?......... 28
6.7.3 Is een overspanningsbeveiliging defect na het afleiden van een
overspanning?......................................................................................... 28
7. Energiefactuur en de digitale meter....................................................... 29
7.1. De energiefactuur........................................................................... 29
7.1.1 Wie doet wat? ............................................................................. 29
7.1.2 Opbouw energiefactuur. ............................................................... 29
7.2. invoering capaciteitstarief ............................................................... 30
7.2.1 Invoering capaciteitstarief............................................................ 30
7.2.2 Samenstelling van factuur............................................................ 30
7.2.3 Waarom capaciteitstarief.............................................................. 30
7.2.4 Berekeningswijze maandpiek ....................................................... 30
7.2.5 Bijkomende heffingen .................................................................. 31
7.3. transitie analoog naar digitale meter ............................................... 31
7.4. Digitale meter ................................................................................ 31
7.4.1 Waarom een digitale meter .......................................................... 31
7.4.2 Principeschema ........................................................................... 32
7.4.3 hoe informatie ophalen uit digitale meter...................................... 32
7.5. CEMS (Central energy management system) ................................... 33
7.5.1 Belangrijke termen in aanloop van de energietransitie ................... 33
7.5.2 Gebruikerspoorten op digitale meter............................................. 33
8. Residentiele PV-installaties ................................................................... 34
8.1 opbouw PV-module............................................................................ 34
8.1.1 Kwaliteitseisen ............................................................................ 34
8.1.2 Opbouw ...................................................................................... 34
3
Demeyer Remi
, 8.2 Types................................................................................................ 34
8.3 Elektrische eigenschappen ................................................................. 34
8.4 de PV-installatie ................................................................................ 35
8.5 schaduw ........................................................................................... 35
8.6 Omvormers....................................................................................... 35
8.6.1 stringomvormer........................................................................... 35
8.6.2 micro omvormers ........................................................................ 36
8.6.3 combinatie .................................................................................. 36
8.6.4 functionaliteit .............................................................................. 36
8.6.5 keuze.......................................................................................... 37
8.7 dimensionering ................................................................................. 37
8.8 opbouw grote PV installatie................................................................ 38
8.9 tarifering .......................................................................................... 38
8.9.1 PV-installaties met digitale teller .................................................. 39
8.10 batterijopslag ................................................................................. 39
8.10.1 integratie ................................................................................. 39
8.10.2 dimensionering......................................................................... 39
9. Aansluitingen van een gebouw .............................................................. 40
9.1 nutsvoorzieningen ............................................................................. 40
9.1.1 wie doet wat ............................................................................... 40
9.2 behuizing .......................................................................................... 40
9.2.1 meter ............................................................................................ 40
9.3 types ................................................................................................ 40
9.4 capaciteitstarief................................................................................. 41
9.5 slimme meters .................................................................................. 41
9.6 opportuniteiten E-technoloog ............................................................. 41
9.7 voorbeeldinstallatie overzicht verbruik ................................................ 41
9.8 huidige premies i.v.m. smart meter.................................................... 42
10. Laagspanningsnet & aftakkingen ........................................................... 42
10.1 spanningen woning ......................................................................... 42
10.2 3 fase netten.................................................................................. 42
10.3 vermogen aansluitingen.................................................................. 42
10.4 spanningsval éénfasig 230V ............................................................ 42
10.5 spanningsval driefasig 3, 230V........................................................ 43
10.6 spanningsval driefasig 3N400V........................................................ 43
10.7 type kabel...................................................................................... 43
4
Demeyer Remi
, 10.8 aansluitingen.................................................................................. 43
10.8.1 tijdelijke aansluiting.................................................................. 43
11. elektrische mobiliteit ............................................................................ 44
11.1 elektrische auto’s ........................................................................... 44
11.1.1 elektrisch rijden: hoe werkt het................................................. 44
11.2 laden van elektrische wagens .......................................................... 44
11.2.1 normalisatie ............................................................................. 44
11.3 een blik op de toekomst.................................................................. 45
12. De keuring ........................................................................................... 46
12.1 keuring en keuringsorganisaties ...................................................... 46
12.2 afwijkende bepalingen AREI ............................................................ 46
12.3 wanneer verplicht keuren................................................................ 46
12.4 wat moet er verplicht aanwezig zijn bij een keuring ......................... 46
12.5 wat gebeurt bij een keuring ............................................................ 46
12.5.1 te voorziene documenten bij keuring ......................................... 47
12.6 installatie afgekeurd ........................................................................... 47
12.7 installatie goedgekeurd ................................................................... 47
5
Demeyer Remi
, 1. Les 1:Licht en relaisschakelingen
Algemeen reglement op elektrische installaties = AREI
1.1 Soorten spanningen
Gelijkspanningsbron DC= Direct Current
Wisselspanningbron AC= Alternating Current
Netspanning 3 fasig
N = nuldraad blauw
Pe = aarding groen geel
L1 = lijndraad 1 bruin
L2 = lijndraad 2 grijs
L3 = lijndraad 3 zwart
1.2 Elektrische schema’s
Een elektrische schema is een universeel begrijpelijke tekening met
gestandaardiseerde symbolen.
Symbolen en regels om tekening op te bouwen zijn
vastgelegd in normen
1.2.1 Stroombaanschema
Toont principiële werking
Geen overeenkomst met geografische plaatsen
1.2.2 Bedradingsschema
Alle draden, ook degene die niet nodig zijn voor werking
van schakeling
Op basis van schets/ plan van de te bekabelen ruimte
1.2.3 situatieschets*
Geeft plaats van sensoren en actuatoren op bouwkundig plan
+ = plaatsaanduiding schakelaars, lampen
+ = kringletters en nummers
-= vochtige ruimtes?
-= beveiligingen?
6
Demeyer Remi
