Eindproduct: theorie en onderzoek in de praktijk beoordeeld met een 8

Overeenkomsten en verschillen tussen de visie van een daltonschool en de leer- en
instructieprincipes in een rekenles in groep 5




Naam:
Studentnummer:
Datum:
Aantal woorden: 3213


Hierbij verklaar ik dat dit werkstuk geheel mijn eigen werk is en dat ik mij niet schuldig heb
gemaakt aan plagiaat.

Tevens verklaar ik hierbij dat deze tekst gebruikt mag worden voor onderwijsdoeleinden.

, 1


Samenvatting
Elke onderwijsinstelling heeft een visie waarin de kernwaarden beschreven staan, het
formele curriculum. Dat is ook één van de punten waar nieuwe ouders naar kijken als zij een
basisschool voor hun zoon of dochter zoeken. Toch kan er een verschil zijn tussen het
formele curriculum en het bereikte curriculum, wat er in de klas te zien is. Door middel van
deze casestudy is er onderzocht of de visie van een Daltonbasisschool overeenkomt met de
les die gegeven werd in groep 5. De onderzoeksvraag luidde: ‘Welke instructie- en
leerprincipes zijn af te leiden uit een instructieles rekenen in groep 5 van een Daltonschool en
in hoeverre komen deze principes overeen met de visie op leren en instructie van de school?’.
Voor het onderzoek vond er een observatie en een semi-gestructureerd interview plaats
(microniveau). Daarnaast werden de visiedocumenten van de school bestudeerd
(mesoniveau). De verkregen data werden geanalyseerd a.d.h.v. een leertheoretisch
raamwerk en gekoppeld aan de drie leertheorieën: behaviorisme, cognitivisme en
constructivisme.
De leerprincipes die zowel op micro- als op mesoniveau te zien zijn, zijn onder andere:
mastery learning, het motiveren van zelfstandig werken en de leerstof aanbieden op niveau.
Op microniveau zijn er vooral behavioristische instructie- en leerprincipes te observeren en
op mesoniveau zijn dat met name constructivistische. Daar zit dan ook de discrepantie. Voor
de school is het aan te bevelen om de constructivistische leer- en instructieprincipes die in
de visie beschreven staan meer te ontwikkelen, zodat nieuwe ouders de visie van de school
herkennen in de aanpak waarop er instructie gegeven wordt en dat de directie transparant is
naar ouders over de punten die nog in ontwikkeling zijn.

Sleutelwoorden: curriculum, instructieprincipes, leerprincipes, leertheorieën,
Daltononderwijs

, 2




1. Inleiding
Het belangrijkste motief voor ouders die op zoek gaan naar een basisschool is dat het
‘aansluit op thuis’. Daarbij wordt gedacht aan sfeer, opvoeding en levensbeschouwing. Op
de vierde plaats staat ‘aanpak past bij het kind’ (De Moor, 2009). Wanneer ouders willen
weten hoe de ‘aanpak’ er op een school uitziet, komen ze vaak terecht op de website van de
school, waarop de schoolgids te vinden is. Een gesprek met de directie is een logische
vervolgstap. Ouders hebben dan duidelijk wat de visie van de school is en gaan er,
begrijpelijk, vanuit dat de dagelijkse lessen die gegeven worden aansluiten bij de visie van de
school. Echter is het niet altijd vanzelfsprekend dat er vanuit deze visie gehandeld wordt
door de medewerkers. Daarnaast is het volgens Valcke (2021) van belang dat er een grote
mate van consistentie is tussen het formele curriculum, bepaald door de overheid en het
bereikte curriculum, wat er waarneembaar in de les is. In een ideale onderwijssituatie
zouden de instructie- en leerprincipes van de visie in grote mate overeenkomen met hoe er
in de praktijk wordt lesgegeven.

In deze kwalitatieve casestudy wordt er daarom gekeken of de instructieles rekenen
in groep 5 aansluit bij de visie van de school. De onderzoeksvraag luidt als volgt: ‘Welke
instructie- en leerprincipes zijn af te leiden uit een instructieles rekenen in groep 5 van een
daltonschool en in hoeverre komen deze principes overeen met de visie op leren en instructie
van de school?’